بیمه، مکمل پازل ایمنی حمل‌ونقل
یکی از ابزارهای مهم کاهش ریسک سرمایه‌گذاری به‌ویژه در کشورهایی که ثبات اقتصادی در آنها حاکم نیست، نظام بیمه است.
یکی از ابزارهای مهم کاهش ریسک سرمایه گذاری به ویژه در کشورهایی که ثبات اقتصادی در آنها حاکم نیست، نظام بیمه است. در جوامع صنعتی بیمه یکی از ارکان موثر در صنعت و موتور محرکه اقتصاد است؛ به عبارت دیگر شرکت های بیمه با کاهش نرخ ریسک در بخش حمل ونقل به انجام آسان تر تبادلات تجاری کمک می کنند. در حال حاضر در ایران بیمه هایی همچون حمل ونقل، بیمه مسئولیت، بیمه آتش سوزی، بیمه درمانی و... وجود دارد که سرمایه گذار برای شروع فعالیت خود به آنها بسیار نیازمند است. این بیمه نامه ها ریسک سرمایه گذاری را کاهش می دهد و باعث می شود امنیت سرمایه گذاری در این بخش ها تامین شود. پوشش ریسک صاحب اموال یا اشخاص در بخش حمل ونقل نیز بر عهده صنعت بیمه است تا شبکه حمل ونقل با آسایش خاطر نسبت به جبران خطر احتمالی، به کار خود ادامه دهد. صمت به بهانه روز ایمنی حمل ونقل در این گزارش نقش صنعت بیمه را در افزایش امنیت حمل ونقل از نگاه کارشناسان مورد بررسی قرار داده است.
بیمه، اعتماد به شبکه حمل ونقل را افزایش می دهد
حامد نیکنام، کارشناس صنعت بیمه درباره نقش بیمه در ارتقای ایمنی حمل ونقل به صمت گفت: ایمنی از عوامل مهم و تاثیرگذار در حمل ونقل است که اعتماد به شبکه حمل ونقلی کشور را بالا می برد و از طرفی نیز باعث توسعه اقتصادی می شود. همچنین در بخش تصادفات جاده ای که متاسفانه در کشور ما از کمترین ایمنی برخوردار است هنوز بیمه به طور کامل نتوانسته به عنوان عامل بازدارنده عمل کند، زیرا پوشش بیمه خودرویی در کشور به بیمه شخص ثالث محدود شده است.
وی افزود: بالا بودن تعرفه های بیمه انواع خودرو امکان افزایش ضریب نفود بیمه در بخش حمل ونقل کشور را کاهش داده است؛ بنابراین نخست باید با فرهنگ سازی درست و ایجاد فرهنگ ایمنی در بین کاربران جاده ای، آمار تصادفات و تلفات جاده ای را کاهش دهیم.
نیکنام با تاکید بر اینکه ایمنی از عوامل مهم و تاثیرگذار در زنجیره حمل ونقل است، گفت: افزایش ضریب نفوذ بیمه در بخش حمل ونقل اعتماد به شبکه حمل ونقلی کشور را بالا می برد و از طرفی نیز باعث توسعه اقتصادی می شود.
اهمیت بیمه در ارتقای ایمنی
این کارشناس صنعت بیمه با اشاره به اهمیت بیمه در ارتقای ایمنی حمل ونقل اظهار کرد: شرکت های بیمه در صنعت حمل ونقل با ایفای ۳ نقش «نهادسازی»، «ابزارسازی» و «تاثیرگذاری» از طریق جمع آوری و تجهیز منابع مالی و سرمایه گذاری آن و همچنین پوشش ریسک های ناشی از آن برای صاحبان صنعت و سرمایه گذاران می توانند یک پل ارتباطی مهم و حیاتی میان بازارهای مالی ایران و جهان برقرار کنند، زیرا بخش عمده ای از صنعت حمل ونقل و مراودات بین المللی در این زمینه به ایمنی «حمل بار» بازمی گردد.
بیمه ضرورت است
وی متذکر شد: در دنیای کنونی بهره مندی از ظرفیت های صنعت بیمه دیگر یک انتخاب نیست، بلکه به یک ضرورت تبدیل شده است. صنعت بیمه و خدماتی که ارائه می دهد، فضای امن و ایمنی را از منظر روانی برای صاحبان سرمایه و سرمایه گذاران ایجاد می کند؛ در نتیجه بهره مندی از انواع پوشش های بیمه ای با آغاز کسب وکارهای مختلف ضروری به نظر می رسد. علاوه بر این بخش حمل ونقل هر کشور بیشترین نیاز را به ارتقای ایمنی دارد؛ بنابراین صاحبان سرمایه باید به واسطه پوشش ریسک توسط شرکت های بیمه گر خیال شان از بابت حمل ونقل راحت باشد.
