صدای پای آب نمی‌آید
یکی از تصمیمات اداره توزیع برق استان سمنان در راستای مدیریت مصرف منابع قطع مقطعی برق چاه‌های کشاورزی است. طبق اعلام توزیع برق استان سمنان چاه‌های کشاورزی می‌بایست ساعاتی در روز خاموش باشند تا بتوان چرخه مصرف برق را ساماندهی کرد.
از سوی دیگر کشاورزان در این طرح پیشنهادی اداره برق می‌توانند در بقیه ساعات روز به صورت رایگان برق مصرف کنند. اما کشاورزان می‌گویند که ۷ساعت در روز به صورت میانگین برق چاه‌های کشاورزی خاموش است، در نتیجه کشت محصولات کشاورزی با مشکلات زیادی روبه‌رو شده است.
سهم بخش کشاورزی از برق سمنان
گفته می‌شود شرکت توزیع برق استان سمنان درحال‌حاضر به ۷ هزار و ۳۱۰ مشترک کشاورزی خدمات ارائه می‌کند که۲هزار و ۸۷۷ اشتراک مربوط به چاه آب کشاورزی است و ۱۵ درصد سهم مصرف انرژی نیز به این بخش اختصاص دارد پس در واقع میزان قابل‌توجهی برق صرف چاه‌ها می‌شود بنابراین این طور هم نیست که چاه‌ها هیچ اثری نداشته باشد.
اما از جمله مهم‌ترین ایرادات که کشاورزان به این طرح می‌گیرند این است که تقویم و نوبت آبیاری نیز بر هم می‌خورد برای مثال اگر فرد شماره یک در روز ۳ساعت آب از یک چاه دارد و فرد شماره ۲، ۳ ساعت بعد از فرد شماره یک را استفاده می‌کند بنابراین قطعی برق به همین شکل نوبت‌ها را پس و پیش و در نتیجه برای کشاورزان مشکل ایجاد می‌کند در واقع به گفته کشاورزان چاه‌های کشاورزی استان سمنان این روزها در هفته ۱۴ ساعت آب ندارند در نتیجه کشاورزان می‌بایست با هم بر سر ۱۴ ساعت کمبود آب توافق کنند که این درباره چاه‌هایی با ۲ الی ۳ مالک شاید امکان‌پذیر باشد اما گاهی ۵۰ یا ۷۰ کشاورز از یک چاه بهره‌گیری می‌کنند بنابراین این کار عملی نیست.
قطعی برق وجاهت قانونی ندارد
محمدحسین خنکال، دبیر هیات اجرایی خانه کشاورز استان سمنان در مکاتبه‌ای با مدیرعامل توزیع برق استان سمنان اعلام کرده که «مستند به مصوبه هیات دولت تصمیم به قطع برق چاه‌های کشاورزی در ساعات پیک مصرف از ۱۵خرداد ماه اعلام ۱۵ شهریور سال ۱۴۰۲ اعلام می‌شود، نظر به اینکه خرید اشتراک برق کشاورزی بر اساس قرارداد مکتوب انجام شده قطع برق خارج از حوادث غیر مترقبه توسط شرکت توزیع برق وجاهت قانونی ندارد.دبیر هیات اجرایی خانه کشاورز استان سمنان در این نامه که یک نسخه آن هم به‌دست خبرنگار مهر رسیده آورده است: بدیهی است بدون مصوبه قانونی، هیات دولت هم مجاز به اخذ چنین تصمیمی نیست بنابراین تصمیم به قطع برق ۲ روز در هفته و هر روز به میزان ۷ ساعت بدون تعامل و مصالحه با مشترک مربوطه خارج از عرف حقوقی و رعایت حقوق شهروندی است به رقم و خسارت‌های ناشی از این قطعی اما بخش کشاورزی کما فی سابق نسبت به همکاری جهت مدیریت مصرف قائل است تا پیشنهاد قطعی در مدیریت مصرف مذکور هر ۲ روز در هفته و ۲ ساعت در ساعات اوج مصرف اجرا شود.خنکال می‌افزاید: مستحضر هستید که سال گذشته زمان خاموشی ۲روز و ساعت آن معادل ۵ ساعت در هر روز بوده است از سوی دیگر این طرح مستحق تامین خسارت و زیان وارده از طرف شرکت برق استان سمنان است. همچنین باید گفت اقدام قطع برق در سطح محدود هم به لحاظ خرده مالکی بودن بیشتر چاه‌های کشاورزی و برهم خوردن تقویم تقسیم سهم شرکا مشکلات عمده‌ای را فراهم می‌کند ضمن آنکه به شدت راندمان آبیاری با نقصان فاحش روبه‌رو می‌شود بنابراین مستدعی است به لحاظ قرار دادن موارد مطروحه نسبت به تجدید نظر در تنظیم تصمیم خود اقدام فرمایید.
