بررسی فرایند توسعه در کشورهای مختلف نشان می دهد که علاوه بر دولت، به حضور گسترده بخش خصوصی نیاز است. برای مثال بخش خصوصی می تواند در تامین سرمایه پروژه های کلان، مشارکت کند. صندوق های سرمایه گذاری در حالت ایده آل؛ باید به سمت جذب سرمایه بین المللی حرکت کنند. عملکرد صندوق های تامین سرمایه چگونه بر توسعه کشورها تاثیر می گذارد؟ برای تحلیل جوانب مختلف این موضوع با یکی از فعالان این حوزه مهم اقتصادی به گفتگو نشستیم.  

روزبه پیروز را می توان جزء اولین چهره های اقتصادی دانست که در حوزه صندق های سرمایه گذاری فعالیت می کنند. او سرمایه و تامین آن را، سرآغاز همه اتفاقات خوبی می داند که به توسعه صنعتی منجر می شود.

توسعه از سرمایه گذاری شروع می شود

 روزبه پیروز، عضو هیات موسس صندوق سرمایه گذاری فیروزه در تشریح نحوه شکل گیری این شرکت گفت: هنگام رفتن از ایران هفت ساله بودم. حدود 18 سال، خارج از کشور زندگی کردم. رابطه عاشقانه ای با میهن در من شکل گرفت و باعث بازگشتم شد.  دلم می می خواست در ایران کاری انجام دهم. خوشبختانه در دانشگاه های خوبی تحصیل کردم. سال های جوانی در حوزه فناوری، شرکت موفقی را در اروپا راه اندازی کردم. شرکت را فروختم تا سرمایه کار در میهن فراهم شود. همیشه از خود سوال می کردم چه کنم که به حال کشور مفید باشد؟ در نهایت به این نتیجه رسیدم که ریشه توسعه اقتصادی؛ سرمایه گذاری است. همه چیز از سرمایه گذاری شروع می شود. شعار سال بر تولید تاکید دارد و تولید از سرمایه و سرمایه گذاری آغاز می شود. بدون سرمایه هیچ کارخانه ای شکل نمی گیرد و کارگران مشغول کار نمی شوند. سرمایه گذاری، مبدا و نقطه شروع اقتصاد است. از طرف دیگر سرمایه، محدود است؛ بنابراین کشورها بر سر جذب سرمایه در رقابت دایم هستند. آنها می خواهند سهم بیشتری از سرمایه را به سمت خود سوق دهند و آن را در خدمت کشور و اقتصاد خود قرار دهند. با مطالعه اجمالی رسانه ها متوجه می شوید که همه کشورها در حال تبلیغ برای جذب سرمایه گذار بین المللی هستند.

جای خالی صندوق سرمایه گذاری در داخل کشور

وی افزود: بعد از مطالعه و بررسی بسیار متوجه شدم که جای صندوق های سرمایه گذاری برای جذب سرمایه گذاران خارجی، خالی است. هنگام کار در اروپا؛ بانک ها به طور مداوم صندوق های سرمایه گذاری را به من معرفی و پیشنهاد می کردند. از فرصت ها و مزایای سرمایه گذاری در کشورهایی مثل چین، ویتنام، هند و روسیه می گفتند. بالاخره به بانکی که در آنجا سپرده داشتم گفتم که من دنبال صندوقی هستم که در ایران سرمایه گذاری کند. گفتند که در ایران چنین چیزی وجود ندارد. اینجا بود که جرقه اولیه در ذهن من زده شد. همه کشورها در رقابتی تنگاتنگ برای جذب سرمایه بین المللی بودند ولی ما هیچ حضوری در این رقابت نداشتیم. به این ترتیب صندوق فیروزه را شکل دادیم. فیروزه در واقع یکی از اولین صندوق های سرمایه گذاری خارجی به حساب می آید. فیروزه تاسیس شد تا پلی باشد برای ورود سرمایه گذاران خارجی به بازار تامین سرمایه و اقتصاد کشور. باید توجه داشت که در آن مقطع، حتی تعداد صندوق های داخلی، محدود بود. در ایران صندوق فیروزه، اولین صندوق تاسیس شده برای جذب سرمایه خارجی به شمار می آید.

