براساس آمار ظرفیت مبالادت تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا حدود ۲۷ تا ۳۰ میلیارد دلار است که به‌دلیل عدم شناخت مناسب طرفین از یکدیگر تاکنون محقق نشده است. به گزارش، حجم مبادلات تجاری ایران و ارمنستان هم‌اکنون به ۴۰۰ میلیون دلار می‌رسد که بیشتر به سوآپ انرژی بازمی‌گردد، این در حالی است که در حوزه‌های معادن، مواد غذایی، لوازم ‌خانگی و خدمات فنی و مهندسی برای تجار دو کشور، فرصت مناسبی برای همکاری وجود دارد.
امکانات و نیازهای ارمنستان در زمینه‌های انرژی، حمل‌ونقل، صنایع و معادن، نیروی کار، تخصص و فناوری در ساخت مصنوعات و موقعیت جغرافیایی این کشور از یک سو و موقعیت مناسب ایران، تخصص و تجربه ایران در بهره‌برداری از معادن، داشتن فناوری روز برای تولید برخی کالاها، منابع غنی انرژی و راه‌های مواصلاتی گسترده از سوی دیگر، ظرفیت‌های مطلوب دو کشور برای گسترش همکاری‌های اقتصادی است. به‌علاوه اینکه قوانین گمرکی ارمنستان از قوانین بازار آزاد تبعیت می‌کند؛ یعنی از ورود هیچ کالایی جلوگیری نمی‌شود و فقط نرخ و کیفیت کالا تعیین‌کننده واردات به این کشور است.

رشد ۲۰ درصدی صادرات ایران به ارمنستان
وزیر صنعت، معدن و تجارت در سفر به ارمنستان، رسیدن به حجم صادرات یک میلیارد دلاری به این کشور را دست‌یافتنی برشمرد و گفت: صادرات ایران به ارمنستان رشد ۲۰ درصدی داشته است.
سید رضا فاطمی‌امین که در ادامه سفرهای خارجی خود برای تسهیل و تقویت مراودات اقتصادی ایران با کشورهای همسایه به ارمنستان رفت، گفت: حجم صادرات ایران به ارمنستان ۵۰۰ میلیون دلار است که از نظر دو طرف این حجم قابل‌افزایش به رقم یک میلیارد دلار است. وی در تشریح قراردادها و تفاهمنامه‌های منعقد شده با ارمنستان افزود: یکی از اولویت‌های دولت گسترش تجارت خارجی است که باید به‌طور نسبی درون‌زا و برون‌گرا باشد.
فاطمی‌امین با بیان اینکه برای توسعه تجارت با ارمنستان دو رویکرد وجود دارد، اظهار کرد: یک رویکرد در زمینه بازار خود ارمنستان است و رویکرد دیگر هم مربوط به بازارهایی است که از طریق ارمنستان می‌توان به آنها راه یافت. از جمله این بازارها می‌توان به روسیه، کشورهای قفقاز، اروپا و به‌طور ویژه اتحادیه اوراسیا اشاره کرد.
به گزارش شاتا وی با اشاره به محورهای مذاکرات در جلسه با وزیر اقتصاد، معاون نخست‌وزیر و وزیر زیرساخت ارمنستان، گفت: در این جلسات علاوه بر صادرات کالاهای ایرانی به این کشور، انجام سرمایه‌گذاری مشترک نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
فاطمی‌امین با تاکید بر استقبال ارمنستان از فناوری‌های ایران، بیان کرد: درخواست برای انتقال دانش فنی‌ و ایجاد زمینه برای تولید لوازم خانگی ایرانی در ارمنستان از دیگر موارد مطرح شده در این سفر بود. طی گفت‌وگوهایی که بین کسب‌وکارهای ایرانی و ارمنستانی شکل گرفت، فرصت‌‌هایی که آشکار شد؛ به‌عنوان مثال در حوزه لوازم خانگی تمایلاتی وجود دارد که فناوری‌ها و قطعات از ایران تامین و در ارمنستان تولید انجام شود.

