وقتی صحبت از ابرپروژه تمام ایرانی می‌شود قطعا شرکت پالایش گاز هویزه در خوزستان مثال بارز آن است که تلاش شده قطعات و تجهیزات مورد نیاز آن از تولیدکنندگان داخلی تهیه شود. راهبردی بودن صنعت نفت و گاز و وابستگی آن به خارج از کشـور، به‌ عنوان یک اهرم فشار علیه کشور به‌ کار گرفته می‌شود، از این رو از منظر امنیت ملی و چانه‌‌زنی‌‌های سیاسی، افزایش استقلال در حوزه صنعت نفت بسیار مهم ارزیابی می‌شود.

در همین راستا یکی از اهداف مهم و راهبردی دولت سیزدهم در حوزه نفت و پتروشیمی، ساخت و تکمیل کالاها، تجهیزات مورد نیاز صنعت پتروشیمی با تکیه بر صنعت داخل است، بنابراین شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی که نیاز به کالا و تجهیزات دارند، از توانمندی‌‌های سازندگان داخلی استفاده می‌کنند.

همسو با این هدف اقدام‌ هایی مانند بومی‌‌سازی تجهیزات و قطعات صنعتی حوزه نفت و گاز از طریق امضای چندین قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند برای ساخت تجهیزات نیازسنجی و اولویت‌ بندی شده صنعت انجام شده است.

به گفته وزیر نفت حدود ۶۵ درصد کالاهای مورد نیاز صنعت نفت در داخل کشور ساخته می‌شود و حمایت از سازندگان ایرانی و شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار قرار دارد. هرچند ادعا می‌شود از زمان به روی آمدن دولت جدید شرکت دانش‌بنیان به بیش از ۶۷۶ شرکت رسیدند.

جای دوری نرویم، در سال ۱۴۰۱ دولت برای جمع‌ آوری گازهای همراه و کنترل آلایندگی‌‌های نفتی در استان خوزستان که قطب اقتصاد نفتی ایران است، اقدام به افتتاح مهم‌ترین طرح جمع‌‌آوری گاز مشعل‌‌های غرب کارون تحت عنوان پالایش گاز هویزه خلیج‌فارس کرد که یکی از پروژه‌‌های تمام ایرانی است.

در این پالایشگاه، روزانه ۹۷هزار بشکه معادل ۷ هزار و ۳۱۸ تن گاز طبیعی، ۶هزار و ۶۴۹ تن گاز شیرین و ۴۱ تن گوگرد جامد تولید خواهد شد. هرچند افتتاح این پروژه کمک بزرگی در جمع آوری و بازیابی گازهای مشعل‌‌های غرب کارون می‌کند و در کاهش آلودگی شهر اهواز و مناطق اطراف آن بسیار اثر‌گذار است. اما نکته قابل توجه اینجا است که این پروژه عظیم جمع‌آوری گازهای همراه نفت غرب کارون از چالش تحریم‌های سخت و عدم دسترسی به بازارهای آزاد جهانی جهت تکمیل نیازهای خود در حوزه قطعات تخصصی رنج می‌برد.

رئیس تعمیرات شرکت پالایش گاز هویزه خلیج‌فارس با اشاره به چالش‌‌های و مشکلات این شرکت اظهار کرد: از ابتدای فعالیت شرکت سعی براین بود که تمام قطعات و تجهیزات مورد نیاز از تولیدکنندگان داخلی تهیه شود اما برخی از قطعات تخصصی صنعت گاز در داخل کشور ساخته نمی‌شود لذا باید آنها را از خارج از کشور تهیه کرد.

علیرضا دانشیار با بیان اینکه استفاده از تجهیزات داخلی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برای نیل به اهداف بلندمدت شرکت نقشه‌راه مجموعه از ابتدای فعالیت است، خاطرنشان کرد: در این راستا برای راه‌اندازی فاز دوم شرکت و رسیدن به ظرفیت کامل تولید نیازمند یک سری همکاری‌‌ها با اداره صنعت، معدن و تجارت هستیم تا بتوانیم قطعات مورد نیاز از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان معرفی شده از سمت اداره‌ کل صمت تهیه کنیم.

