از تابستان سال گذشته شاهد ریزش‌های متوالی در بازار سرمایه بوده‌ایم. هرچند در مواردی بازار رنگ و بوی سبز به خود گرفته اما این روند صعودی ادامه‌دار نبود. حال که در آستانه شروع سال جدید قرار داریم، پیش‌بینی‌هایی از روند ادامه بازار در ماه‌های آینده ارائه می‌شود. در حالت کلی انتظار می‌رود بازار سهام در سال ۱۴۰۱ در مقایسه با امسال روزهای بهتری را پشت‌سر بگذارد. هرچند موضوعاتی همچون نتیجه نهایی مذاکرات برجام از عوامل اثرگذار بر بازار سرمایه هستند که هنوز نتایج آن به‌درستی روشن نشده است. در ادامه باید خاطرنشان کرد آغاز حمله نظامی از سوی روسیه به اوکراین از مهم‌ترین عوامل موثر بر عملکرد بازارهای کالایی و همچنین بازار سهام ایران خواهد بود. در حالت کلی انتظار می‌رود با رشد نرخ انرژی در سطح جهانی و همچنین افزایش نرخ فلزات در بازارهای کالایی، صنایع ایران از شرایط منتفع شوند و اتفاقات مثبتی در بورس ایران به‌دست آید.

بازگشت آهسته بورس به روند صعودی

رضا بهرامی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت و در ارزیابی دورنمای بازار سرمایه در سال آینده اظهارکرد: در حال‌حاضر در مقطع مهمی قرار داریم، توجه به شرایط کنونی و پارامترهای اثرگذار بر بازار در سطح جهانی، امکان پیش‌بینی نوسانات آتی را در بازار سرمایه فراهم می‌کند. وی افزود: طیف بسیار وسیعی از سرمایه‌گذاران بازار سهام در سطح بین‌المللی، روند تعیین نرخ بهره و سیاست‌های اقتصادی را مبنای تصمیم‌گیری برای حضور در بازار سهام قرار می‌دهند. وی افزود: نرخ بهره در ایالات متحده به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای اثرگذار بر اقتصاد این کشور و به‌تبع آن دنیاست. در ماه مارس، فدرال رزرو درباره افزایش نرخ بهره تصمیم‌گیری می‌کند و این موضوع نیز روند تغییر ارزش دلار را در بازارهای جهانی تعیین خواهد کرد.

وی افزود: در حال‌حاضر اغلب بازارهای کالایی در مسیر صعودی قرار گرفته‌اند، با این وجود باید خاطرنشان کرد احتمال افزایش نرخ بهره در روند صعودی نرخ بازارهای کالایی خلل ایجاد می‌کند. بدین‌ترتیب باید منتظر اصلاح در بازارهای کالامحور باشیم. اثرات این روند اصلاحی در قالبی محدود بر بازار سرمایه ما نیز آشکار خواهد شد. هرچند انتظار می‌رود این اثرگذاری برای مدت زمان کوتاهی دوام بیاورد.

این کارشناس بازار سرمایه در تشریح عملکرد بازار سرمایه در کشور گفت: ریزش بورس ایران از تابستان سال ۱۳۹۹ آغاز شد. با این وجود، هنوز نشانه اتمام این روند نزولی در بازار مشاهده نمی‌شود. البته در این میان شاهد روزهای مثبتی نیز در بورس هستیم اما این صعود به منزله بازگشت بورس به مدار رشد نیست، بلکه به منزله اصلاح در روند نزولی غالب بر بازار است.

