ازآنجایی‌که پارک‌های علم و فناوری متولی حمایت از اکوسیستم دانش‌بنیان و شرکت‌های خلاق در هر استان به‌شمار می‌روند، نقشی اساسی در توسعه کسب‌وکارهای فناورانه و دانش‌بنیان دارند. به‌عبارت‌دیگر، می‌توان این مجموعه‌ها را به‌عنوان هاب تبدیل علم به ثروت در هر استان در نظر گرفت اما نکته مهم این است که تنها پارک‌های علم و فناوری متولی زیست‌بوم یا اکوسیستم نوآوری و فناوری در یک کشور نیستند، چراکه این عرصه تنها یک متولی ندارد و بازیگران گوناگونی در این اکوسیستم به ایفای نقش می‌پردازند و تمامی اجزای زیست‌بوم دانش‌بنیان و نوآوری باید در ارتباط با یکدیگر نقش خود را به‌درستی ایفا کنند؛ بنابراین باید مأموریت‌های لازم را برای تکمیل و توسعه این اکوسیستم بپذیرند.

اگر از پارک‌های علم و فناوری حمایت‌های لازم انجام شود، می‌توان این مجموعه‌ها را پیشرو توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان دانست؛ در غیر این صورت، به‌طور قطع به آن هدفی که برای دانش‌بنیان‌ها در سیاست کلان کشور مدنظر گرفته شده، نمی‌رسیم و نمی‌توان انتظار داشت دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد و توسعه کشور نقش جدی داشته باشند؛ بنابراین حمایت از پارک‌های علم و فناوری، در نهایت به رشد کسب‌وکارها و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان می‌انجامد.

توفیقات چندانی در صنایع تبدیلی کشاورزی نداشتیم

به‌طور کلی، وقتی صحبت از توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود، یعنی آنکه به کمک علم و فناوری به تولید انبوه کالا و خدمات داخلی با کیفیت بالا برسیم. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که همه اجزای این زیست‌بوم بتوانند در ارتباط با یکدیگر به‌عنوان یک راهبرد اساسی در توسعه کشور به آن نگاه کنند، نه آنکه تنها به‌دلیل نام‌گذاری یک سال معین به‌عنوان یک رویکرد مهم در نظر گرفته شود. بنابراین توجه به کسب‌وکارهای نوین باید از الزامات اساسی وزارتخانه‌ها و اداراتی که در زمینه صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، فنی‌مهندسی و... فعالیت می‌کنند. در حالی‌که تاکنون نتوانستیم توفیقات چندانی به‌ویژه در صنایع تبدیلی کشاورزی کسب کنیم. پیش‌تر هم گفته شد که پارک‌های علم و فناوری، نقش محوری در توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان‌ها دارند اما یادمان باشد که استفاده از قدرت بازوی بخش خصوصی برای این هدف، می‌تواند به‌عنوان یک رویکرد مهم در نظر گرفته شود. از آنجایی‌که محور توسعه اقتصادی هر کشوری بخش خصوصی است، بنابراین برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور، راهی جز جذب بخش خصوصی به‌عنوان یک رکن مهم در بازار و تولید انبوه نیست، چراکه امکانات مالی نهادهای دولتی تنها برای بقای دانش‌بنیان‌ها کفایت می‌کند، نه توسعه آنها به‌عنوان یک قدرت اقتصادی در کشور. در حقیقت پارک‌های علم و فناوری فضا و بستر مکانی مناسب را برای همکاری و همرسانی دیگر بازیگران این اکوسیستم فراهم می‌کند اما در نهایت ایجاد اشتغال و توسعه کارآفرینی بر عهده بخش خصوصی باید باشد. من معتقدم دولت و پارک‌های علم و فناوری باید ریسک سرمایه‌گذاری را برای بخش خصوصی کاهش دهند تا بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در راستای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان‌ها قانع شود. در غیر این صورت نمی‌توانیم هدف توسعه اقتصاد دانش‌بنیان را عملیاتی کنیم و توقعی هم از بخش خصوصی نمی‌توان داشت.

در واقع اگر بخش خصوصی حاضر باشد در مسیر توسعه اقتصادی سرمایه‌گذاری کند، اتفاق خوشایندی است که می‌توان بر اقتصاد دانش‌بنیان تاکید بسیاری کرد. اگر بتوانیم چنین چرخه‌ای را به راه بیندازیم، می‌توان انتظار تحقق شعار امسال را داشته باشیم.

فعالیت پارک‌ها قابل‌قبول است

روند فعالیت پارک‌های علم و فناوری را نسبت به سال‌های گذشته قابل‌قبول می‌دانم. اما حلقه گمشده در توسعه فعالیت دانش‌بنیان‌ها، داشتن یک نگرش یکپارچه در صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، فناوری و دیگر عرصه‌ها برای توسعه همه‌جانبه کشور است. در حقیقت باید شبکه منظمی در این عرصه ایجاد شود. به‌نظر می‌رسد هنوز فعالیت‌های اقتصادی کشور آن میزان یکپارچگی موردنظر را ندارند. به همین دلیل، هنوز نتوانسته‌ایم برای حرکت از اقتصاد نفت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان راهبرد معینی را تعیین کنیم.