وی گفت: این شرکت با اتکا به خلاقیت و نوآوری جوانان خود، در خط مقدم جبهه پیشرفت و توسعه صنعت گاز کشور قرار دارد که با تمرکز بر بومی‌‌سازی دانش فنی، افزایش بهره‌وری تولید گام‌‌های بلندی در مسیر تحقق اهداف خود برداشته و سهم به سزایی در رونق اقتصادی کشور ایفا خواهد کرد.

خوزستان ۱۱۰ شرکت دانش‌بنیان دارد

در این خصوص واردات قطعات صنعتی تخصصی حوزه گاز و پالایش گفت‌وگویی با مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان داشتیم. علیرضا فلاح اظهار کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان خوزستانی با وجود تمام چالش‌ها و تحریم‌های ظالمانه اما همچنان در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری همچون سیلی قاطع در صورت دشمنان و بدخواهان جمهوری اسلامی عمل می‌کنند.

وی ادامه داد: در استان خوزستان ۱۱۰ شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که از این تعداد ۳۰ شرکت صنعتی فناورانه هستند. این درحالی که ۵۰ درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان خوزستان با توجه ظرفیت نفت و گاز استان، در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی فعال هستند.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان بیان کرد: در چند روز گذشته در بازدید از مجتمع پالایش گاز هویزه، رویکرد دانش‌بنیان و خلاقانه که از ویژگی‌های بارز این مجتمع است؛ رویکردی ملموس از همت و تلاش جوانان خلاق و با استعداد ایرانی در ساخت مگاپروژه تمام ایرانی بود.

ضرورت تامین به موقع مواد اولیه

فلاح از دو بعد اقتصادی مجتمع گازی هویزه صحبت کرد و به اهمیت جمع‌ آوری گازهای فلر و تأثیر آن در ایجاد ارزش افزوده در حوزه اقتصادی اشاره کرد.

همچنین وی بیان کرد: یکی از برنامه‌‌های وزارت نفت و وزارت صمت، کنترل گازهای فلر است و این مسئله به عنوان یکی از اهداف مهم در چند سال اخیر است.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان‌ توضیح داد: تأمین مواد اولیه برای واحدهای پتروشیمی نیز یکی از اهداف کلیدی مجتمع گازی هویزه است که حیات و استمراری بودن این واحدهای پتروشیمی به مواد اولیه گازی وابسته است.

فلاح یادآور شد: عمق داخلی‌سازی تجهیزات و استفاده از تکنولوژی‌های داخلی یکی از نکات بارز و عینی این مجتمع است.

مدیرکل صنعت معدن و تجارت خوزستان، به توانایی‌های داخلی در تکنولوژی و تامین مواد اولیه در صنایع نفت و پتروشیمی اشاره کرد و گفت: تمام تکنولوژی و ساخت قطعات و بخش‌های اصلی مجتمع گازی خوزستان توسط متخصصان داخلی در مدت زمان کوتاهی ساخته شده‌اند که نشانگر توانایی‌های بسیار بالای کشور و به ویژه استان خوزستان است که قطعاً توانایی اجرای طرح‌های مشابه در حوزه نفت و گاز ملی را دارند.

وی گفت: برخی از تجهیزات و خطوط انتقال گازهای فلر به همراه کمپرسورها و پمپاژها به کمک بخش‌‌های دیگر نیاز دارند. این نیازمندی‌‌ها شامل ثبت سفارش، تخصیص ارز و اختصاص تکنولوژی است که درحال‌حاضر در حال بررسی و انجام است. با انجام این تدابیر، امیدواریم که مجتمع گازی هویزه با تمام ظرفیت به مسیر خود ادامه دهد.

