اگر کشوری می‌خواهد به توسعه و پیشرفت برسد، ناگزیر از ورود دانش و فناوری به اقتصاد است‌. کشور ما نسبت به سایر کشورها در اقتصاد دانش‌بنیان مزیت دارد و می‌تواند در اقتصاد دانش‌بنیان فرصت‌آفرین باشد. باید بپذیریم که در زیرساخت و تجهیزات، نسبت به کشورهای پیشرفته توانمندتر نیستم، در حوزه سرمایه‌گذاری نیز حجم سرمایه‌گذاری کشورمان در اقتصاد دانش‌بنیان با کشورهای توسعه‌یافته قابل‌مقایسه نیست، اما در حوزه نیروی انسانی و مغزافزار دارای مزیت نسبی فوق‌العاده‌ای هستیم. نیروی انسانی ارزان‌تر، ضریب هوشی بالاتر و البته انگیزه‌مندی بالا تنها بخشی از ظرفیت مغزافزاری کشور ما است؛ ضمن اینکه از تعداد بسیار بیشتری نیروی انسانی دانش‌آموخته در رشته‌های تحصیلی و تخصص‌های مختلف برخورداریم. اگر این مزیت را به‌خوبی بشناسیم و از آن بهره بجوییم، می‌توانیم پیشروان اقتصاد دانش‌بنیان در دنیا باشیم.سیاست جدی معاونت علمی برمبنای چند رکن استوار است؛ رکن نخست توسعه فناوری برای آیندگان است و رکن دوم به توسعه دستاوردهای کنونی اختصاص دارد. با هدف پایبندی به این دو مولفه مهم، دو محور اساسی طراحی شده که محور نخست توسعه همکاری‌های داخلی و محور دوم توسعه روابط بین‌الملل است. بر این اساس، می‌توان گفت از آغاز دور جدید معاونت علمی و فناوری اقتصاد دانش‌بنیان تقریبا هر هفته یا میزبان هیات‌های خارجی بوده‌ایم یا شرکت‌های دانش‌بنیان، مهمان شرکت‌های خارجی با هدف تعاملات بین‌المللی بوده‌اند. در کل، توسعه تعاملات بین‌الملل محور اصلی سیاست‌های معاونت علمی تا پایان سال است.

براساس هدف‌ تدوین‌شده قرار است سالانه دست‌کم ۱۲ کشور به سبد همکاری بین‌المللی در حوزه علم و فناوری اضافه شوند و می‌خواهیم تا پایان دولت سیزدهم این عدد را به ۴۰ برسانیم.یکی از مهم‌ترین رخدادهای امسال در حوزه فناوری کشور حضور ایران در مجمع حقوق بشر سازمان ملل بود. باتوجه به اینکه محوریت اصلی این اجلاس، نقش علم و فناوری در پیشبرد اهداف بشردوستانه بود، به پیشنهاد وزارت خارجه، معاونت علم و فناوری اقتصاد دانش‌بنیان به نمایندگی از کشور در آن حضور داشت.اصلی‌ترین تاکید ایران در این اجلاس، معرفی علم و فناوری به‌عنوان ابزار توسعه‌دهنده عدالت در جهان بود. باتوجه به اینکه نگرش حاکم بر علم و فناوری در کشور عدالت‌طلبی و کاهش فاصله طبقاتی با کمک دستاوردهای علمی است، در تلاشیم که به ترویج چنین دیدگاهی در جهان بپردازیم. بی‌شک علم و دستاوردهای فناورانه یکی از ابزارهایی است که می‌تواند عدالت را توسعه دهد و فاصله طبقاتی را کم کند. چنین نگرشی موجب رعایت بیشتر حقوق بشر به‌موازات رشد علم و فناوری است.هرچه فناوری در بدنه زندگی مردم توسعه پیدا کند، موازین عدالت هم نمود بیشتری در جوامع می‌یابد. برای مثال، با گسترش فضای وب و افزایش سرعت اینترنت، دسترسی به محتوا برای تمامی آحاد جامعه میسر شد و یکی از نتایج این فرآیند پررنگ‌تر شدن عدالت آموزشی بود. بنابراین هرقدر از فناوری و دستاوردهای حاصل از آن به‌درستی استفاده شود، می‌تواند پایه‌های حقوق بشر را محکم‌تر کند. البته با این پیش‌شرط که نباید به‌عنوان ابزار فشار و سلطه‌طلبی ازسوی کشورها موردبهره‌برداری قرار گیرد، زیرا علم و فناوری ابزاری برای گفتمان و رفاه اکثریت مردم است.ماهیت علم و فناوری بی‌طرفی است؛ به‌عبارت دیگر، سفید است و هیچ کشوری نسبت به آن موضع منفی ندارد. بر همین اساس هم می‌تواند به‌عنوان زبان مشترک میان تمدن‌ها در نظر گرفته شود و ابزاری برای گفتمان صلح‌طلبانه باشد.

به‌اعتقاد من براساس رویکرد حکمرانی دانش‌بنیانی و نخبه‌محوری، باید نخبگان در بخش‌های حساس و راهبردی کشور مانند اقتصاد، مجال نقش‌آفرینی داشته باشند. در این راستا، دولت با استفاده از بازوی بنیاد ملی نخبگان تلاش می‌کند گامی جدی در مسیر دخیل کردن نخبگان صورت بگیرد و فعالیت‌های بخشی و محدود، به اقدامات راهبردی و کلان تبدیل شوند. در این میان باید توجه داشته باشیم دولت ظرفیت کمی برای جذب همه فارغ‌التحصیلان و ایجاد شغل دولتی دارد؛ بنابراین تحصیلکردگان این رشته باید درصدد ایجاد شغل برای خود باشند. در شرایط فعلی تنها برای درصد بسیار کمی از حجم بالای فارغ‌التحصیلان کشاورزی، شغل دولتی وجود دارد؛ بنابراین باتوجه به ظرفیت موجود در کشور آنها باید به فکر ایجاد و راه‌اندازی یک کسب و کار در حوزه کشاورزی برای خود باشند. هم‌اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا از جمله ایلان ماسک، جف بزوس و بیل گیتس به سمت خرید زمین‌های کشاورزی رفته‌اند. آنها دریافته‌اند که آینده دنیا در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی رقم خواهد خورد. همچنین فناوری‌های فضایی نقش کلیدی در اقتدار، اقتصاد و اشتغال دارند. در اهمیت بالای صنعت هوایی تردیدی وجود ندارد و این حوزه، به‌عنوان صنعتی اقتدار و اقتصادآفرین شناخته می‌شود. از همین رو، درصدد هستیم تا با حمایت از طرح‌های دانش‌بنیان و فناورانه، زمینه را برای پیشرفت کشور در این صنعت فراهم کنیم.