ناوگان تاکسیرانی فرسوده است
تاکسی‌های فرسوده، یکی از مباحث موردتوجه است، اما کمتر مسئولی توجهی به نوسازی آنها دارد.
تاکسی های فرسوده، یکی از مباحث موردتوجه است، اما کمتر مسئولی توجهی به نوسازی آنها دارد. در کلانشهرها، بحث تاکسی های فرسوده، صدای شهروندان را درآورده است. فرسودگی ناوگان علاوه بر احتمال بروز خطر در زمان سفر برای شهروندان، آسیب بسیاری به محیط زیست نیز وارد می کند. این در حالی است که کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و... با مشکل نوسازی تاکسی های فرسوده دست وپنجه نرم می کنند. علاوه بر این کلانشهرها، بسیاری از استان های کوچک و بزرگ هم درگیر فرسودگی این ناوگان حمل ونقل عمومی هستند. به عنوان نمونه، براساس آمار در شهر مشهد بیش از ۱۱ هزار تاکسی فعال وجود دارد که افزون بر ۵۱ درصد یعنی ۵۷۰۰ خودرو، فرسوده و نیازمند نوسازی هستند. همچنین در شیراز بیش از ۴۷ هزار تاکسی در انواع مختلف اینترنتی، تلفنی، فرودگاه و پایانه های مسافربری وجود دارد و گفته می شود ۶۷ درصد این ناوگان فرسوده است. این روند در سایر شهرها و استان ها نیز حاکم است. صمت در این گزارش به ضرورت نوسازی ناوگان تاکسیرانی و مشکلات روز این حوزه پرداخته است.
تولد خودروهای کرایه کش در پایتخت
فعالیت کرایه کش ها در ابتدا بیشتر به جابه جایی و حمل ونقل خانواده های ثروتمند اختصاص داشت. منطقه شمیران یکی از ییلاقات تهران بود که بسیاری از خانواده های متمول در آن منطقه باغ داشتند و برای تفریح و استراحت به سمت شمیرانات حرکت می کردند. در فصل زمستان که هوا سرد بود و بعضا جاده ها برفی می شد، اسب ها و درشکه ها به خوبی نمی توانستند مسیر شمیرانات را طی کنند. خودروهای کرایه کش از این فرصت استفاده و در مسیر جاده شمیران، نخستین خط تاکسیران را راه اندازی کردند. بنابراین می توان مسیر جاده شمیرانات یا همان خیابان شریعتی تهران را نخستین مسیر تردد تاکسی ها یا همان خودروهای کرایه کش در ایران دانست. در سال ۱۳۲۵ شرکتی به نام ب.ب.تاکسی با استفاده از ۱۰ دستگاه خودرو فیات به نوعی نخستین شرکت تاکسیرانی را در تهران راه اندازی کرد. گرچه این مجموعه، فعالیت بسیار محدودی داشت، اما زمینه ساز شکل گیری صنعت تاکسیرانی در ایران بود.
این تاکسی ها به صورت محدود و تنها در مناطقی مانند مقابل سینماها، کافه ها و سالن های تئاتر حضور داشتند و مسافران را به مقصد خود منتقل می کردند. این روند ادامه پیدا کرد و امروز تاکسی ها به یکی از بخش های مهم ناوگان حمل ونقل عمومی بدل شده اند. شاید تا چند سال گذشته، فقط ۸ کلانشهر کشور درگیر جولان خودروهای فرسوده در خیابان ها بودند، اما امروز تقریبا تمامی شهرهای بزرگ کشور از مشکلات خودروهای فرسوده در امان نیستند و کوچه ها و خیابان های این شهرها در قرق اتوبوس، مینی بوس، تاکسی و خودروهای سواری شخصی فرسوده است. هر چند خودروهای فرسوده سهم پررنگی در آلودگی هوای شهرها دارند، اما تا کنون تلاش های چند ساله برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده راه به جایی نبرده است. طبق ماده ۸ قانون هوای پاک، وسایل نقلیه باید با رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج شوند، اما با ابطال آیین نامه ماده ۸ قانون هوای پاک، آب پاکی برای اجرای این قانون روی دست متولیان ریخته شد تا قانون خروج خودروهای فرسوده از ناوگان حمل ونقل همچنان قابلیت اجرا نداشته باشد.
سایه سنگین تحریم بر سر نوسازی
مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی های شهری کشور در گفت وگو با صمت اظهار کرد: براساس برنامه ریزی ها قرار بود در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ هزار دستگاه تاکسی فرسوده در کشور نوسازی شود که از ابتدای امسال تاکنون ۱۵۰۰ دستگاه تاکسی در کلانشهرها نوسازی شده است.
مرتضی ضامنی ضمن بیان این مطلب افزود: در سال گذشته، نوسازی ۱۰ هزار دستگاه تاکسی هدف گذاری شده بود که از این تعداد ۹ هزار و ۹۳۵ دستگاه تاکسی نوسازی شد.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه تولید خودروهای سمند و پژو ۴۰۵ متوقف شده، جایگزینی سمند سورن برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی پیشنهاد شده است. امیدواریم براساس قولی که شرکت خودروسازی داده، بتوانیم کار نوسازی ناوگان تاکسیرانی را با تک محصول سمند سورن از سر بگیریم.