بهرامی گفت: در حال‌حاضر و به‌دنبال تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین و شدت گرفتن تنش‌ها در سطح جهانی، ریسک سرمایه‌گذاری در جهان افزایش‌یافته است. بدون تردید این ریسک‌ها بر عملکرد بازار سرمایه ایران نیز تاثیر می‌گذارد. در حال‌حاضر اثرات این تنش‌ها بر بازار ارزهای دیجیتال و عملکرد شرکت‌های بزرگ جهام که در بخش فناوری مشغول فعالیت هستند، آشکار شده است. در همین حال باید منتظر اثرات این تنش‌ها بر بازارهای سهامی دنیا باشیم. در ادامه این اثرات به بازار سهام ایران نیز منتقل می‌شود.

این کارشناس بورسی افزود: در حال‌حاضر میزان بدهی ایالات متحده به بیش از ۳۰ هزار میلیارد دلار رسیده است. این موضوع می‌تواند به فروپاشی مقطعی در بازار سهام منتهی شود. تجربه حکایت از آن دارد که معمولا بازارهای سهامی میزبان چنین تنش‌هایی هستند. البته همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد بازار سرمایه ما در طول بیش از یک سال گذشته، اصلاح قابل‌توجهی را پشت‌سر گذاشته است. درنتیجه چنانچه در سایه موضوعات یادشده دوباره شاهد روند نزولی در بورس ایران باشیم، این ریزش همان گام نهایی اصلاح بازار سرمایه ما خواهد بود.

وی افزود: بنابراین چنانچه اتفاق ویژه امنیتی در سطح جهان و برای ایران رخ ندهد، بازار دوباره به روند بهبود باز خواهد گشت. در همین حال انتظار می‌رود این بازگشت، مسیر صعودی جذابی را در میان‌مدت ایجاد و ریزش‌های ۲ سال اخیر را جبران کند. در ادامه نیز باید منتظر یک دوره رکود در بازار سرمایه باشیم.

بهرامی در پاسخ به سوالی مبنی تاثیر تنش میان روسیه و اوکراین بر عملکرد بازار سرمایه ایران گفت: طی روزهای اخیر شاهد بازگشت روند بازار سرمایه به شرایط صعودی بوده‌ایم. بخشی از این رشد را باید ناشی از تنش‌های میان این دو کشور و افزایش نرخ انرژی و همچنین محصولات در بازارهای کالایی مختلف نسبت داد. با این وجود باید خاطرنشان کرد موضوعات این‌چنینی و تنش‌های ژئوپلیتیک از ۲ منظر موردتوجه هستند و بر عملکرد بورس اثرگذارند. در درجه نخست آنکه این تنش‌ها زمینه افزایش نرخ کالاها را فراهم می‌کند که پیش‌تر هم به آن اشاره شد. اما همزمان به‌عنوان یک ریسک عملکرد بازار سرمایه را هم تحت‌تاثیر منفی قرار خواهد داد. 

این کارشناس بورس در پاسخ به سوالی مبنی بر اثرات مذاکرات رفع تحریم بر عملکرد بازار سرمایه در سال آینده گفت: کسب نتیجه مثبت از این مذاکرات نتیجه مثبتی را بر بازار سرمایه به‌دنبال دارد. البته تاثیر دقیق این شرایط با توجه به شرایط روز مشخص می‌شود.

 اگر در روند کنونی، خبر توافق به گوش برسد، باید منتظر آثار مثبت اما محدود آن باشیم، چراکه بخشی از اثرات این اخبار مثبت در هفته‌های اخیر در قیمت‌ها نمایان شده است.

 با این وجود باید تاکید کرد صعود بازار در موقعیت کنونی متزلزل است؛ درنتیجه نباید به ادامه‌دار بودن این صعود امید داشته باشیم.

تنش‌های جهانی و بهبود بازار

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت و در ارزیابی آینده بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱ عنوان کرد: دورنمای بازار سرمایه در سال آینده در حالت کلی مثبت ارزیابی می‌شود. طی هفته‌های اخیر شاهد شدت گرفتن تنش میان اوکراین و روسیه بوده‌ایم. 

این تنش به حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین منتهی شد. این تنش‌ها فرصتی را در اختیار ایران قرار می‌دهد؛ یعنی امکانی برای افزایش درآمدهای ارزی ایران فراهم آمده است.

 وی افزود: همزمان تحریم روسیه از سوی سایر کشورها نیز امکان افزایش مراودات تجاری ما را با این کشور افزایش می‌دهد. 

صفاری گفت: تنش‌های یادشده اثرات منفی قابل‌توجهی به بازار سهام در کشورهای اروپایی تحمیل می‌کند اما اثر آن بر عملکرد بازار سرمایه کشور مثبت خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه اظهارکرد: در حال‌حاضر مذاکرات رفع تحریم در مرحله حساسی قرار دارد. چنانچه این مذاکرات به نتیجه مطلوبی برسد باید منتظر افزایش سودآوری و بهبود عملکرد صنایع و سودآوری آنها باشیم اما چنانچه این مذاکرات نهایی نشود، باز هم تاثیر منفی قابل‌توجهی بر سودآوری شرکت‌ها نخواهد داشت، چراکه صنایع کشور به این شرایط دشوار عادت کرده‌اند.

مثبت با نوسان

امید پورمحمود، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت اظهارکرد: تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین، تاثیر بسزایی بر عملکرد بازارهای کالایی جهان داشته است.

 از آنجا که بازار سرمایه ایران کالامحور است، این تنش‌ها تاثیر مثبتی بر عملکرد بازار سرمایه ایران خواهد داشت.

 با این وجود باید خاطرنشان کرد که همزمان استراتژی‌های اقتصادی کشور و سیاست‌های بازارساز نیز بر عملکرد بازار سهام ایران تاثرگذار خواهد بود.

وی افزود: بازار سرمایه در سال جاری از سایر بازارهای موازی عقب ماند؛ درنتیجه احتمال رشد این بازار برای سال آینده قابل‌توجه گزارش می‌شود.

 البته این رشد با نوسانی همراه خواهد بود، چراکه رشد قابل‌توجه شاخص بورس، فرصتی برای خروج سرمایه از بازار فراهم می‌کند؛ بنابراین انتظار می‌رود نوسانات در سال آینده نیز ادامه داشته باشد. البته در مجموع وضعیت بورس از امسال بهتر خواهد بود.

این کارشناس بورس در پاسخ به سوالی مبنی بر اثر مذاکرات رفع تحریم بر عملکرد بازار سرمایه گفت: مذاکرات برای رفع تحریم‌ها تاثیر بسزایی بر عملکرد بازار دارد.

 بسیاری از شرکت‌های فعال در این بخش، صادرات‌محور هستند و درنتیجه رفع تحریم می‌تواند تاثیر ویژه‌ای بر عملکرد صنایع داشته باشد و در همین حال، میزان صادرات و سودآوری آنها را افزایش دهد. 

البته از رفع تحریم‌ها نباید توقع خیلی زیادی داشت، چراکه این مذاکرات ادامه‌دار هستند. 

علاوه بر این، آشکار شدن نتایج این مذاکرات زمان‌بر خواهد بود؛ بنابراین در مجموع سال پرفراز و نشیبی برای سال آینده پیش‌بینی می‌شود. هرچند در مجموع برآیند نهایی بازار مثبت برآورد می‌شود.

سخن پایانی

از مجموع موارد یادشده می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که بازار سرمایه در سال جاری از سایر بازارهای موازی عقب ماند. با این وجود، شرایط این بازار در سال آینده در مقایسه با امسال مثبت‌تر پیش‌بینی می‌شود. در همین حال، انتظار می‌رود با تغییر شرایط جهانی و بروز تنش‌های ژئوپلتیک، شاهد بهبود بورس ایران باشیم. هرچند بازگشت بورس به روند صعودی به منزله تکرار رکوردشکنی‌های گذشته نخواهد بود؛ یعنی بازگشت مجدد این بازار به روند صعود باثبات، زمان‌بر است.