مهمترین ابزار تزریق سرمایه

روزبه پیروز گفت: رسیدن به نقطه کنونی واقعا برای من رضایبخبش است. اکنون در کشورهای اروپایی، خاورمیانه و خاور دور؛ وقتی بحث سرمایه گذاری در ایران به میان می آید فیروزه از اولین اسامی می باشد که مطرح می شود. برای اولین بار فرصت های اقتصادی بازار ایران را به بسیاری از سرمایه گذاران خارجی و ایرانیان خارج از کشور معرفی کردیم. به واسطه سال ها زندگی در خارج از کشور با بسیاری از سرمایه گذاران ایرانی ساکن در کشورهای خارجی آشنا بودم. جای خوشحالی دارد که بعد از عبور موانع متعدد توانسته ایم وجهه بسیاری خوبی  فراهم آوریم. صندوق های سرمایه گذاری اهمیت حیاتی دارند. متاسفانه از این نظر و در مقایسه با استانداردهای جهانی، عقب هستیم و فضای زیادی برای رشد وجود دارد. برای درک اهمیت موضوع کافی است به بودجه دولت نگاه کنید. در سال های اخیر فشار زیاد روی بودجه دولت باعث شده که بودجه عمرانی تقریبا در حد صفر باشد و بخش زیادی از بودجه، صرف هزینه های جاری دولت و مملکت شود. این به آن معناست که سرمایه مودنیاز برای پروژه های بزرگ در حوزه های پتروشیمی، نفت و گاز و ... فراهم نیست. صندوق های سرمایه گذاری مهمترین ابزار برای تامین و تزریق سرمایه به این قبیل پروژه ها و رشد اقتصادی کشور هستند. در همه جای جهان به این نتیجه رسیده اند که تامین سرمایه توسط بخش خصوصی در مقایسه با بخش دولتی؛ مفیدتر است. صندوق ها، سرمایه لازم را جذب  و به سوی پروژه های بزرگ هدایت می کنند.

دشوار اما شدنی

وی تصریح کرد: در طول سالل های فعالیت صندوق توانسه ایم مقادیر قبل توجهی سرمایه را جذب کنیم. می توان گفت بیش از 75 درصد از سرمایه خارجی جذب شده توسط فیروزه جذب شده است. به بیان دیگر بیش از سه چهارم سرمایه خارجی جذب شده، نتیجه تلاش گروه مالی فیروزه بوده است. بدون شک فیروزه از این نظر؛ پیشتاز است. به عبارت دیگر یکی از نقاط تمایز ما با شرکت های مشابه آن است که به جذب سرمایه داخلی، بسنده نکرده و خوشبختانه توانسته ایم حجم قابل توجهی سرمایه را از خارج از کشور تامین نماییم. جذب حداکثری سرمایه از بازارهای بین المللی، جزء اولویت های همیشگی ماست. باید به نقطه ای رسید که سهم اقتصاد ایران از بازار سرمایه جهان؛ متناسب و قابل قبول باشد.

جای بیشتری برای این کار وجود دارد. کار آسانی نیست چون در شرایط کنونی، دشمنان تبلیغات منفی و سیاه نمایی می کنند اما شدنی است. خیلی ها تلاش کردند سرمایه خارجی وارد ایران نشود اما خوشبختانه این نوع صندوق ها یک حرکت عظیم در برابر تلاش افرادی است که نمی خواهند کشور با جذب سرمایه خارجی پیشرفت کند، همسایه ما، ترکیه از نظر جمعیت و متغیرهای اقتصادی؛ وضعیتی مشابه ایران دارد اما چیزی حدود 50 درصد از سرمایه خود را از بازار بین المللی تامین می کند. این عدد در ایران رقمی حدود نصف یک درصد است. با این مقایسه ساده، متوجه می شوید که چه ظرفیت بزرگی برای رشد بیشتر وجود دارد. باید سعی کنیم سرمایه بین المللی بسیار بیشتری را به سمت کشورمان هدایت کنیم.

