بیمه از نقش و جایگاه ارزشمند حفاظت از ثروت‌های انسانی و مادی در کشور برخوردار است، در حالی ‌که طبق نظر کارشناسان صنعت بیمه بیشتر شهروندان ایرانی اطلاعات مختصری هم درباره بیمه ندارند.

 اطلاعات ناکافی از انواع و مزایای بیمه‌ها در نهایت منجر به استقبال کم از این صنعت می‌شود و علاوه بر زیان اقتصادی شهروندان در صورت بروز حادثه به اقتصاد این صنعت نیز آسیب می‌زند.

یکی از مشاغل پرخطری که سالانه جان تعداد زیادی از کارگران را می‌گیرد، مشاغل ساختمانی و مربوط به کارگرانی است که در زمینه ساخت‌وساز فعالیت می‌کنند. برخی‌ها معتقدند استفاده از مزایا و تعهدات بیمه تامین اجتماعی برای جبران خسارت‌های واردشده به این بخش از بیمه‌شدگان کافی است و نیازی به استفاده از بیمه‌های دیگر نیست، این در حالی است که استفاده از مزایای بیمه ساختمان که نام اصلی آن بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی است، نقش حائزاهمیتی در جبران خسارات وارده به کارکنان دارد.

 این بیمه در تمام مراحل ساخت‌وساز یک ساختمان تعهدات لازم برای جبران خسارت را به کارفرما می‌دهد. این بیمه از مرحله گودبرداری گرفته تا نازک‌کاری را پوشش می‌دهد. در حقیقت این بیمه‌نامه به کارفرمایان این تعهد را می‌دهد که در صورت بروز هر گونه مشکل برای کارکنان و صدمات ناشی از کار، جبران خسارت کرده و تمام هزینه‌های درمان و ضرر و زیان کارکنان را پرداخت کند. طبق قانون هر کارفرمایی که مشغول ساخت‌وساز است باید قبل از شروع پروژه جدید اقدام به بیمه کردن تمامی کارکنان کند.

گذشته از نقش این بیمه‌نامه در جبران خسارات هنگام کار، بنا و ساختمان در حال ساخت نیز می‌تواند از تسهیلات این بیمه‌نامه بهره ببرد.

باتوجه به اینکه مرحله اجرا، پرمخاطره‌ترین مرحله از دوره عمرانی طرح است، صنعت بیمه، نقش تعیین‌کننده‌ای در حفاظت از سرمایه‌های به کار گرفته در طرح‌ها دارد. بر این اساس بیمه حسب منشأ بروز خسارت که می‌تواند عملیات موضوع پیمان یا حوادث طبیعی، سرقت، آتش‌سوزی و مانند آن باشد، طبق قرارداد جبران خسارت خواهد کرد.

بیمه‌نامه دیگری که در حوزه ساختمان وجود دارد، بیمه مهندسی عیوب اساسی و پنهان ساختمان است. این بیمه‌نامه هرگونه خسارت وارده به سازه‌های اصلی و جانبی ساختمان ناشی از طراحی اشتباه ازجمله موارد خلاف استانداردها، مغایر با قوانین و مقررات، انجام محاسبات نادرست و... را دربر می‌گیرد. همچنین مواد یا مصالح معیوب و اجرای نادرست کار مانند اجرای ضعیف یا نادرست توسط پیمانکار یا مجری در بخش‌های استراکچرال، مکانیکال یا الکترونیکال را دربر می‌گیرد. این موارد طبق اعتبار بیمه‌نامه به بیمه‌گر اعلام‌شده و درصورت بروز هر یک از موارد، مورد خسارت را تحت پوشش قرار می‌دهد.

 بیمه‌نامه اجباری کیفیت ساختمان از دیگر بیمه‌های این بخش است که مواردی را برای دفع خطرات احتمالی ناشی از ساخت‌وساز پوشش می‌دهد.

مدت این بیمه ۱۰ سال از تاریخ تکمیل کار یا صدور گواهی پایان‌کار کلی ساختمان توسط شهرداری با تایید بازرس فنی بیمه است. البته صدور بیمه‌نامه همزمان با شروع فعالیت ساخت‌وساز است، اما تاریخ شروع پوشش بیمه‌ای، سرمایه قطعی بیمه‌نامه و حق بیمه قطعی براساس گزارش بازرس فنی بیمه‌گر طی الحاقیه به بیمه‌گذار ابلاغ خواهد شد. این بیمه‌نامه، بیمه سازه‌های ساختمان شامل پی، اسکلت، سقف و سفت‌کاری را برای ۱۰ سال پوشش می‌دهد. همچنین جبران آسیب‌های احتمالی وارده به نمای ساختمان و عایق‌های رطوبتی برای ۵ سال و در نهایت تجهیزات و تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی، آسانسورها برای ۳ سال را متعهد می‌شود.

بسیاری از بیمه‌نامه‌های مرسوم در دنیا برای حفظ کیفیت ساختمان در ایران اجباری نیست؛ بنابراین لازم است سیاست‌گذار در راستای حفظ سلامت شهروندان و همچنین حفظ ایمنی بنا برای اجباری کردن این بیمه‌نامه اقداماتی سریع و شایسته انجام دهد. تجربه نشان داده اگر این بیمه‌ها سدی در مقابل خطرات احتمالی نباشند به‌دلیل هزینه بالای بیمه، سازندگان از تهیه بیمه‌نامه سرباز می‌زنند که این موضوع عواقب جبران‌ناپذیری برای مالکان ساختمان و همچنین شهروندان به همراه خواهد داشت.

در آخر توصیه من به‌عنوان عضو کوچکی از صنعت بیمه این است که بیمه‌نامه‌های ذیل اجباری ‌شود:

- بیمه مسئولیت مدنی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی در قبال اشخاص ثالث

- بیمه مسئولیت مدنی سازندگان ابنیه، مقابل کارگران ساختمانی

- بیمه تضمین کیفیت ساختمان