ضامنی درباره قیمت فروش تاکسی های سمند سورن به متقاضیان گفت: هنوز نرخ نهایی توسط سازمان حمایت از مصرف کننده اعلام نشده است و منتظر هستیم نرخ و ظرفیت تولید موردانتظار به سازمان تاکسیرانی اعلام و برنامه ریزی های لازم انجام شود. البته با توجه به توقف ثبت نام برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی، همچنان ثبت نام برای تقاضای تعویض و جایگزینی خودرو انجام نشده است. در صورت اختصاص خودرو سمند سورن از سوی شرکت خودروساز به سازمان تاکسیرانی، روند ثبت نام و مراحل اجرایی برای تحویل همزمان آغاز خواهد شد.
مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور ادامه داد: باتوجه به اینکه رانندگان تاکسی از اقشار آسیب پذیر جامعه هستند و فرآیند نوسازی تاکسی های فرسوده برای رانندگان تاکسی سخت و دشوار است، انتظار می رود در راستای تحقق قانون هوای پاک و اجرای تبصره ماده ۸ این قانون، تسهیلات ارزان قیمت و بلندمدت به رانندگان تاکسی اعطا شود، زیرا رانندگان توان پرداخت نرخ بالای خودرو را ندارند و ناوگان تاکسیرانی هم پیر و فرسوده است.
ضامنی درباره وجود تاکسی های فرسوده در کلانشهرها گفت: در بسیاری از کلانشهرها، تاکسیرانی مشکلات بسیاری دارد و تصمیم بر این است که همزمان با نوسازی ناوگان و خروج تاکسی های فرسوده از تردد در پایتخت، این برنامه در سایر کلانشهرها نیز اجرا شود. در این صورت، تاکسیداران سایر شهرها نیز می توانند از تسهیلات نوسازی ناوگان تاکسیرانی بهره مند شوند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا از خودروهای وارداتی برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی استفاده نمی شود، اظهار کرد: سازمان تاکسیرانی برای استفاده از این ظرفیت آمادگی دارد، اما منتظر ابلاغ مصوبات و آیین نامه های دولت است. بدون شک در این چارچوب نیز اگر ظرفیتی برای تاکسیرانی ایجاد شود، از آن استفاده خواهیم کرد. در فرآیند نوسازی ناوگان تاکسیرانی، هدف بهینه شدن این ناوگان است.
ضامنی گفت: در حال حاضر تعریف سن فرسودگی برای خودروها و ناوگان تاکسیرانی متفاوت است. بر این اساس، خودرو تاکسی که نتواند دو مرحله پی درپی معاینه فنی را دریافت کند، فرسوده قلمداد می شود.
شاخص دیگر، بررسی فرسودگی تاکسی عمر خودرو است که حدود 10 سال در نظر گرفته می شود؛ بنابراین اگر ۱۰ سال فعالیت برای فرسودگی تاکسی ها درنظر بگیریم، بیش از ۱۷۸ هزار تاکسی فرسوده در کشور وجود دارد که از این تعداد یک چهارم در پایتخت
است.
مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور گفت: طرح نوسازی تاکسی های فرسوده پس از مدتی توقف از سال ۱۳۹۴ آغاز به کار کرده، اما سایه مشکلاتی که در زمینه تحریم و تغییرات ارزی پیش آمد، بر سر نوسازی تاکسیرانی سنگینی کرد و در عمل می توان گفت چندین بار طرح نوسازی متوقف شد و با سرعت کمی پیش رفت.
وی ادامه داد: براساس آمار و اطلاعات، از ۱۲ بهمن ۱۳۹۴ تا کنون در مجموع ۸۶ هزار و ۳۸۹ دستگاه تاکسی نوسازی شده است.
تردد ۴۰ هزار تاکسی فرسوده در خیابان های پایتخت
عضو شورای شهر تهران در گفت وگو با صمت با اشاره به تردد ۴۰ هزار دستگاه تاکسی فرسوده در پایتخت گفت: شهرداری در حوزه نوسازی تاکسی های فرسوده باید عملکرد رضایت بخش تری داشته باشد.
میثم مظفر درباره وضعیت نوسازی تاکسی های فرسوده در پایتخت اظهار کرد: شورای شهر به شدت از عملکرد شهرداری در زمینه نوسازی ناوگان تاکسیرانی ناراضی است و از حوزه حمل ونقل و سازمان تاکسیرانی انتظار داریم اهتمام جدی تری در این حوزه داشته باشند.
مظفر با بیان اینکه وقتی تاکسی فرسوده باشد، کیفیت ارائه خدمات به شهروندان پایین می آید، گفت: رفتار رانندگان تاکسی، متاثر از خودرو فرسوده و ایمنی خودرو، تحت تاثیر این فرسودگی است؛ بنابراین انتظار از شهرداری تهران این است که در حوزه نوسازی ناوگان تاکسیرانی، اقدام ویژه تری انجام
دهد.
بخشی از این نارضایتی هم ناشی از وضعیت تورمی است که در حوزه خودرو ایجاد شده و دولت و وزارت کشور باید کمک کنند و تسهیلات ویژه تری برای تسهیل ناوگان تاکسیرانی ارائه دهند.
این عضو شورای شهر تهران افزود: خط تولید ۲ خودرو پژو و سمند که تحویل سازمان تاکسیرانی می شد، متوقف شده و اکنون بحث جایگزینی دنا یا سمند سورن مطرح است، اما این موضوع همچنان تعیین تکلیف نهایی نشده است. به علاوه برای ارتقای توان تاکسیداران و تامین مالی این نوسازی باید تسهیلات خرید متقاضیان افزایش پیدا کند تا بتواند جوابگوی خرید قیمت خودرو جدید باشد.
مظفر گفت: یکی از موضوع های مهم در بحث آلودگی هوا، نوسازی خودروهای فرسوده است. اکنون حدود ۸۰ هزار تاکسی در پایتخت وجود دارد و برای مقابله با منابع آلاینده متحرک که سهم زیادی در آلودگی دارند، ضروری است تا نوسازی این ناوگان در اولویت قرار گیرد. دوره های پیشین وضعیت نوسازی تاکسی ها روند بسیار خوب و قابل قبولی داشت، به گونه ای که فقط ۷۰۰ تاکسی فرسوده در پایتخت باقی مانده بود و از این رو می توان به صراحت گفت اتفاقی که سال ها پیش در ناوگان تاکسیرانی تهران رخ داد، یک جهش بزرگ بود.
این عضو شورای شهر تهران اظهار کرد: برای اینکه نوسازی تاکسی های فرسوده پایتخت با سرعت انجام شود، باید با شناسایی عوامل بازدارنده نسبت به رفع آنها اقدام کرد. میزان تسهیلات اعطایی به رانندگان تاکسی، بزرگ ترین مانع در مسیر این فرآیند است، چراکه وام اعطایی با نرخ تمام شده و آورده تاکسیرانان تناسبی ندارد.
مظفر ادامه داد: خودرویی که ۱۴۰ میلیون تومان نرخ دارد، قطعا باید ۱۰۰ میلیون تومان وام با بهره کم دریافت کند، اما میزان تسهیلات پیش بینی شده ترغیب کننده نیست و از این رو تاکسیرانان تمایلی به این کار ندارند؛ بنابراین متولیان باید از طریق توافقات انجام شده، منابع مالی موردنیاز را تامین کنند.
وی افزود: ارزش گذاری مناسب لاشه تاکسی یا به عبارت دیگر قیمت گذاری تاکسی اسقاطی هم عامل بازدارنده دیگری است که باید درباره آن بازنگری شود.
اکنون هر تاکسی فرسوده حدود ۲۰ میلیون تومان ارزش گذاری می شود که با نرخ تورم و بحران اقتصادی تناسبی ندارد و لازم است سازمان تاکسیرانی از ستاد حمل ونقل سوخت افزایش ارزش گذاری لاشه تاکسی ها را پیگیری
کند.
این عضو شورای شهر تهران افزود: برخی از تاکسیرانان به دلیل بدهی بانکی یا چک برگشتی در بلک لیست بانک ها قرار دارند و نمی توانند وام بگیرند. رفع این موانع هم به تسریع فرآیند نوسازی کمک می کند.
در دوره های پیشین از هیات وزیران مصوبه ای دریافت شد مبنی بر اینکه تاکسیرانان در لیست موارد استثنایی قرار گیرند و در صورت داشتن چک برگشتی یا بدهی بانکی باز هم بتوانند وام مربوط به نوسازی تاکسی های فرسوده را دریافت کنند که این مورد بار دیگر باید پیگیری شود.
مظفر گفت: از سازمان مدیریت و نظارت تاکسیرانی شهر تهران و معاونت حمل ونقل و ترافیک انتظار می رود با توجه بنیادین به این موضوع، برنامه جهشی در این زمینه ارائه دهند.
سخن پایانی
تاکسی های فرسوده در بسیاری از ایستگاه های تاکسیرانی و همچنین سطح شهرها مشاهده می شوند. قطعا تاکسی هایی را مشاهده کرده اید که به واسطه فرسودگی، دود سیاهی از آنها خارج می شود و به محیط زیست آسیب های زیادی وارد می کنند. یکی از نیازها و حق طبیعی هر شهروندی، استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی سالم است.
تاکسی یکی از مهم ترین وسایل حمل ونقلی است که اگر شرایط مساعدی نداشته باشند، مسافران زیادی به زحمت می افتند. اخیرا وعده هایی از سوی مسئولان برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی داده شده و امید است این وعده محقق شود تا شهروندان در سراسر کشور از تاکسی های سالم استفاده کنند.