 می توان تجربه موفق کشورهایی مثل ترکیه را اقتباس کرد. به یاد داشته باشیم که اکثر اقتصادهای موفق و پویا، درصد بالایی از سرمایه موردنیاز خود را از بازارهای بین المللی تامین کرده و می کنند. این نکته به ویژه در مورد کشورهای درحال توسعه، اهمیت مضاعف دارد. توسعه اقصادی، مستلزم حجم عظیمی از منابع مالی است. جذب سرمایه خارجی؛ ضمن رونق دادن به تولید؛ باعث افزایش اشتغالزایی، ارتقا بهره وری و بهبود و ارتقای زیرساخت ها شود. علاوه بر این می تواند زمینه ورود فناوری های نوین را فراهم آورد. در مجموع؛ جذب سنجیده و کارشناسی شده سرمایه خارجی، مسیر توسعه پایدار را هموار می کند.

اهمیت جذب سرمایه گذاران ایرانی

سخنان و نگرش های مثبت شماری از مدیران و مسولان، امیدوارکننده است و نشان از اهمیت جذب سرمایه گذاری خارجی دارد. برای مثال چندی پیش، معاون اول محترم قوه قضاییه در مصاحبه با یکی از رسانه ها؛ ضمن تاکید بر اهمیت بازگشت ایرانیان به کشور؛ از اهمیت جذب سرمایه گذاران ایرانی ساکن در خارج از کشورمان سخن گفته است.

به گزارش خبرنگار برنا؛ حجت الاسلام والمسلمین، محمد مصدق، معاون اول قوه قضاییه در بازدید از ایرنا تصریح کرده بود: «شخصا به برخی از ایرانیان خارج از کشور که هیچ مشکلی برای حضور در ایران ندارند تضمین می دهم که بیایند».

وی بر جذب سرمایه گذاران ایرانی ساکن در خارج از کشور، تاکید و از برگزاری جلسه ای برای حمایت از تولیدکنندگان، سرمایه گذاران و کارآفرینان اه خبر داد. وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: «نمونه هایی هم داریم که آقایان حرف ما را گوش کردند و به ایران آمدند و سرمایه‌گذاری کردند و حدود یک هزار کارگر با راه‌اندازی کارخانه‌ مشغول به کار شدند. همه ایرانیانی که در خارج از کشور هستند به‌جزء افرادی معدود که معمولا سرمایه‌گذاران ما از این قشر نیستند، هیچ مشکلی برای حضور در ایران ندارند و دولت و قوه قضائیه از بازگشت آنها به کشور استقبال می‌کند و اگر پرونده قضایی هم داشته باشند ما به آنها کمک خواهیم کرد».

چند روز بعد، همایش ذکر شده برگزار شد. مرور مباحث مطرح شده در این نشست، نشان دهنده اهمیت موضوع سرمایه گذاری است. در این همایش چندین نفر از سرمایه گذاران، تولیدکنندگان و صنعتگران در حضور مسئولان قضایی به ایراد صحبت پرداخته و مشکلات و مسائل مربوط با حوزه کاری خود را عنوان کردند.

حجت الاسلام و المسلمین مصدق با بیان اینکه اتاق فکر دشمن بر روی مسائل اقتصادی متمرکز شده و برنامه ریزی می‌کند گفت: حاکمیت باید از فعالان اقتصادی دفاع و حمایت کند، جذب سرمایه و حمایت از سرمایه گذاری و سرمایه گذاران باید انجام شود. قوه قضاییه همانطوری که به صورت قاطع و جدی با فساد و مفسد اقتصادی مبارزه می‌کند از اقتصاد و سرمایه گذاری سالم حمایت می‌کند و خواهد کرد. قوانین زایدی در خصوص حوزه سرمایه گذاری داریم که باید این موارد مجددا بررسی شود. باید از خرد تمام ذی نفعان و نخبگان دانشگاهی در این مسیر استفاده کنیم و در مسیر تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم. اگر بخواهیم پیشرفت کنیم لازم است که به کمک دولت فعالان اقتصادی و دستگاه قضایی وارد حوزه اقتصادی شویم و به فعالان این حوزه کمک کنیم. طی سال‌های گذشته همواره فکر بنده این بود که اگر وزیر اقتصاد و معاونان وی از میان فعالان حوزه اقتصاد انتخاب شوند چه اشکالی دارد؟

وی گفت: مقام معظم رهبری می‌فرمایند: اقتصاد یک نقطه کلیدی تعیین‌کننده است، اقتصاد قوی عامل سلطه ناپذیری و نفوذ ناپذیری کشور است. به عنوان اصل کلی و خدشه ناپذیر این انتظار عمومی وجود دارد نظام اقتصادی همراه با در نظر گرفتن عدالت اجتماعی باشد تا اختلاف طبقاتی از میان برداشته شود و یا به حداقل برسد.

وی افزود: مقام معظم رهبری به دفعات فرمودند که بر روی اصول مقاومت کنیم و مقاومت به معنای قطع ارتباطات با دنیا نیست.

سرمایه گذاران نگران نباشند 

وی با بیان اینکه باید در قوه قضاییه برای حوزه سرمایه گذاری و فعالان اقتصادی اقداماتی را انجام دا  گفت: خودداری از ضبط ماشین آلات در ازای بدهی مالیاتی، ممنوعیت انسداد حساب‌های بانکی یا لغو کارت‌های بازرگانی، از اقداماتی است که دستگاه قضایی اجرای آن را در این حوزه پیگیری می‌کند. وی با اشاره به مطالبی که از سوی فعالان اقتصادی در این جلسه مطرح شد افزود: در راستای حمایت از تولید و فعالان این عرصه، هر زمانی نیاز به اعمال ماده ۴۷۷ باشد با قید فوریت این کار را انجام می‌دهیم. به فعالان اقتصادی که امروز دغدغه نظام اقتصادی را دارند، اطمینان می‌دهیم قوه قضاییه و دولت پشتیبان و حامی آن‌ها هستند تا نظام اقتصادی کشور را به شرحی که خودشان توضیح دادند، ارتقا بخشند.

حجت الاسلام والمسلمین مصدق با اشاره خدمات و ضمانت‌هایی که به سرمایه گذارانی که در خارج از کشور هستند و در ایران پرونده دارند ارائه می‌شود گفت: سرمایه گذاران خارجی نگران نباشند حتی آن‌هایی که پرونده دارند، بحث مسائل امنیتی و شرارت و منافقین مساله دیگری است. با دادستانی کل و دادستان‌های سراسر کشور صحبت می‌کنیم تا زمانیکه این فعالان اقتصادی وارد فرودگاه می‌شوند به آن‌ها امنیت داده و دستگیرشان نشوند. در فرصت‌های آتی به پرونده‌شان رسیدگی شده و کمک شان می‌کنیم.

وی درباره کشور‌های همسایه‌ای که می‌خواهند در ایران سرمایه گذاری کنند نیز گفت: اعلام آمادگی می‌کنیم تا جلسه ویژه‌ای با هماهنگی وزارت های اقتصاد، اطلاعات، مراجع امنیتی، نظارتی و قوه قضاییه با ان‌ها برگزار کنیم تا مشکلات شان را حل کنیم. حاکمیت باید از فعالان اقتصادی دفاع و حمایت کند، جذب سرمایه و حمایت از سرمایه گذاری و سرمایه گذاران باید انجام شود. قوانین زایدی در خصوص حوزه سرمایه گذاری داریم که باید این موارد مجددا بررسی شود. باید از خرد تمام ذی نفعان و نخبگان دانشگاهی در این مسیر استفاده کنیم و در مسیر تمدن نوین اسلامی حرکت کنیم.

در ادامه این نشست؛ مهدی صفری، معاون اقتصادی وزیر امور خارجه بیان کرد: سرفصل کار ما با خارج از کشور  ارزآوری است. در این راستا باید تلاش کنیم بازارهایی که داریم را در جهت صادرات تثبیت کنیم و بتوانیم صادرات پایدار را افزایش دهیم.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در راستای جذب سرمایه گذاری خارجی عنوان کزد: در بخش نفت و گاز، در ٢ سال گذشته توانستیم ٧ ونیم میلیارد دلار جذب سرمایه داشته باشیم که عملیاتی شده است. در این راستا تامین امنیت سرمایه گذاری مهم است و از ما در این باره سوال می‌کنند که ما هم باتوجه به اقدامات سایر قوا در این باره به آن‌ها اطمینان می‌دهیم.

معاون اقتصادی وزیر امور خارجه با اشاره به اهمیت برگزاری این همایش گفت: برگزاری این همایش با همکاری قوا، نوید حمایت بیشتر از سرمایه گذاران خارجی در کشور را می‌دهد. امیدوارم با حمایت قوه قضاییه که بسیار مهم است در جذب سرمایه گذاری خارجی موفق‌تر از گذشته عمل کنیم.

معاون اقتصادی وزیر امور خارجه با اشاره به اهمیت سرمایه گذاری در بخش معادن نیز گفت: در بخش معاون برای سرمایه گذاری بیشتر درباره تامین سود و بازگشت سرمایه به سرمایه گذاران اطمینان داده ایم تا از این بخش نیز استقبال شود.

 وی با تاکید به اهمیت تکمیل زیرساخت‌های گردشگری گفت: اگر حمایت از سرمایه گذاری خارجی داشته باشیم می‌توانیم در هتل سازی و توسعه خطوط کشتیرانی نیز قدم‌های بزرگتری برداریم.

روزبه پیروز در ادامه افزود: تعداد گروه های مالی  که درصدد جذب سرمایه بین المللی باشند کم است و به تعداد بیشتری نیاز داریم. به عبارت دیگر تعداد سفیران اقتصادی ما کم است. به ده ها کشور خارجی، سفر کرده ایم و فرصت های اقتصادی ایران را معرفی کرده ایم. تبلیغ اقتصاد ایران باید افزایش یابد تا شانس موفقیت بیشتر شود. در عین حال، تحریم هم اثرگذار است. به هر حال درگیر مسایلی مثل نقل و انتقال پولی هستیم و به راحتی نمی توان سرمایه ها را وارد چرخه اقتصادی کرد. بسیاری از سرمایه گذاران خارجی نمی خواهند از سیستم صرافی استفاده کنند چون نوعی سازوکار غیررسمی است.

روزبه پیروز درباره شرکت های خصوصی که درحال رشد هستند گفت: تعدادی از شرکت های زیرمجموعه کاملا روی سرمایه گذاری های غیربورسی تمرکز کرده اند. خوشبختانه در بخش هایی مثل تولید مواد غذایی یا کشاورزی سرمایه گذاری بسیار خوبی انجام داده ایم. در این نوع حوزه ها؛ تعداد پروژه هایی نیازمند سرمایه، بالاست. در این زمینه پیشرو بوده ایم؛ شروع خوبی داشته ایم و به شرکت های بسیاری کمک کرده ایم و به این کار ادامه خواهیم داد چرا که سرمایه گذاری لازمه ی رشد و پیشرفت تولید کشور است.

سود دوجانبه سرمایه گذاری در شرکت ها

وی در رابطه با تفاوت سرمایه گذاری در صندوق ها با اشکال کلاسیک سرمایه گذاری گفت: سرمایه گذاری در شرکت ها به معنای سرمایه گذاری در کسب و کاری است که به طور مداوم مولد است.سرمایه گذاری در بخش خصوصی هدف اش سرمایه گذاری در فعالیت های تولیدی مولد است و نه صرفا دارای های ثابت مثل زمین و ساختمان و .... این فعالیت های مولد هست که باعث ارزش آفرینی در اقتصاد می شود.

در واقع شرکت هایی مثل ما روی مجموعه ای از نیروها، سرمایه گذاری می کنند و آنها شبانه روزی برای خود و سرمایه گذاران تلاش و سرمایه آفرینی می کنند. مجموعه ها سعی می کنند کار را توسعه دهند و درآمد بیشتری را نصیب خود و سهامداران کنند. ملک و طلا؛ نوعی کالاست و قیمت آن ممکن است افزایش یا کاهش یابد اما شرکت ها به طور مداوم به سوی رشد بیشتر در حرکت هستند. به این ترتیب نه تنها ارزش دارایی های ثابت آنها افزایش می یابد بلکه شما به عنوان سهامدار در خروجی ناشی از تلاش آن شرکت، سهیم می شوید. با بررسی آمار در گذر زمان متوجه می شوید که عملکرد  درازمدت و بازده بورس در مقایسه با همه انواع دیگر سرمایه گذاری  بهتر و بیشتر بوده است. علاوه بر این شما با سرمایه گذاری در شرکت ها یک کار ملی انجام می دهید و به اقتصاد مملکت کمک می کنید. شرکت ها اشتغال آفرینی می کنند و به کمک سرمایه شما، توسعه می یابند و به رشد اقتصادی کشور کمک می کنند. این قبیل سرمایه گذاری هم به نفع سرمایه گذاران است و هم به سود کشور.