مسئولان هم بیراه نمی‌گویند
هرچند این نامه از سوی استانداری سمنان ارجاع و بررسی شده اما مسئولان ارشد استان سمنان عقیده دارند که در حقیقت راهکار دیگری باقی نمانده و مجبور به مدیریت مصرف برق هستند چرا که در اوج پیک مصرف برق در طول سال قرار داشته و اگر صرفه‌جویی صورت نگیرد با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم شد همچنین باید گفت برق استان سمنان از ۲ نیروگاه شهید بسطامی و شهید شاطری تامین می‌شود که هردوی‌شان با سوخت‌های فسیلی و گاز تامین انرژی می‌شود بنابراین تامین سوخت برای این نیروگاه‌ها نیز خود داستان عجیب و غریب دیگری دارند.در واقع مسئولان عقیده دارند که همه باید پای کار باشند و قدری از مواضع خود کوتاه بیایند تا پیک مصرف سپری شود اما از شانس بد کشاورزان؛ پیک مصرف دقیقا با زمان برداشت بهاره و ابتدای تابستان آنها همراه شده است.سید محمد حسینی‌نژاد مدیرعامل برق استان سمنان در گفت‌وگو با مهر، با بیان اینکه ۲۰ درصد انرژی صرف بخش کشاورزی می‌شود، گفت: دستور به عدم مصرف برق کشاورزی از ساعت ۱۱ تا ۱۸ در صورتی اعمال می‌شود که در سایر ساعات روز کلا برق چاه‌ها رایگان است. این امر تنها مختص به کشاورزی نیست بخش اداری در ساعات اداری ۳۰ و در ساعات غیر اداری موظف به کاهش ۶۰ درصد انرژی شده‌اند همچنین در صنعت نیز محدودیت شامل ۳ الگوی کاهش ۳۰ درصدی در ۳ ماه، ۶۰ درصدی در ۲ ماه و ۹۰ درصدی در یک ماه لحاظ خواهد شد.
قطعی برق چاه‌ها مشکل کم برقی را حل نمی‌کند
یک کارشناس کشاورزی ضمن انتقاد از قطع برق چاه‌های کشاورزی بیان کرد: تمام چاه‌های کشاورزی استان سمنان روی همدیگر شاید اندازه برق مورد نیاز کامپیوترهای ادارات کل استان سمنان را نیز نداشته باشند بنابراین فشار آوردن به کشاورزان نمی‌تواند راهکار مسائلی باشد.محمدتقی رضوانی با بیان اینکه اگر تمام چاه‌های کشاورزی استان سمنان همگی باهم خاموش شوند مشکل برق استان سمنان حل نخواهد شد گفت: ما بخش‌های پرمصرف بسیاری داریم که ده‌ها برابر چاه‌های کشاورزی استان سمنان بر مصرف می‌کنند بنابراین به نظر نمی‌رسد که اصلا چاه‌های کشاورزی تاثیر آن چنانی در مصرف برق استان داشته باشند آن هم به گونه‌ای که مصرف آنها سبب خاموشی گسترده در این استان شود. وی افزود: بیشتر به نظر می‌رسد که دولت به دنبال جلب مشارکت همگانی برای مدیریت مصرف برق است تا مثلا صنعتگران نسبت به کشاورزان معترض نشوند. به عبارت دیگر دولت بهانه‌ای برای قطع یا مدیریت مصرف برق در صنعت و معدن هم داشته باشد در حالی که ما شاهد هستیم بخش‌های اداری و حتی روشنایی‌های خیابان‌های شهری و روستایی استان سمنان از ساعتی به تاریکی شب تا حتی ۲ساعت بعد از طول خورشید هم روشن و برق مصرف می‌کند.
