زمانی برای آزمونوخطا وجود ندارد
سیدمحمد بحرینیان-پژوهشگر حوزه توسعه
امروز جامعه ایرانی بیشازپیش مینگرد، تحلیل میکند و نسبت به هر آنچه در ایران و جهان میگذرد، آگاه است. باتوجه به عصر اطلاعات و پیشرفت فناوری، آگاهی نهتنها در ایران، بلکه در کل کره زمین فراگیر شده و بهسرعت در حال افزایش و انتقال است. این افزایش آگاهی، امروز مردم ما را در تمام جنبهها، بهویژه در بحث معیشت و زیست متعادل و مناسب، مطالبهگر کرده است. باید گفت با تصمیمهای بهشدت مخرب تصمیمگیران و اشتباههای فراوانی که حداقل طی ۱۲۰سال گذشته، از ابتدای مشروطیت تا به امروز، جز چند دوره خاص محدود، در اقتصاد کشور مرتکب شدهایم، فرصتها و منابع مالی بسیاری را اگر نگوییم به فنا، بههدر دادهایم. منابع مستقیم ارزی کشور از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۹۹ پس از تورمزدایی ۳ هزار و ۲۶۸ میلیارد دلار و منابع غیرمستقیم ارزی از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۹۷ پس از تورمزدایی بیش از ۲ هزار میلیارد دلار بوده است. طی ۶۰ سال گذشته، پس از تورمزدایی، جمعا بیش از ۵هزار میلیارد دلار منابع ارزی را بهطورمستقیم یا غیرمستقیم در اختیار داشتهایم، اما دستاوردهای اقتصادی کشورمان بههیچوجه در قواره این منابع نبوده و نیست و امروز جامعه ایرانی هدررفت این منابع و فرصتها را میبیند و با حسرت مینگرد.
بهنظرم امروز جامعه ایرانی، چه آنهایی که رأی ندادهاند و چه آنهایی که رأی دادهاند، با صدایی بلند ناراحتی، دلزدگی و رنجش خود را از سیاستهای گذشته تصمیمگیران اقتصادی ناکارآمد، مجریان نالایق، سیاستزده و غیرپاسخگو اعلام کردهاند. بهواقع مردم در پی بیان یک حقیقت روشن بودهاند و آن اینکه میخواستند ناراحتی و بیزاری خود را از سیاستهای اقتصادی که کشور را در باتلاق انواع بحرانها اسیر کرده و توان حرکت در مسیر پیشرفت و بهبود معیشت و زیست متعادل و مناسب و آینده آنها را گرفته، اعلام کنند.
آقای دکتر پزشکیان، صمیمانه التماس میکنم صدای این مردم دردمند و دلزده از سیاستها و اقدامات ناکارآمد، پرفساد و بحرانساز گذشته را بشنوید و با تدابیر و اقدامهایی ویژه و موثر، آخرین کورسوهای امید و تغییر را در میان مردم شریف این کشور خاموش نکنید که بعد از خاموشی مطلق این کورسوهای امید، دیگر پشیمانی و وعدههای مکرر برای اصلاح و تغییر، اثری نخواهد داشت و ناامیدی میتواند مردم و کشور ما را که در پرتگاه انواع بحرانها قرار داریم، به ناکجاآباد بکشاند.
