سین‌های ۱۴۰۲ برای سالی خوش
سال ۱۴۰۱ نفس‌های آخر خود را می‌کشد و چیزی تا آمدن بهار ۱۴۰۲ نمانده است. بسیاری به‌زور خرج خود را به دخل رساندند و با این همه فصل پشت فصل گذشت و سال تمام شد و بهار به پشت در خانه رسید. ناگفته نماند که همیشه این نوروزخان است که نوید آمدن بهار را به ما می‌دهد. بیشتر لطف نوروز به سفره هفتسین است. سفره هفتسین زیباترین و مهم‌ترین نماد عید نوروز ایرانیان است و تا آخرین روز عید نوروز که همان سیزده‌بدر است کنج خانه روی یک میز می‌ماند. هفتسین سفره‌ای است که اعضای خانواده را دور هم جمع می‌کند. سفره هفتسین علاوه بر ایران در بسیاری دیگر از کشورها مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، بخش‌های کردنشین عراق، ترکیه و... نیز برپا می‌شود و ایرانیان مقیم سایر نقاط جهان نیز هنوز این سنت را برپا می‌کنند. برخی‌ها سفره هفتسین خود را به ساده‌ترین و در دسترس‌ترین شکل ممکن می‌چینند و برخی دیگر هزینه‌های میلیونی برای آن صرف می‌کنند. صمت در این گزارش به بررسی هزینه‌های لازم برای چیذن یک سفره هفتسین در سال جدید پرداخته است.
پیشینه نوروز
از نظر مجمع عمومی سازمان ملل نوروز در چند کشور جشنی رسمی است و بنا بر قطعنامه سال 2010 میلادی افغانستان، آلبانی، جمهوری آذربایجان، جمهوری سابق یوگسلاوی مقدونیه، هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه و ترکمنستان به نوروز اعتقادی راسخ دارند. برخی‌ها هم به این لیست انتقادی دارند؛ مبنی بر اینکه مناطقی مانند کردستان عراق که نوروز را به‌شکلی مفصل جشن می‌گیرند در این لیست بیان نشده‌اند. اما آنچه مهم است وجود و اعتقاد به جشن باستانی نوروز در همه این مناطق است. البته اطلاعات کمی درباره نوروز در کشورهایی مانند یوگسلاوی و آلبانی وجود دارد.
هر سین نشان از چه دارد؟
سفره هفتسین شامل سیر، سبزه، سیب، سمنو، سنجد، سرکه و سکه است. البته برخی از افراد سماق، سنبل، آینه، شمع و قرآن کریم و حافظ را نیز به سفره خود اضافه می‌کنند که هر یک از این اقلام معنایی خاص دارد. «سبزه» نماد تولد دوباره، حیات دوباره و زایش و سبزی است. حضور «سبزه» بر سر سفره هفتسین با این نیت است که سال آینده سالی شاداب، سرسبز و خرم باشد. «سنجد» را به این نیت در سفره هفتسین می‌گذارند که هر کسی با خویشتن عهد کند با آغاز سال جدید هر کاری را سنجیده انجام دهد، چراکه سنجد نماد سنجیده عمل کردن و نشانه گرایش به عقل است. «سکه» بعد‌ها به سفره اضافه شده تا نمادی برای افزایش دارایی باشد. «سرکه» نماد تسلیم و رضاست. از سرکه در ادبیات و تمثیل ایرانی در توصیف اضطراب و اشک و گریه استفاده می‌شود و ما را به پذیرش ناملایمات زندگی دعوت می‌کند. «سیب» نماد سلامتی و زیبایی است و سیبی که سر سفره می‌گذارند نشان از تمنای دوری از گزند و آسیب دارد. رسم است که سیب را مادر یا پدربزرگ خانواده سر سفره بگذارند به این دلیل که همیشه بزرگ‌ترهای یک خانواده نگران سلامتی اعضای خانواده‌شان هستند. ماهی نماد زایش، تازگی، شادابی و تکاپو است. «سمنو» نماد قدرت و سمبل خیر و برکت است. از آنجا که سمنو غذایی مقوی است که از گندم تهیه می‌شود و به آن غذای مردآفرین می‌گویند و سرشار از ویتامین و مواد مغذی است آن را به‌عنوان نماینده‌ای از صبر، عدالت، مقاومت و قدرت بر سفره می‌گذارند. «سیر» به‌عنوان ماده‌ای گندزدا به‌کار می‌رود و به دو دلیل سر سفره هفتسین گذاشته می‌شود؛ یکی نشان از تندرستی و میکروب‌زدایی دارد و بعد برای رعایت حدود و مرزها سر سفره گذاشته می‌شود. سیر نماد مناعت‌طبع است؛ یعنی انسان همواره باید مناعت‌طبع پیشه کند. سیر نشانه قناعت و یادآوری سیرچشمی است. «سماق» که رنگ طلوع آفتاب است، سمبل صبر و بردباری است و مظهر طلوع و آغاز دوباره معنی می‌شود.«آینه» نماد روشنایی است و حتما باید بالای سفره جای گیرد. «شمع» مظهر فروغ و روشنایی است. همچنین «تخم‌مرغ» نماد زایش و آفرینش است.