کاهش ریسک حمل ونقل
این کارشناس صنعت بیمه در ادامه عنوان کرد: حمل ونقل کالا دارای دو رکن اساسی است که این ارکان عبارت است از راه ها و وسایل نقلیه که با مرور زمان و اشتیاق انسان به پیشرفت و توسعه هر دو رکن ارتقا یافته و با سرعت زیادی در حال تکامل و پیشرفت هستند.
نیکنام ۳ محور کلی را برای پوشش ریسک حمل ونقل در سطح کلان تبیین کرد و گفت: برای حمل ونقل در سطح کشور و بین الملل بیمه نامه های حمل ونقل دریایی، بیمه نامه حمل ونقل زمینی -جاده ای و ریلی- و بیمه نامه حمل ونقل هوایی جزو پرکاربردترین هاست. این بیمه نامه ها می توانند هر گونه ریسک در حیطه جابه جایی اموال یا انسان را پوشش دهند.
کارنامه ناموفق بیمه شخص ثالث
وی با اشاره به اینکه ایران کشوری با بالاترین میزان تصادفات جاده ای در جهان است، گفت: ایمنی حمل ونقل به ایمنی بار و حفظ سرمایه سرمایه گذار محدود نمی شود و خسارت های جانی را نیز در بر می گیرد. بر این اساس باتوجه به بالا بودن آمار تصادفات و حوادث در صنعت حمل ونقل، روزی در سال به نام ایمنی حمل ونقل برای توجه مردم به رعایت مسائل ایمنی حمل ونقل نام گذاری شده است.
این کارشناس صنعت بیمه به اجباری بودن بیمه شخص ثالت برای ارتقای ایمنی حمل ونقل اشاره کرد و گفت: یکی از روش های ایجاد ایمنی در صنعت حمل ونقل استفاده از بیمه های مختلف از جمله بدنه و شخص ثالث است. در همین راستا داشتن بیمه شخص ثالت در ایران برای رانندگان الزامی است. همچنین داشتن بیمه نامه شخص ثالث باعث ایجاد آرامش خاطر و اطمینان روحی در رانندگان بیمه شده می شود که این موضوع رانندگی ایمن تر و مطمئن تر و به تبع آن کاهش حوادث رانندگی را رقم می زند.
به اعتقاد نیکنام ارائه تخفیف های بیمه شخص ثالث و دیگر سیاست های تشویقی بیمه ای می تواند به ایمنی حمل ونقل کند، زیرا با تورم بالا و کاهش درآمد ها مردم در رانندگی دقت بیشتری می کنند و همین امر موجب افزایش ضریب ایمنی در تصادفات خطرآفرین می شود.
وی در پاسخ به این پرسش که بیشترین ضریب نفود بیمه در حمل ونقل مربوط به کدام بخش است، توضیح داد: بیمه حوادث بار در حال حمل شامل بدنه کشتی و مسئولیت های مرتبط در برابر شخص ثالث، بیمه بدنه هواپیما و مسئولیت های مرتبط در برابر شخص ثالث، مسئولیت متصدیان حمل ونقل بار و همچنین مسئولیت راننده در برابر شخص ثالث، حوادث راننده و بدنه اتومبیل هم اکنون در بازار ایران وجود دارند و از ضریب نفوذ بالایی برخوردارند.
پوشش ریسک، عامل ارتقای ایمنی حمل ونقل
نادر رحیمی، کارشناس صنعت بیمه درباره نقش بیمه در ارتقای ایمنی حمل ونقل به صمت گفت: شرکت های بیمه گر با نیازسنجی که انجام داده اند لزوم طراحی بیمه نامه های حمل ونقل را درک و براساس استانداردهای جهانی اقدام به این کار کرده اند، زیرا پوشش ریسک توسط شرکت های بیمه گر ارتقای ایمنی حمل ونقل را به همراه خواهد داشت.
وی پرکاربردترین بیمه نامه در بخش حمل ونقل را «بیمه باربری» اعلام کرد و گفت: بیمه نامه باربری به منظور بیمه کردن کالاهایی با مبدا حرکت ایران و مقصد سایر کشورهاست؛ بنابراین به علت گستردگی خطرات محتمل برای محموله های باری و احتمال آسیب دیدگی آنها در مسیر مقصد، باید رقم تعهدات شرکت ها، برای بیمه شدگان مشخص باشد. به این منظور، شرایط و استانداردهای مربوطه در مجموعه ای با عنوان کلوزهای بیمه گران کالا تعیین شده که موردتایید تمام بازارهای جهانی است.
پوشش ریسک از دریا تا هوا
این کارشناس صنعت بیمه در پاسخ به این پرسش که آیا بیمه در کاهش مخاطرات حمل ونقل هوایی و دریایی نقش دارد، اظهار کرد: نخستین نوع بیمه در صنعت هوایی بیمه مسئولیت عمومی است که مختص مواقعی است که هواپیمای یک شرکت هوایی خساراتی را به خانه ها، ماشین ها، مزارع کشاورزی، بخش هایی از فرودگاه یا هواپیمای دیگر شرکت های هوایی وارد کند. این نوع خسارت صرفا مربوط به اشخاص ثالث است.
وی با اشاره به اینکه مهم ترین نوع بیمه نامه صنعت حمل ونقل هوایی که در ایران به نام بیمه هواپیما از آن یاد می کنند «بیمه بدنه هواپیما» است، گفت: از آنجایی که قطعات هواپیما گران و بسیارمهم هستند، بدنه هواپیما با این نوع بیمه پوشش داده می شود که در تمامی کشورها از جمله بیمه های بسیار گران برای صنعت بیمه به حساب می آید؛ بنابراین در صنعت هوانوردی هم شرکت های بیمه گر برای کمک به این صنعت در راستای جبران خسارات احتمالی بیمه های خاصی را طراحی کرده اند. رحیمی در ادامه خاطرنشان کرد: ایران به دلیل دارا بودن شرایط خاص منطقه ای در بخش بیمه نامه های دریامحور بسیار فعال است، زیرا حمل ونقل دریایی نیز مانند بخش های حمل ونقل زمینی، هوایی و ریلی از حوادث طبیعی در امان نیست. حوادثی مانند دزدی دریایی و حمله به کشتی ها در آب های برون مرزی نیز در بحث حمل ونقل دریایی تهدید بزرگی محسوب می شود که برای جلوگیری از هر گونه ضرر و زیان ناشی از چنین رویدادها و اتفاقاتی، داشتن یک پشتیبان مانند بیمه دریایی همیشه به نفع صاحب کالا و شرکت حمل ونقل دریایی خواهد بود.
پوشش ریسک صادرات نفت
این کارشناس صنعت بیمه افزود: باتوجه به اینکه عمده بار صادراتی ایران نفت است که از راه دریا صادر می شود، بیمه نامه های دریامحور از اهمیت بالایی برخوردارند، زیرا محموله نفتکش ها بسیار گرانقیمت و استراتژیک است؛ بنابراین پوشش زیان های احتمالی باید توسط شرکت های قدرتمند بیمه ای انجام شود. این بیمه نامه ها به نوعی ایمنی حمل ونقل کالای استراتژیک ایران را بالا می برد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: بیمه در هر شکلی ابزار پوشش ریسک شبکه حمل ونقل در برابر خطرات احتمالی است. این پوشش ریسک به قدری مهم است که بسیاری از شرکت های بیمه ای و استانداردساز بیمه در دنیا به طور اختصاصی در حوزه شبکه حمل ونقل فعالیت می کنند.
تحریم با بیمه چه می کند؟
این کارشناس صنعت بیمه درباره تاثیر تحریم ها بر صنعت بیمه کشور تصریح کرد: متاسفانه تحریم ها بر صنعت بیمه کشور نیز سایه انداخته است. بیمه نامه های کلان کشور نظیر بیمه هواپیما و بیمه کشتی ها به دلیل گران بودن و نیاز داشتن به پوشش بیمه اتکایی، با مشکلاتی مواجهند؛ بنابراین در ایران معمولا شرکت های بیمه برای یکدیگر بیمه اتکایی انجام می دهند، اما میزان سرمایه برای پوشش ریسک بیمه های گرانی نظیر هواپیما بسیار ناچیز است.
وی در ادامه افزود: در بخش باربری بین المللی بیمه نامه ها مشکل خاصی وجود ندارد، زیرا کشور مقصد باید به نوعی پوشش ریسک بار موردنظر را بپذیرد تا بار با ایمنی و سلامت کامل به مقصد برسد.
سخن پایانی
صنعت حمل ونقل در ایران نیز در دوره های مختلف با فرازوفرودهایی همراه و هدف اصلی آن، تلاش برای رسیدن به جایگاهی مطلوب بوده است. باتوجه به موقعیت راهبردی کشور در منطقه، ایجاد نظام حمل ونقل کارآمد اهمیت ویژه ای دارد که برای رسیدن به این جایگاه باید به امنیت در این صنعت توجه ویژه ای داشت. در انجام هر کاری ریسکی نهفته است، اما در بعضی از کارها نظیر صادرات ریسک بیشتر است؛ از همین رو پوشش این ریسک ها ضروری است. از جمله مواردی که قانون گذار باید برای سطوح خرد و کلان آن الزام در نظر گیرد، بیمه بخش حمل ونقل است، زیرا با کاهش ریسک در این بخش صاحبان کالا با آسودگی خیال بیشتری به فعالیت می پردازند.
به اعتقاد کارشناسان در ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص حمل ونقل به ویژه در بخش دریا از اهمیت بالایی برخوردار است، اما از آنجایی که یکی از کلیدی ترین راه های زمین گیر کردن اقتصاد هر کشوری مسدودسازی مراودات بیمه ای است، ایران به خاطر اعمال تحریم های ظالمانه از حمایت شرکت های بزرگ بیمه اتکایی محروم است.