گلایه کشاورزان از چیست؟
گلایه کشاورزان این است که اگر قرار بود این طرح اجرا شود می‌بایست از قبل از سال کشاورزی یعنی برای مثال ۱۰ ماه قبل ابلاغ و اطلاع رسانی می‌شد تا برخی از کشاورزان محصولاتی مانند سیفی را کشت نکنند چرا که این روزها صیفی‌جات بیشترین میزان مصرف آب کشاورزی را به خود اختصاص داده و اگر در روزهای پایانی محصول به صورت مستمر آبیاری نشود کل زراعت سال زراعی جاری زارعان و باغداران از بین خواهد رفت. از سوی دیگر این روزها فصل برداشت گندم دانه‌های روغنی و برخی علوفه‌ها است محصولاتی که کشاورزان می‌گویند قبل از برداشت می‌بایست آبیاری شود و گرنه زمان برداشت محصول دچار خلل و تغییر خواهد شد این موضوع می‌تواند در کیفیت کار کشاورزان اثر منفی بگذارد و حتی هزینه‌های برداشت محصول را هم افزایش دهد چرا که بسیاری وقت‌ها کمباین و ادوات کشاورزی کرایه می‌شوند اما مجبور به پرداخت کنسلی هستند. در واقع صحبت کشاورزان به اصطلاح «آب آخر» محصول است که کمک می‌کند تا محصول برای برداشت نهایی آماده شود. کشاورزان عقیده دارند که با طرح مدیریت مصرف مشکلی ندارند و هرگز ضرورت کنترل مصرف برق و مدیریت مصرف را نهی نمی‌کند فقط به شیوه اجرای آن و البته زمان آن اعتراض دارند.
چرا اطلاع رسانی نشد؟
یک کشاورز با بیان اینکه مسئولان اگر قرار است طرحی را اجرا کنند که روی کشت محصولات کشاورزی اثرگذار باشد، می‌بایست قبل از سال زراعی آن را بیان کنند، گفت: یکی از مشکلاتی که طرح قطع برق چاه‌های کشاورزی برای کشاورزان پدید آورده چرخه آبیاری به خصوص در محصولات حساس به گرما است.
مهدی عامری که در رویان شاهرود کشاورزی دارد، می‌افزاید: کم آبی روی میوه‌ها، محصولاتی مانند یونجه و… اثرگذار است همچنین سطح اراضی تحت کشت صیفی نیز بسیار فراوان است بنابراین اهمیت دارد که شما بتوانید محصول را به موقع و درست آبیاری کنید وگرنه کل مزرعه خراب می‌شود. وی با بیان اینکه آبیاری به تنهایی اهمیت ندارد بلکه استمرار و رعایت تاریخ آبیاری نیز اهمیت فراوانی دارد، می‌افزاید: وقتی چاه‌های آب دو روز در هفته فعالیت نمی‌کند و از سوی دیگر وارد تنش آبی و گرمایی شدید می‌شویم قطعا ضرر هنگفتی به کشاورزی وارد می‌شود که کمترین آن نابودی محصولات است.
سخن پایانی
از یک سو کشاورزان حرف منطقی می‌زنند و اعلام می‌کنند که با قطعی برق مخالف نیستند اما حداقل می‌توان از قبل به آنها اعلام کرد. از سوی دیگر مسئولان شرکت برق هم صحبت بیراهی ندارند آنها نیز اعتقاد دارند اگر نتواند مصرف برق و مدیریت کرد با بحران روبه‌رو خواهیم شد در نتیجه نیاز به یک عزم همگانی از سوی همه اقشار جامعه است. البته اظهار نظر این کشاورزان، منتقدانی نیز دارد برای مثال برخی صاحب‌نظران عقیده دارند که کشاورزان اگر الگوی کشت مبتنی بر وضعیت کنونی خشکسالی در استان سمنان را رعایت کرده و به سراغ کشت محصولات پرآب بر مانند صیفی‌جات، هندوانه خربزه یونجه و… نمی‌رفتند، درگیر آبیاری‌های ۵ روز به ۵روز و نیاز به چاه‌های کشاورزی نمی‌شدند. به هر صورت باید گفت این انتقادات زمانی می‌تواند درست باشد که از قبل به کشاورزان اعلام شود به هر صورت باید دید که آیا مسئولان ارشد استان سمنان برای برون رفت از این مشکل اقدامی خواهند کرد یا خیر؟