در همین ابتدا، خلاف آنچه در کارزارهای انتخابی خود فرمودید، شفاف عمل نکردهاید و بهطوررسمی اعضای کمیتههای انتخاب وزرا را اعلام نکرده و کار را به حدس و گمانهای فضای مجازی گذاشتهاید. به هرحال آنانی که صاحب تجربه در زمینههای تخصصی هستند و دل در گرو منافع ملی دارند، با معرفی شفاف افراد حاضر در کمیتهها میتوانند اطمینانخاطر داشته باشند که افراد صاحبصلاحیت در بین اعضای کمیتهها برای انتخاب وزرا حضور دارند. در برخی از اسامی افراد حاضر در این کمیتهها که در فضای مجازی منتشر شده، اگر صحت داشته باشد، بیم آن میرود اعضایی وجود داشته باشند که صلاحیت انتخاب نداشته و به پاکدامنی شهره نباشند! حال چگونه میخواهیم با این نوع عملکرد و وجود افراد ناسالم، تغییرات مثبت و امیدبخش برای کشور بیافرینیم. مدت ۱۱۶سال از تاریخ نخستین استخراج نفت در منطقه خرسون میگذرد. در این بیش از یک سده، مجریان اقتصادی کشور نتوانستهاند از این ابزار طلایی استراتژیک استفاده کنند. براساس گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، پیشبینی شده که احتمالا در جهان تا سال ۲۰۳۰ (۱۴۰۹ شمسی) «مازاد عمده» نفت شکل خواهد گرفت و بازار نفت اشباع خواهد شد. اگر باوجود تحریمهای فوقسنگین ـ اینجانب اعتقاد ندارم تحریمها عامل اصلی مشکلات و مصائب اقتصاد کشور عزیزمان باشد ـ کمر اقتصاد کشور نمیشکند، این مقاومت و استقامت کشور را مدیون ملت شریف و تصمیمگیریهای طلایی در چند دوره خاص محدود هستیم که افراد صاحب اهلیت و صلاحیت حرفهای بر مسندهای خود نشسته بودند. بسیاری از مدیران گذشته، همانگونه که در نامه سرگشاده خود که در روزنامه «شرق» در ۳۱ تیر امسال منتشر شد، عنوان کردم، تنها قادر بودند با پول نفت، خامفروشی و حراج منابع زیرزمینی خدادادی مفت و مجانی، کشور را اداره کنند. اینگونه صاحبمنصبان اقتصادی و مدیران و معاونان منتصب آنان که شخصیت خود را از میزشان میگرفتند، اگر میتوانستند کاری انجام دهند، در دوران خود انجام میدادند!
بعید است اینگونه صاحبمنصبان حتی برای مسئولان ردهبالا روشن کرده باشند که طی ۱۹سال، از ۱۳۸۰ تا پایان ۱۳۹۹، برحسب دادههای ترازنامه انرژی وزارت نیرو، بیش از معادل ۲۲۰ میلیارد دلار بنزین و بیش از معادل ۳۴۰ میلیارد دلار گازوئیل را دود کرده و به هوا فرستادهایم! اما دریغ از یک سنت سرمایهگذاری برای برنامهریزی برای رفع معضل این مقدار مصرف سوخت عظیم در کشور! تنها راهحل ممکنی هم که میدانند، تامین خوراک ارزان برای تولید این فرآوردهها یا تخصیص ارز حاصل از صادرات نفت برای واردات آنهاست. شاهد و مثالی دیگر، همین وضعیت برق است که مرتبا بدون برنامهریزی و ناتوان از آیندهنگری، تصمیمگیران ما برای خرید محبوبیت، بدون افزایش توان تولید برق در کشور و بدون توان آیندهنگری از نیاز مصرف داخلی، اشتراکهای جدید برق ایجاد میکنند و با قطع برق صنایع شهرکهای صنعتی که اکنون حداقل به ۳۶ ساعت در هفته رسیده است، در پی ارائه راهحلهایی هستند که در هیچ کشور توسعهیافتهای انجام نمیشود. بنابراین از رئیسجمهور منتخب تقاضا میکنم، اگر حاکمیت ایران اجازه استفاده از روشهای تجربهشده تصمیمگیری برای توسعه اقتصادی در کشورهای کرهجنوبی، تایوان، سنگاپور، مالزی و چین را نمیدهد، باتوجه به فرصت کم باقیمانده تا زمان اشباع بازار نفت، باتوجه به همان وعدههایی که خود نیز در مناظرات انتخاباتیتان عنوان کردید، افراد کاملا دانشمند را که گرفتار فقر اندیشه کاربردی نبوده و درماندگی نظری نداشته باشند و از حریت، تجربه و پاکدامنی بهره کافی داشته باشند، در امر تصمیمگیریهای کشور بهکمک بگیریم. از آنها خواهش کنیم که در این مسیر سخت، قبول مسئولیت کرده و به کمک مردم بیپناه و حاکمیت و ساخت آینده بهتر ایران بیایند. در پایان میخواهم دلسوزانه به حضرتعالی تاکید کنم که جناب آقای رئیسجمهور، فرصت کم است، آینده را دریابید.