جایگاههای سوخت باید متراکم باشند
حسن مرادی-کارشناس انرژی
بنزین مسئله پرمناقشهای است که روی تمامی بازارها تاثیر دارد و افزایش نرخ آن، گریبانگیر معیشت مردم میشود. اما اکنون مسئله، افزایش نرخ بنزین نیست؛ بلکه نحوه توزیع آن است. بهعقیده بنده و بهعنوان کسی که سالهای زیادی در کمیسیون انرژی فعالیت داشتهام، توزیع انرژی در کشور ما نابرابر است و این موضوع باید بیشتر از گذشته موردتوجه قرار بگیرد. خلاف کشورهای غربی که توزیع بنزین در آنها بهصورت گسترده و متراکم است، در کشور ما جایگاههای بنزین بهصورت متمرکز جایگذاری شده است. بهعنوانمثال، در شمال شهر تهران زمین احداث پمپ بنزین گران است، به همین دلیل ما بهشدت با کمبود پمپ بنزین در این مناطق مواجهیم.کسی که در منطقه ملاصدرا زندگی میکند، برای دریافت سوخت باید مسیر طولانی را طی کند، زیرا یک پمپ بنزین اواسط خیابان یوسفآباد و سیدجمالالدین اسدآبادی است و یک پمپ بنزین، در میرداماد! در چنین شرایطی مردم چه کنند؟ مسئله، عدم توزیع مناسب بنزین است.در کشور ما، کمبود بنزین وجود ندارد و در صورت کمبود، نمیتوان آن را بهعنوان مشکل قلمداد کرد، به نظر نمیرسد که ما کمبود بنزین داشته باشیم، در صورتی که این کمبود به وجود بیاید، بهراحتی میتوانیم واردات داشته باشیم و مسئله مهمی به نظر نمیرسد. البته ما بهصورت همزمان میتوانیم واردات بنزین داشته باشیم و مازاد بنزین در کشور را یا بهصورت آزاد بفروشیم یا به کشورهای دیگر صادر کنیم. به عبارتی، هم وارد و هم صادر میکنیم که این دو مسئله هیچ منافاتی با یکدیگر ندارند. بنابراین باید توجه داشت که صرف صادرات بخشی از بنزین، یک ضعف برای کشور و شرکتهای مربوطه به شمار نمیآید.
قاچاق سوخت ناشی از اختلاف نرخ درون و برونمرزی است. بهطوریکه در هر نقطهای از مرزهای ما شلنگی باشد، بنزین به آن سوی مرز جاری میشود، زیرا آنطرف مرز، بنزین نرخ چند برابری دارد. تفاوت قیمتها منجر به قاچاق سوخت شده و به همین دلیل، طبیعی است که بنزین بهصورت سازمانیافته قاچاق شود.بنا به اطلاع ما، حداقل بیش از ۸۰۰ تقاضا برای مجوز ثبت شده است، در بین تقاضاهای ثبتشده مشاهده میشود که درخواست مجوز و احداث جایگاه در کلانشهرها برای سرمایهگذاران جذاب نیست و تقریبا هیچ درخواستی در این نقاط ثبت نشده است و اکثریت تقاضاها مربوط به نقاطی است که جایگاههای فعال آنها زیانده هستند.این تعداد درخواست، برای احداث پمپ بنزین منطقی است، زیرا افزایش تعداد جایگاههای بنزین، توزیع آن را ساماندهی میکنند و باتوجه به اینکه ما توزیع مناسبی را در کشور شاهد نیستیم، ممکن است در نقاط پرجمعیت تهران، دیگر با کمبود سوخت مواجه نباشیم. به همین دلیل دولت باید با سخاوت به متقاضیان جایگاه مجوز دهد تا دیگر شاهد متمرکز بودن جایگاههای سوخت نباشیم و برای دریافت سوخت مسیر طولانی طی نشود.با توجه به ناترازی که در زمینه بنزین به وجود آمده است، چاره اندیشی برای حل این مشکل، ضرورت دارد. خودروهای فرسوده که حجم زیادی از خودروهای کشور را تشکیل میدهند و مصرف بالایی دارند، در ایجاد این وضعیت تاثیرگذار بودهاند.توسعه ظرفیت CNG کشور که قرار است مصرف روزانه ۲۳ میلیون متر مکعب را به ۳۶ تا ۴۰ میلیون متر مکعب برساند، اقدام مناسبی است، شبکه CNG که الان در کشورمان گسترش یافته است، یکی از بهترین شبکههای منطقه غرب آسیا محسوب میشود و بستر مناسبی برای استفاده از این سوخت در کشورمان مهیاست.هر چقدر استفاده از CNG در کشورمان افزایش پیدا کند، به نفع کشور است. انتخاب بعدی استفاده از گاز ال پی جی است که سوخت بسیار مناسبی به شمار میآید.ما از بهرهبرداری از فاز ۴ ستاره خلیجفارس استقبال میکنیم. امیدواریم دولت تمام توان خود را برای بهرهبرداری از این فاز به کار بگیرد تا گام مهمی در راستای حل مشکل ناترازی بنزین برداریم.
با توجه به ناترازی که در زمینه بنزین به وجود آمده است، چاره اندیشی برای حل این مشکل ضرورت دارد. خودروهای فرسوده که حجم زیادی از خودروهای کشور را تشکیل میدهند و مصرف بالایی دارند، در ایجاد این وضعیت تأثیرگذار بودهاند. همچنین در زمینه صنعت حملونقل نیز باید استفاده از خودروهای پایه CNG را در دستور کار قرار دهیم. به این ترتیب، تقاضای بیشتری برای CNG در کشور به وجود میآید.