از کجا بخریم؟
سفره‌های هفتسین با استفاده از مواد اولیه متفاوتی در هر خانه‌ای چیده می‌شود. معمولا سفره‌های هفتسین سفالی، چوبی یا سنتی هستند. پیشنهاد می‌کنیم برای چیدمان سفره هفتسین به هر سبکی، سنتی یا مدرن از ظروف هماهنگ و ست استفاده کنید. قرار دادن هر یک از سین‌های سفره داخل یک ظرف متفاوت مدل سفره هفتسین شما را زشت و ناهماهنگ می‌کند. برای نمونه ظروف مسی یکی از موارد مورد علاقه ایرانیان برای استفاده در چیدمان سفره هفتسین است اما نرخ بیشتری دارد. برخی از افراد نیز ظروفی را که ظاهر از دست رفته دارند تزئین و برای سفره هفتسین استفاده می‌کنند.اگر به‌دنبال خرید ظروف سفره هفتسین با نرخ مناسب هستید بهتر است سری به خیابان شوش بزنید. دستفروش‌های خیابان شوش ظروف متفاوتی دارند؛ از تنگ‌های شیشه‌ای تا کاسه‌های مسی که برای چیدن سفره هفتسین به‌کار می‌آید. اگر دنبال هفتسین لاکچری هستید بهتر است سری به پاساژهای تجریش بزنید. در این منطقه نیز ست هفتسین با نرخ مناسب پیدا می‌شود و حدود نرخ ست هفتسین در تجریش از ۳۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان است. در واقع ۲ مرکز اصلی لوازم عید، یکی تجریش و دیگری بازار گل شهید محلاتی است که بورس جنوب و جنوب شرق فروش لوازم هفتسین است. البته در بازار صالح‌آباد تهران و شوش نیز فروش عمده و پخش لوازم هفتسین و تزئینات نوروز وجود دارد.
همه جا بوی عید می‌دهد
به خیابان ولیعصر که سر بزنید، حال‌وهوای عید را با تمام وجود حس می‌کنید. از هر ۵ فروشنده یکی از آنها وسایل موردنیاز هفتسین را بساط کرده است. برخی از مغازه‌ها نیز بیرون در میزی چیدند و مشغول فروش بعضی از وسایل هفتسین هستند. در واقع در روزهای پایانی سال عجیب نیست که ببینید اسباب‌بازی‌فروش محله جلوی در مغازه خود ماهی قرمز می‌فروشد. برخی دیگر نیز دیگی بزرگ گذاشتند و هرازگاهی فردی که پشت دیگ قرار دارد با ملاغه سمنو را هم می‌زد و همزمان می‌گوید: «بدو سمنو ببر، سمنو واسه پای هفتسین سمنو» نرخ سمنو نیز بسته به ظرفی که انتخاب می‌کنید از ۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان متفاوت است.به سمت یکی از آنها می‌روم؛ جوانی با کاپشن مشکی که گوش خود را پوشانده تا هوای دزد بهار مریضش نکند. نرخ ست‌های هفتسین را از او جویا می‌شوم که با حوصله تمام به من جواب می‌دهد: «ظرف هفتسین از ۱۵۰ تومن شروع میشه تا ۶۰۰ تومن که اون فروشته‌هاست. به‌نظرم فرشته ببر امسال خوب مد شده. ببین کاسه هفتسین جدا هم دارم؛ از دونه‌ای ۶۰ تومن تا ۹۰ تومن.»
- برای تزئین سفره چی داری؟
- شمع‌های بدون دود دارم، دونه‌ای ۵۰ تومن، شمع فرشته هم دارم می‌تونی با ست فرشته ست کنی، دونه‌ای ۲۰ تومن.
- تنگ ماهی از چه قیمتی شروع میشه؟
- تنگ همه قیمتی دارم؛ از ۴۰ تومن به بالا؛ آخرش ۲۰۰ تومنه ببین چقد شیکه.
- سکه برای هفتسین چنده همین طلایی‌هایی که اینجاست؟
در میان اخبار
- سکه بزرگ بخوای دونه‌ای ۱۰ تومنه، ۴ تا بذاری خیلی خوبه.
کمی جلوتر پسری برای تزئین سفره هفتسین گل می‌فروشد. برای خرید به سمت او می‌روم.
- سبزه‌ها چند آقا؟
بدون اینکه نگاهی بیندازد در حالی که مشغول حساب کردن خرید مشتری است می‌گوید: «از ۵۰ تومن شروع میشه. بهار نارنجم دارم ۱۵۰ تومن، لاله ۱۰۰ تومن، سنبل تک‌شاخه ۱۲۰ تومن و دوشاخه ۱۵۰ تومن» وقتی تعجب من را از شنیدن نرخ می‌بیند، می‌گوید: «بهارنارنج بدون گلدون بخوای ۳۰ تومنه اما با گلدونش که سرامیک درجه یک ۱۵۰ تومنه. بهار نارنج یه گیاه دائمیه»
- ماهی چند؟
- نرخ ماهی قرمز از ۱۵ هزار تومنه تا ۳۰ هزار تومن، اما یه سری ماهی خاص خوشگل دارم، دونه‌ای ۲۵۰ تومن؛ داخل مغازه گذاشتمش.