آمادگی ایران برای سرمایه‌گذاری مشترک
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه سفر خود به ارمنستان در دیدار با وزیر اقتصاد این کشور بیان کرد: ۴ مسیر اصلی در کریدور شمال-جنوب تعریف شده که یکی از این مسیرها از ارمنستان عبور می‌کند و در همین راستا باید ترانزیت میان دو کشور تقویت شود.
فاطمی‌امین افزود: ایران و ارمنستان سطح بسیار بالایی در روابط سیاسی و فرهنگی دارند که روابط اقتصادی نیز باید همپا با این روابط، ارتقا یابد.
وی با بیان اینکه ارتقای سطح روابط اقتصادی کار مشترکی است که هر دو طرف باید انجام دهند، اضافه کرد: اقتصاد ایران و ارمنستان مکمل یکدیگر است و ظرفیت‌های مشترک و متقابل بسیار زیادی داریم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان درباره مسائل مرتبط با حمل‌ونقل و جابه‌جایی پول نیز بیان کرد: این موضوعات حل شده و سال گذشته از روش‌های متنوعی از جمله تهاتر، برای این مسئله استفاده کردیم که موفقیت‌آمیز بود.
فاطمی‌امین با بیان اینکه میزان تجارت بین‌المللی ایران در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد، اضافه کرد: حدود ۸۰ میلیارد دلار از این رقم مربوط به حوزه‌های غیرنفتی است که این حجم از تجارت با روش‌های مالی یادشده در حال انجام است.
وی با بیان اینکه مبادلات میان دو کشور باید در دو سطح پیگیری شود، اضافه کرد: یک سطح مبادله کالایی دو کشور و سطح دیگر سرمایه‌گذاری‌های مشترک و متقابل است که سطح دوم مهم‌تر و عمیق‌تر محسوب می‌شود. وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ظرفیت‌های دو کشور بیش از تبادلات جاری است، ادامه داد: می‌توانیم ساختاری را شکل دهیم تا چندین کشور را در مبادلات اقتصادی داشته باشیم.

تقویت کریدور شمال-جنوب
فاطمی‌امین تقویت کریدور شمال-جنوب را یکی از اولویت‌های کشورمان دانست و تصریح کرد: ۴ مسیر اصلی در این کریدور تعریف شده که یکی از این مسیرها از ارمنستان عبور می‌کند و در همین راستا باید ترانزیت میان دو کشور تقویت شود. وی با اشاره به سفرهای خارجی خود به کشورهای عربی در چند وقت اخیر بیان کرد: محصولات ارمنستان، ایران و کشورهای عربی را می‌توانیم با روش سوآپ با هم مبادله کنیم، همچنین صادرات دام زنده و گوشت با این روش می‌تواند انجام شود.
فاطمی‌امین همچنین با اشاره به استقرار تعداد زیادی از ارامنه در سراسر دنیا، گفت: تولید مشترک خودرو و لوازم‌خانگی با استفاده از این ظرفیت می‌تواند به سراسر جهان صادر شود.

تمرکز بر تامین منافع ایران در اوراسیا
معاون نخست‌وزیر ارمنستان نیز با تاکید بر ضرورت فعال‌تر شدن ظرفیت‌های مورد‌نیاز برای ارتقای روابط تجاری و اقتصادی ایران و ارمنستان، بیان کرد: ارمنستان ظرفیت و دروازه‌ای برای ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.
سورن پاپیکیان با بیان مطلب یادشده، افزود: سطح روابط فرهنگی و تاریخی دو کشور بسیار بالاست و روابط اقتصادی نیز همپای این روابط ظرفیت ارتقا دارد.
وی ادامه داد: هرچند خود ارمنستان بازار کوچکی محسوب می‌شود، اما ظرفیت و دروازه‌ای برای ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.
معاون نخست‌وزیر ارمنستان با بیان اینکه تمرکز خود را بر تامین منافع ایران در اوراسیا معطوف کرده‌ایم، گفت: تمرکز بر بازار اوراسیا می‌تواند مشوق ارتقای روابط دوجانبه نیز باشد و سبب فعال‌تر شدن سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه ‌شود.
پاپیکیان، توسعه مناطق آزاد را از اولویت‌های ارمنستان دانست و اضافه کرد: منطقه آزاد در واقع بازاری برای ورود به اتحادیه اوراسیا است و باید برای افزایش حجم مراودات تجاری این موضوع در دستور کار ایران نیز قرار بگیرد.

سخن پایانی
فعالان تجاری با بیان اینکه بازرگان ایران در ارمنستان با مسائل و مشکلاتی رو‌به‌رو هستند امیدوارند این مشکلات با تلاش‌های دولت به حداقل برسد. براساس آمار در سال ۲۰۲۱ صادرات ایران به ارمنستان با رشد ۳۸ درصدی به رقم ۴۲۸ میلیون دلار رسید، این درحالی است طرف ارمنستانی از ظرفیت رشد ۲ برابری این مبادله تجاری سخن می‌گوید و ایران نیز این ظرفیت را قبول دارد. سال گذشته کالاهای صادراتی ایران به ارمنستان شامل سوخت و مواد سوختی، مواد پتروشیمی، سیمان و مصالح ساختمانی بوده که این ترکیب درحال‌حاضر در حال تغییر است و مواردی مانند کالاهای صنعتی، کشاورزی، ماشین‌آلات کشاورزی، موادی با ارزش افزوده بالا، کالاهای دانش‌بنیان مانند رنگ، آسانسور و خدمات فنی و مهندسی به سبد کالاهای صادراتی به این کشور افزوده شده است.