تولیدکنندگان دغدغه‌مند در صنایع غذایی و نساجی

 پیامدهای ذوب شدن یخ‌ها فراتر از آن چیزی است که تصور می‌شد. ذوب شدن یخ‌ها، الگوهای آب‌وهوایی را که معمولا اقیانوس‌ها به تنظیم آنها کمک می‌کردند، مختل می‌کند و باعث گرم‌تر شدن هوا در برخی مناطق و سردتر شدن آن در برخی دیگر از مناطق می‌شود. اقیانوس‌ها یک‌سوم دی اکسیدکربن تولید شده توسط انسان را جذب و آن را از اتمسفر خارج می‌کنند. حال اینکه با افزایش گرما و ذوب شدن یخچال‌ها، سطح دی اکسیدکربن اقیانوس‌ها افزایش می‌یابد و اقیانوس‌ها دیگر توانایی جذب بیشتر دی اکسیدکربن را نخواهند داشت.

جدا از تغییر جوی و بهم ریختن اکوسیستم یا زیست بوم، خطراتی در آینده نه‌چندان دور گریبان‌گیر اجتماع انسان‌ها خواهد شد. گرم شدن هوا، کمبود بارش‌ها و در نتیجه کاهش تولید برق، احتمال نگهداشت مواد اولیه فاسدشدنی که در کنار آب، حیات بشری را تضمین می‌کنند، با خطر جدی روبه‌رو است.

هزینه‌های سربار

صنعت و تولید در دو قرن اخیر، رفاه اجتماعی را برای انسانی به ارمغان آوردند اما امروز همین صنایع، اکوسیستم کره زمین را بهم زده و مشکلات بسیاری را ایجاد کرده‌اند.

گرم شدن هوا و افزایش دما، شرایط نگهداری مواد و محصولات را دگرگون کرده و هزینه نگهداری آنها را افزایش داده است. صنعتگران در حوزه‌های گوناگون تولید با توجه به قدرت خرید و شرایط انبارداری مواد اولیه، این اقلام را برای مصرف یک ماهه، ۳ ماهه و ۶ ماهه خریداری و در انبارهای خود نگهداری می‌کنند تا خط تولید آنها فعالیت مستمر داشته باشد. امسال ایران در واقع فصل تابستان را در بهار تجربه کرد و برخی استان‌ها تجربه افزایش دمای بی‌سابقه‌ای داشته‌اند. آیا این امر با توجه به کمبود برق و خاموشی‌های روزانه و ساعتی، تهدیدی برای فاسد شدن مواد اولیه صنایع نخواهد بود؟

تهدیدی جدی برای صنایع غذایی

مهدی کریمی‌تفرشی از کارشناسان و فعالان حوزه صنایع غذایی درباره افزایش دما و خطر فساد مواد اولیه موردنیاز تولید محصولات خوراکی به صمت گفت: به‌طور قطع، یکی از صنایعی که افزایش دما تهدید جدی برای آن به‌شمار می‌رود، مواد غذایی است.

 با توجه به تاریخ انقضای کالاها و ماندگاری مواد، باید میزان گرما و سرمای داخل انبارها عدد مشخصی باشد.

کریمی‌تفرشی افزود: رطوبت بالا همزمان با سرد بود انبار، خود منجر به از بین رفتن مواد می‌شود. به‌عنوان مثال در انبار محصولات غذایی مانند حبوبات، غلات، آرد و.... باید برودت هوا و استفاده از کولرهای آبی متناسب با شرایط خاص نگهداری این مواد تعیین شود. این کارشناس حوزه صنایع غذایی ادامه داد: در صنایع غذایی برخی مواد غذایی نیاز به سردخانه‌های زیاد و خاص دارند. مثلا کارخانجات تولیدکننده مواد پروتئینی نیاز به سردخانه‌های زیادی دارند و کمبود برق و خاموشی‌های روزانه، مشکلاتی برای تولیدکنندگان این حوزه به‌وجود آورده است.

هزینه‌های بالای تجهیزات

کریمی‌تفرشی در ادامه با اشاره به هزینه‌های نجومی تامین تجهیزات کمکی برای واحدهای صنایع غذایی، تصریح کرد: خاموشی برق کارخانجات، صنعتگر را به سوی تهیه و خرید تجهیزات برده است. در حال حاضر، ژنراتورها که می‌توانند جبران‌کننده کمبود برق کارخانجات باشند، افزایش قیمت زیادی داشته‌اند و اگر تا دو سال قبل یک ژانراتور باکیفیت برند معتبر، یک میلیارد تومان قیمت‌گذاری می‌شد، امروز ژنراتورهای معمولی و بعضا استوک چندین برابر این عدد، قیمت‌گذاری شده‌اند. علاوه‌بر اینکه، این ژانراتورها خدمات پس از فروش در بحث گارانتی و وارانتی ندارند.

بانک به رسالت خود عمل نمی‌کند

این کارشناس حوزه صنایع غذایی در ادامه سخنان خود یادآور شد: کمبود آب، خشکسالی و... امنیت غذایی هر کشوری را با خطر جدی روبه‌رو می‌کند. در این‌باره تولیدکنندگان داخلی برای مقابله با این خطرات نیاز به حمایت دولت و همکاری بانک‌ها دارند.

کریمی‌تفرشی در پایان گفت: در این راستا بانک‌ها آن‌گونه که باید به رسالت خود عمل نکرده‌اند و منابع مالی موردنیاز با سود مناسب در اختیار صنعت و تولید قرار نمی‌گیرد. دولت باید در این‌باره چاره‌اندیشی کند.

فوم و خطر اشتعال

در ادامه علی‌اکبر جوانروح، از فعالان صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش که با توجه به گرم شدن هوا و کمبود برق، آیا تهدیدی متوجه مواد اولیه تامینی صنعت خودرو می‌شود یا خیر، به صمت گفت: قطعه‌سازان فعال در حوزه محصولات فلزی و پلاستیکی مشکلی با افزایش دما و گرم شدن هوا ندارند و باید درجه هوا به ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد برسد که مثلا قطعات پلاستیکی ساخته شده، دفرمه شوند. وی افزود: البته برخی مواد اولیه مورداستفاده قطعه‌سازان مانند پلیمرها، رزین‌ها و... آتش‌زا بوده و باید انبارهای سرپوشیده خاصی داشته باشند، چراکه شرایط استاندارد ایمنی و نگهداشت آنها از حساسیت بالایی برخوردار بوده و باید در دمای خاصی نگهداری شوند. او در ادامه تصریح کرد: دمای محل نگهداری مواد اولیه فوم که برای صندلی و ابر موردنیاز برخی قطعات خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز نباید از ۲۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر برود.

تفاوت ما و کشورهای جهان اول

جوانروح با بیان اینکه افزایش دما بیشتر در حوزه مواد غذایی مشکل‌آفرین است، گفت: انبارها و سردخانه‌های کشورهای صنعتی به‌گونه‌ای است که اکسیژن از آنها تخلیه شده و جای آن را گاز CO۲ می‌گیرد. این امر سبب می‌شود مواد غذایی و میوه‌ها خراب نشوند و هر زمان این مواد غذایی از انبارها و سردخانه‌ها خارج شوند، تازه هستند. این در حالی است که در ایران نگهداری مواد همچنان به شکل سنتی انجام می‌شود.

نساجی و خطر آتش‌سوزی

علیرضا قدمگاهی از فعالان صنعت نساجی هم درباره خطر فاسدشدن مواد اولیه تولیدکنندگان پارچه به صمت گفت: یکی از مواد اولیه اصلی صنعت نساجی، پنبه است که با کوچک‌ترین حرارتی قابلیت اشتعال دارد. در صنعت نساجی، شرایط نگهداری هزینه‌بر بوده و گرم شدن هوا و افزایش دما در کنار کمبود برق و صرفه‌جویی آن، هزینه‌ها را برای فعالان این صنعت دوچندان کرده است. او بیان کرد: در کنار پنبه، مواد اولیه شیمیایی و رنگ‌ها هم شرایط نگهداری خاص دارند و انبار محل نگهداری آنها باید مشخصات خاصی داشته باشد. این فعال در صنعت پوشاک و پارچه اضافه کرد: گرم شدن انبار این مواد زمینه اشتعال خودبه‌خودی را به‌وجود می‌آورد و معمولا مستعد مشتعل شدن هستند.

قدمگاهی در پایان اظهار کرد: تولیدکنندگان با شرایط بغرنجی روبه‌رو هستند؛ از یک سو باید در مصرف برق صرفه‌جویی کنند که این امر خود خسارت‌های مالی بسیاری به‌دنبال دارد؛ تحمیل کاهش تیراژ، منابع مالی و سرمایه در گردش واحدهای صنعتی را کم کرده است. در کنار این مسئله، افزایش دما و شرایط خاص نگهداری مواد اولیه با وجود کمبود نقدینگی، آسیب‌های جدی به زیرساخت‌های صنعتی وارد خواهد کرد.

هوای سرد و کریستاله شدن مواد

در ادامه، صمت به سراغ فعالان صنعت کیف و کفش رفت.

مهدی عبدالهی از فعالان صنعت کفش درباره گرم شدن دمای هوا و مشکلات نگهداری مواد اولیه موردنیاز صنعت کیف و کفش به صمت گفت: مواد اولیه موردنیاز سراجان و کفاشان بیشتر با هوای سرد دچار مشکل می‌شود؛ بنابراین افزایش دما تاثیر منفی روی کیفیت این مواد یا فاسد شدن آنها ندارد.

 وی افزود: هوای سرد سبب کریستاله شدن برخی مواد اولیه صنعت کفش شده و آنها را غیرقابل استفاده می‌کند. این تولیدکننده کفش اظهار کرد: اگر شرایط انبارها برای نگهداری مواد اولیه مثلا به‌لحاظ سیم‌کشی و... مشکلی نداشته باشد، خطری متوجه مواد اولیه انبار شده فعالان صنف کیف و کفش نبوده و خطر اشتعال وجود ندارد.

عمده مشکلات صنعتگران

عبدالهی در ادامه سخنان خود گفت: در حال حاضر بیشتر مشکلات تولیدکنندگان در شهرک‌های صنعتی، مسئله خاموشی‌هاست. براساس برنامه‌ریزی که انجام‌شده مصرف برق شهرک‌های صنعتی باید در روزها و ساعات خاصی صفر باشد؛ یعنی برق این واحدها قطع نمی‌شود اما اگر تولیدکننده‌ای مبادرت به مصرف برق در ساعات و روزهای خاموشی کند، کل انشعاب او جمع‌آوری می‌شود. در نتیجه، این موضوع تولید را دچار مشکل و خسارت‌های مالی را متوجه واحدهای صنعتی کرده است. او گفت: امروز به جای تعطیلی روز جمعه برخی تولیدکنندگان ناچار هستند روزهای میانه هفته مانند یکشنبه و دوشنبه را تعطیل کنند.

گرانول‌های پلیمری و افزایش دما

در نهایت هم امیرحسین جلالی از فعالان صنعت قطعه و تولیدکننده قطعات فناوری‌شده صنعت خودرو درباره احتمال فاسد شدن مواد اولیه صنعتگران با افزایش دمای هوا و نیز خاموشی‌های روزانه به صمت گفت: در این‌باره صنعت خودرو و قطعه مشکل زیادی ندارند، زیرا دمای نامناسب برای قطعات فلزی و پلاستیکی خیلی بیشتر از ۵۰ درجه سانتی‌گراد برای فرم‌گیری یا دفرمه شدن است. اما در بخشی از مواد اولیه که بیشتر مربوط به گرانول‌های پلیمری و انواع رزین‌هاست، احتمال اشتعال وجود دارد.

این قطعه‌ساز اضافه کرد: روی بسته‌بندی این مواد اولیه دارای حساسیت بالا، تمام مشخصات لازم برای نگهداری آنها نوشته شده و خریداران این مواد با توجه به مشخصات و شرایط نگهداری آنها، انبارهای موردنظر را راه‌اندازی می‌کنند. علاوه‌بر اینکه براساس تاریخ انقضای این مواد، حجم موردنیاز از سوی تولیدکنندگان خریداری می‌شود. جلالی در پایان گفت: در این‌باره دغدغه زیادی بین تولیدکننده قطعات خودرو و لوازم‌خانگی وجود ندارد، زیرا شرایط نگهداری از قطعات به‌کار رفته در این محصولات با دمای بالای فعلی دچار مشکل نمی‌شود.

سخن پایانی

بنا بر این گزارش، افزایش دما در کشور به‌ویژه در استان‌های جنوبی، احتمال افزایش فساد مواد اولیه را به‌دنبال دارد. البته در برخی صنایع مانند صنایع غذایی، نساجی و... احتمال فاسد شدن بیشتر است. تولیدکنندگان برای ممانعت از بروز این مسئله، ناچار به راه‌اندازی انبارهایی با شرایط خاص هستند که هزینه نگهداشت مواد را افزایش می‌دهد و به‌تبع بهای تمام‌شده محصول را بالا می‌برد. در این صنایع، حتی برودت انبارها نیز باید بدون رطوبت بوده تا مواد غذایی فاسد نشوند. در این میان، در برخی صنایع مانند خودرو اعم از قطعه‌سازی و خودروسازی و نیز صنعت کیف و کفش، افزایش دمای هوا تاثیر منفی روی مواد اولیه ندارد و در صنف کفش این هوای سرد است که منجر به از بین رفتن مواد و بی‌استفاده شدن آنها می‌شود. در این صنایع، برخی مواد اولیه مانند گرانول‌های پلیمری یا رنگ و رزین‌ها استثناء بوده و شرایط نگهداری آنها خاص است و گرما ممکن است این انبارها را مشتعل کند.