هفتسینهای مجازی
برخی به‌دلایل مختلف امکان خرید حضوری ندارند و هر سال با گذر در صفحات مجازی خرید خود را انجام می‌دهند. سری به صفحات مجازی که می‌زنید با جست‌وجوی کلمه «هفتسین» با سفره هفتسینهای متفاوتی روبه‌رو خواهید شد که هر کدام نرخ متفاوتی دارند. از ظواهر امر پیداست که در سال جدید هفت‌سین‌هایی با طرح فرشته روی بورس است. برخی از صفحات هفت‌سین‌هایی را با عنوان هفتسینهای اقتصادی می‌فروشند. نرخ این هفت‌سین‌ها با اسم‌های مختلف متفاوت است. در یکی از صفحات مجازی یک ست هفتسین با عنوان پک خاطره که شامل ۸ بلور با قطر و ارتفاع متفاوت است با نرخ ۳۹۹ هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین هزینه بسته‌بندی مخصوص شکستنی و ارسال برای این ست هفتسین ۱۳۰ هزار تومان است. در صفحه‌ای دیگر ست هفتسین با ظاهری که ترکیبی از فرشته و جام است به نرخ ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. فروشنده در زیر عکس این هفتسین ذکر کرده که جنس کار پلی‌استر و قابل‌شست‌وشو است. در یک صفحه ست هفتسین با عنوان فرشته دلبر به نرخ ۸۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که شامل قاب و آینه، ۶ عدد ظرف و ۲ عدد شمعدان است. در صفحه‌ای دیگر هفت‌سینی با ظرف‌های گل‌مانند و لبه‌های طلایی با نرخ ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که شامل ۱۲ تکه ظرف، ۶ عدد کاسه، ۲ عدد جاشمعی، یک عدد بشقاب، یک عدد گلدان و یک عدد تخم‌مرغ است. در صفحه‌ای هم هفت‌سینی دست‌ساز و سرامیکی دارای لاستر طلا با نرخ یک میلیون و ۹۷۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که شامل ۷ عدد کاسه، یک عدد آینه، یک عدد گلدان و یک عدد دیس دالبری است. در یک صفحه هفت‌سینی پتینه ایتالیایی از جنس سفال درجه یک به نرخ ۹۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که شامل ۶ کاسه، ۲ گلدان، یک تخم‌مرغ، یک آینه و یک جاعودی است. نکته قابل‌توجه این است که زیر تمام این ست‌های هفتسین نوشته شده که به‌علت هزینه بالای بسته‌بندی هزینه بسته‌بندی برای ارسال برعهده مشتری است.
خرید هفتسین از سایت‌های فروش اینترنتی
برخی نیز به سایت‌های فروش اینترنتی برای خرید سفره هفتسین مراجعه می‌کنند. در این سایت‌ها نیز خرید هفتسین از ۱۵۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان هزینه دارد. در یکی از این سایت‌ها ست هفتسین سنگی با رکاب فلزی و آینه و شمعدان به نرخ ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین مجموعه ظروف هفتسین هفت‌پارچه طرح ریتون شیر با نرخ ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. در سایتی دیگر مجموعه ظروف هفتسین شیپوری با جنس پلی‌استر شامل ۱۰ ظرف و آینه و شمعدان با نرخ یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین ظرف هفتسین فرشته با جنس پلی‌استر، شامل ۱۰ عدد ظرف با نرخ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. مجموعه ظروف هفتسین سفالی شامل ۱۴ تکه ظرف از جمله آینه و شمعدان، ظروف سفالی پایه‌دار به‌همراه یک تخم‌مرغ تزئین شده و یک نماد گنجشک با نرخ یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. هفتسین سنگی پایه میخی با جنس سنگ ساده شامل ۶ عدد ظرف کوچک و یک عدد ظرف بزرگ به نرخ یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
سخن پایانی
درست است که امسال با گرانی‌های بسیاری همراه بود، اما خوشبختانه حال‌وهوای خوش آخرین روزهای سال را هیچ ناخوشی نمی‌تواند از مردم بگیرد. تعداد کیسه‌های خرید اهمیت خاصی ندارد؛ دل‌خوش مهم است که شهروندان سعی می‌کنند به هر طریقی روزهای پایانی سال را به خوشی بگذرانند. امید تنها واژه‌ای است که می‌توان به آن بسنده کرد برای سال ۱۴۰۲، که سالی باشد پر از برکت و سلامتی به دور از تمام مشکلاتی که ۱۴۰۱ را با آن گذراندیم.
نویسنده:
