ضرورت توجه به استانداردسازی در جادهها
علیرضا اسماعیلی-کارشناس ترافیک
هر یک از محورهای حملونقل از جمله بزرگراه و آزادراه باید به شرایط ایمنی کلی پایبند باشند و همچنین استاندارد خاص خود را داشته باشند. رعایت این استانداردها، منجر به تعریف خاصی از هر مسیر میشود. هر جاده براساس ویژگیهای خاص خود تعریف میشود و هر جاده باید ویژگیها و استانداردهای مربوط به محل ساخت آن را داشته باشد. این ویژگیها شامل روشنایی مناسب، استراحتگاهها، پارکینگهای مناسب، آسفالت مرغوب و تجهیزات هوشمند نظارت میشود. به استاندارد جادهها در کشور ما بهدرستی توجه نشده است و بیشتر جادهها شکل هندسی مناسبی ندارند و ویژگیهای لازم را بهعنوان بزرگراه یا آزادراه را نیز ندارند. بسیاری از جادهها تنها بخشی از راه استاندارد هستند و جادههایی مانند جاده تهران ـ شمال یا جاده تهران ـ قم نیازمند تعمیر و بهبود هستند. نمیتوان تمام تصادفات را به عامل انسانی نسبت داد. عوامل دیگری نیز در وقوع تصادفات جادهای تاثیرگذار هستند و باید سهم هر یک در وقوع یک تصادف مشخص شود. جاده رفتار راننده را تحتتاثیر قرار میدهد. بسیاری از راهکارهای موجود برای بهبود استاندارد جادههای کشور میتواند بهسادگی عملیاتی شود. برای اجرای این راهکارها، بودجه لازم و مهندسین ماهر نیز وجود دارند و تنها موضوعی که مطرح است، عزم جدی برای اجرای آنهاست. برای مثال در جاده تهران ـ قم و بسیاری از جادههای کویری کشورمان، فضای کافی برای ایجاد پارکینگ و استراحتگاه برای رانندگان وجود دارد و میتوان با صرف هزینههای نهچندان زیاد، این طرحها را اجرا و جادهها را مرمت کرد، حتی میتوان در اینباره از مشارکت بخشهای غیردولتی نیز استفاده کرد. وجود استراحتگاه در جادهها و بهویژه جادههای غیرکوهستانی که یکنواخت هستند و ممکن است سبب خستگی بیشتر راننده شوند، الزامی است. سالانه نزدیک به ۱۷هزار نفر در کشور ما در جریان حوادث رانندگی کشته میشوند و این عدد خطرناک، لزوم توجه به استاندارد جادهها بهعنوان بستر تردد خودروها را به ما نشان میدهد. جاده ایمن و مناسب بهطورقطع ریسک تصادف و بروز حادثه را تا حد قابلتوجهی پایین میآورد و بههمیندلیل نیز لازم است که نقاط پرحادثه در جادهها ایمنسازی و ریسک آنها رفع شود. در واقع در یک جاده ایمن هم، احتمال وقوع تصادف کمتر خواهد شد و هم در صورت وقوع تصادف، میزان آسیبدیدگی و مرگومیر کاهش مییابد. نه فقط برای راه، بلکه هزینه برای ارتقای ایمنی خودروها و هر عاملی که از مرگومیر تصادفات بکاهد، نوعی سرمایهگذاری است. مرگ هر یک نفر در تصادفات، میلیاردها تومان خسارت در پی دارد و اگر این رقم را در عدد ۱۷هزار فوتی و ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار مصدوم ضرب کنیم، آنوقت میبینیم که رقم آن بسیار بالاتر از رقمی خواهد بود که میتوان با هزینهکرد آن، برای ایمنی جادهها از وقوع حوادث پیشگیری کرد.