رویکردی راهبردی در بخش نفت و گاز
محمدرضا کارگذار-کارشناس حوزه انرژی
دولت سیزدهم با سرمایهگذاری در تولید و بومیسازی تجهیزات برای اولینبار توانسته بازار تضمینی تجارت نفت خام خود را گسترش دهد. حضور و همکاری شرکتهای دانشبنیان این گسترش را تسهیل و زمینه را برای رشد اقتصادی بخش نفت و گاز فراهم کرده است. تأثیر این تلاشها در رشد قابلتوجهی که بخش نفت و گاز ایران در سالهای اخیر تجربه کرده، مشهود است. در تابستان ۱۴۰۲، این بخش رشد ۲۵.۶ درصدی را تجربه کرد و آن را بهعنوان محرک اصلی اقتصاد کشور قرار داد و شاهد حضور موفقیتآمیر دانشبنیانها در حوزه بومیسازی و تولید بار اول تجهیزات راهبردی در صنعت نفت و گاز کشور هستیم که بستر اصلی تحقق توسعه و رشد اقتصادی بخش نفت و گاز را فراهم کرده است.
بخش نفت و گاز نقش مهمی در توسعه اقتصادی ایران دارد. این کشور با ذخایر عظیم نفت و گاز، ظرفیت مشارکت قابلتوجهی در بازارهای جهانی انرژی را دارد. با این حال، روشهای سنتی تجارت نفت بهدلیل تحریمها و محدودیتهای بینالمللی با چالشهایی مواجه شده است. در پاسخ، دولت ایران به اهمیت شرکتهای دانشبنیان در پر کردن شکاف و محرک رشد اقتصادی در بخش نفت و گاز پی برده است.دولت سیزدهم ایران رویکردی راهبردی برای مقابله با چالشهای پیش روی تجارت نفت کشور در پیشگرفته است. بهجای تکیه بر بازارهای سنتی، بر سرمایهگذاری در کشورهایی متمرکزشده که یا تحریم شدهاند یا با ایران همسو هستند، اما زیرساختهای پالایشگاهی نیمه فعال یا مستهلک دارند. این کشورها نیازمند بازسازی و نوسازی هستند و فرصتی را برای شرکتهای دانشبنیان فراهم میکند تا با تخصص فنی و مهندسی خود مشارکت کنند.هدف ایران با مشارکت با این کشورها و ارائه خدمات فنی، سهامدار شدن در پالایشگاههای فراساحلی است. این رویکرد، نهتنها بازاری را برای تجارت نفت خام ایران تضمین میکند، بلکه حضور این کشور را در صنعت جهانی نفت نیز تقویت میکند. با تخصص و توانمندی شرکتهای دانشبنیان، میتوان پالایشگاهها را بازسازی و نوسازی کرد و جایگزین تجهیزات گلوگاه و بهبود فرآیندهای تولید شد.مشارکت شرکتهای دانشبنیان در توسعه بخش نفت و گاز ایران فراتر از بازسازی پالایشگاههاست. آنها همچنین نقش مهمی در بهبود استخراج نفت و گاز از میادین کشور دارند. این شرکتها با به حداقل رساندن ضایعات و بهینهسازی فرآیندهای استخراج و انتقال، به یک صنعت نفت و گاز کارآمدتر و بهصرفهتر کمک میکنند.
مفهوم «تولید برای اولین بار» یک مکانیسم کلیدی در پیشبرد رشد بخش نفت و گاز ایران بوده است. دولت با همکاری شرکتهای دانشبنیان بر سرمایهگذاری در بومیسازی تجهیزات متمرکز شده است. این به معنای تولید تجهیزات برای صنعت نفت و گاز در داخل کشور برای اولین بار، کاهش اتکا به واردات و تقویت قابلیتهای تولید داخلی است.این رویکرد نهتنها توانمندیهای فناورانه ایران را تقویت میکند، بلکه باعث ایجاد فرصتهای شغلی و تحریک رشد اقتصادی میشود. شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزه نفت با بهرهگیری از تخصص خود و همکاری با شرکای بینالمللی در پیشبرد این فرآیند بومیسازی نقش اساسی دارند.دولت سیزدهم با سرمایهگذاری در تولید و بومیسازی تجهیزات برای اولین بار توانسته بازار تضمینی تجارت نفت خام خود را گسترش و توسعه دهد. حضور و همکاری شرکتهای دانشبنیان این گسترش را تسهیل کرده و زمینه را برای رشد اقتصادی بخش نفت و گاز فراهم آورده است. تاثیر این تلاشها در رشد قابلتوجهی که بخش نفت و گاز ایران در سالهای اخیر تجربه کرده، مشهود است. در تابستان ۱۴۰۲، این بخش رشد ۲۵.۶ درصدی را تجربه کرد و آن را بهعنوان محرک اصلی اقتصاد کشور قرار داد.در پایان، بدون شک براساس توانمندی شرکتهای دانشبنیان این شرکتها در پیشبرد توسعه و رشد اقتصادی بخش نفت و گاز ایران نقش اساسی دارند. شرکتهای دانشبنیان با سرمایهگذاری در بازسازی و نوسازی زیرساختهای پالایشگاهی، بهینهسازی فرآیندهای استخراج و ترویج بومیسازی تولید تجهیزات، به ثبات اقتصادی و رشد صنعت نفت و گاز ایران کمک میکنند. رویکرد راهبردی دولت سیزدهم بر اهمیت شرکتهای دانشبنیان بهعنوان پل اصلی توسعه تجارت و رشد اقتصادی در این بخش تاکید دارد. ایران با ذخایر عظیم نفت و گاز خود، ظرفیت تبدیل شدن به یک بازیگر مهم در بازارهای جهانی انرژی را دارد و شرکتهای دانشبنیان برای تحقق این ظرفیت ضروری هستند.