صنعت گل، طی دهه گذشته، رشد خوبی را تجربه کرد، اما در 4 سال اخیر، به‌دلیل بروز مشکلات مختلفی از جمله نوسانات نرخ ارز، گرانی نهاده‌های تولید گل و در نهایت پاندمی کرونا این روند رو به رشد، متوقف شد.

طی این چند سال، چالش‌های متعددی برای تولیدکنندگان گل شکل گرفت و بخش خصوصی (که فعالان اصلی این صنعت هستند) با سختی و دشواری‌های متعدد، با انجام اقداماتی جهادگونه تلاش کردند تا پرورش گل و گیاه به حیات خود ادامه دهد.

باید تاکید کرد گسترش ویروس کرونا و همچنین تعطیل شدن بازارها، لطمه بزرگی را به بخش گل و گیاه وارد کرد، اما فارغ از تمام مشکلات اقتصادی یادشده، چالش‌های اساسی دیگری وجود داشته که همواره صنعت گل را از توسعه و پیشرفت بازمی‌دارد.

مهم‌ترین این معضلات، کمبودهای لجستیکی موجود در بحث زیرساختی و تجهیزاتی است.

نداشتن پایانه‌های مناسب فروش داخلی و صادراتی، نبود باراندازهای استاندارد و همچنین ضعف‌های تجهیزاتی از مهم‌ترین دست‌اندازهای توسعه صنعت گل و گیاه ایران است.

در کل کشور، بازار استانداردی برای فروش داخلی و خارجی گل وجود ندارد؛ این به‌معنای محدود بودن فضای عرضه تولیدات است. به‌عنوان مثال، بازار گل شرق کشور تا پیش از این بازار میوه و تره‌بار بوده است.

به این ترتیب، ساختارهای مناسبی برای عرضه داخلی یا صادرات گل در این بازار وجود ندارد. یکی از مهم‌ترین بازارهای گل و گیاه در ایران، بازار گل امام‌رضا(ع) در تهران است.

این بازار ۴۰ سال پیش توسط بخش خصوصی تاسیس شده و از آن زمان تاکنون ساختارهای این بازار تغییری نکرده است. باید تاکید کرد کمبود بازارهای صادراتی و فضاهای استاندارد برای توزیع و عرضه داخلی منجر شده تا بخش مهمی از تولیدات گل و گیاه تبدیل به ضایعات شوند.

به‌بیانی دیگر، کمبودهای لجستیکی و سخت‌افزاری سبب شده تا بیشترین زیان‌ها را در صنعت گل شاهد باشیم. در حال ‌حاضر بخش عمده‌ای از گل و گیاه ایران از طریق اتوبوس یا وانت‌هایی که سردخانه ندارند، منتقل و صادر می‌شوند.

بالغ بر ۹۰ درصد تولیدات گل در ایران با ماشین‌های عادی و بدون سردخانه، جابه‌جا می‌شوند. این نوع جابه‌جایی در هیچ کشوری رایج نیست و انتقال گل در شرایط بهتری انجام می‌شود.

تنها یک‌سوم بازارهای گل فعلی در ایران سردخانه، فضای سبز و مناسب برای نگهداری گل دارند. در مابقی بازارها، خریدوفروش در دمای عادی و بدون هیچ تجهیزاتی انجام می‌شود.

این مسائل در کنار هم سبب شده تا ضایعات گل زیادی در این صنعت داشته باشیم. باید تاکید کرد ضایعات گل در واقع سرمایه‌هایی هستند که تبدیل به کالا شده و هزینه‌های مالی فراوانی برای آنها پرداخت شده است.

این ضایعات می‌توانستند به‌صورت کالاهای ارزشمند در مسیر صادرات قرار گیرند، چرا که در حال ‌حاضر ظرفیت‌های صادراتی مهم و گسترده‌ای برای گل و گیاه وجود

دارد.

همجواری ایران با کشورهای واردکننده مهم گل و گیاه مانند ترکیه، عراق و ترکمنستان و همچنین وجود تقاضا در کشورهایی مانند روسیه سبب می‌شود تا بازار مناسبی برای تولیدات ایرانی وجود داشته باشد، در صورتی که به زیرساخت‌های حمل‌ونقلی و لجستیکی بیشتر توجه شده و سیستم‌های انتقال گل بهبود یابند، در فضایی استاندارد می‌توان به‌میزان قابل‌توجهی صادرات گل داشته

باشیم.

از مهم‌ترین مزیت‌های صادرات گسترده گل، افزایش ارزآوری برای کشور است و این مسئله می‌تواند ضمن رونق‌بخشی به بازار گل داخلی، بخشی از تنش‌های ارزی را مرتفع کند.