فلاح تأکید کرد: تأمین مواد اولیه و تکنولوژی در صنایع پتروشیمی، صنایع پالایشگاهی، صنایع فولاد و صنایع شیمیایی بحث‌‌های کلیدی هستند که نیازمند شناسایی ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان استان و یا حتی کشور است تا بتوانیم از این طریق نیازهای مجتمع‌‌های نفت و گاز را تامین و از وابسته شدن صنایع به کشورهای خارجی را کم کنیم.

مدیرکل صنعت معدن و تجارت خوزستان، به اهمیت توسعه فناوری و همکاری با مراکز علمی در صنعت معدن و تجارت اشاره کرد و گفت: در بخش کمپرسورها و پمپ‌ها نیازهای فناورانه را شناسایی کرده‌اند و با همکاری مراکز علمی، دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری، این نیازها را عملیاتی خواهند شد تا توانایی‌های کشور در این زمینه توسعه یابد.

وی بیان کرد: توسعه فناوری و همکاری با مراکز علمی و تحقیقاتی در همه زمینه‌‌های صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از دانش روز و همکاری با جوانان متخصص و خلاق، می‌توان به رشد و پیشرفت صنعتی در کشور و استان دست خواهیم یافت.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان بیان کرد: در خصوص تامین کمپرسورها که یکی از قطعات اصلی صنعت گاز است. اگر نتوانستیم این قطعات را از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی تامین کنیم در این راستا، مکاتباتی بین دو وزارت صمت و نفت خواهیم داشت تا بتوانیم این مشکل را از طریق واردات از کشورهای همان مرتفع کنیم.

فلاح تاکید کرد: برخی از مسائل که مرتبط با صنعت، معدن و تجارت است را سعی می‌کنیم تا مجوزهای لازم صادر شود.

وی ادامه داد: هر چند هنوز این شرکت به نقطه بهینه‌ای نرسیده اما هر روز نتایج تلاش‌ها را می‌بینیم. شرکت پالایش گاز هویزه به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های توسعه کشور محسوب می‌شوند و قطعا در راستای تکمیل و تجهیز این مجموعه تلاش خواهیم کرد.

فلاح افزود: سعی بر این است که با بهره‌ گیری از تعامل بین دو وزارت نفت و صمت در راستای تحقق اهداف شرکت پالایش گاز هویزه گام برداریم. قطعا همت و تلاش مدیریت و کارکنان این مجموعه معبری برای رسیدن به نقطه سودآوری که گام دوم اهداف سرمایه‌گذاری است.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خوزستان در پایان با بیان اینکه در صورت عدم توانایی دانش‌بنیان‌ها در تولید یا واردات قطعات مورد نیاز، شرکت‌های نفت و گاز درخواست کارت بازرگانی و واردات از خارج بدهند، افزود: بهتر است شرکت‌های دانش‌بنیان توان خود را به کار ببندند و قطعات تخصصی مورد نیاز صنعت نفت و گاز را تولید کنند تا از وابستگی به شرکت‌های خارجی جلوگیری شود.

سخن پایانی

در نتیجه می‌توان گفت وجود شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند در این حوزه می‌تواند به بهبود و توسعه صنعت نفت و گاز در منطقه کمک شایانی کند. این شرکت‌ها قادرند با تولید قطعات تخصصی و با کیفیت، نیازهای صنعت نفت و گاز را برطرف کرده و به عدم‌وابستگی به شرکت‌های خارجی کمک کنند. چنین تلاشی می‌تواند به افزایش توانایی کشور در تولید محصولات داخلی و کاهش واردات بی‌رویه منجر شود. همچنین توجه به توانمندی‌‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید قطعات تخصصی مورد نیاز، می‌تواند منجر به رشد و پیشرفت فناوری در صنعت نفت و گاز شود. این شرکت‌ها به‌عنوان مراکز نوآوری و تحقیق و توسعه می‌توانند با استفاده از دانش فنی و تخصصی خود، بهبود و بهینه‌‌سازی فرآیندها و تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت و گاز را بر عهده بگیرند. این اقدامات می‌تواند به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌‌ها در صنعت مذکور کمک کند.