قیمت دلار در واکنش به خبرهای منفی برجامی روز دوشنبه را با افزایش آغاز کرد و این ارز شاخص در این روز در کانال ۳۳ هزار تومانی معامله شد. برخی کارشناسان بر این باورند که انتظارات بازار در کنار اخبار منتشرشده درباره مذاکرات برجام باعث شده دلار وارد کانال ۳۳ هزار تومانی شود؛ به ‌ عبارت دیگر بازار ظرفیت سقف ‌ شکنی نرخ ارز شاخص را دارد، این در حالی است که برخی معامله ‌ گران، سرمایه ‌ گذاران را به خروج از این بازار توصیه می ‌ کنند. این گروه معاملات دلار در نزدیکی سقف قیمتی تجربه ‌ نشده را پرریسک تلقی می ‌ کنند و فرصت کنونی را سیگنال خروج می ‌ دانند و معتقدند سابقه برخورد قهری بازارساز در محدوده ‌ های مقاومت ریسک معامله را بیشتر کرده است. البته احتمال آزادسازی پول ‌ های بلوکه ‌ شده ایران می ‌ تواند در طولانی ‌ مدت سیر صعودی نرخ دلار را معکوس کند. بازار سکه نیز روز دوشنبه روند صعودی در پیش گرفت، به ‌ طوری که نرخ آن یک کانال بالا رفت و به ۱۵ میلیون و ۹۵ هزار تومان رسید، این در شرایطی است که روز پنجشنبه هفته گذشته سکه تمام ‌ بهار آزادی امامی ۱۴ میلیون و ۶۱۱ هزار تومان نرخ داشت. صمت درباره تحولات بازار ارز با تحلیلگران این بازار به گفت ‌ وگو پرداخته است.

الزام جدید بانک مرکزی برای صرافی ‌ ها

بانک مرکزی برای جلوگیری از سفته ‌ بازی در بازار ارز صرافی ‌ ها را مکلف کرد تا قیمت ‌ های خریدوفروش هماهنگ و برخط داشته باشند. به این ترتیب صرافی ‌ های دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی از روز دوشنبه، 11 مهر ۱۴۰۱ موظفند نرخ ‌ های خرید و فروش ارز را علاوه بر تابلوی صرافی در درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز نیز درج کنند و فهرست نرخ ‌ های اعلامی در وبگاه رسمی بازار متشکل ارز ایران منتشر خواهد شد. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، این نهاد در بخشنامه ‌ ای به تمام صرافی ‌ های دارای مجوز فعالیت از این بانک اعلام کرد: در راستای شفافیت و ساختارمند شدن اعلام نرخ خرید و فروش ارز توسط شبکه صرافی ‌ های کشور و رقابتی کردن نرخ ‌ ها و همچنین با هدف تسهیل دسترسی و مقایسه نرخ ‌ ها برای متقاضیان ارز از تاریخ ۱۱ مهر ۱۴۰۱ نرخ ‌ های خرید و فروش ارز خود را علاوه بر درج در تابلوی صرافی، در درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز که حساب کاربری آن توسط بازار متشکل ارز ایران در اختیار صرافی ‌ ها قرار می ‌ گیرد، درج کنند. فهرست نرخ ‌ های اعلامی به ‌ همراه سایر اطلاعات صرافی ‌ ها از جمله آدرس و شماره تماس در وبگاه رسمی بازار متشکل ارز ایران به ‌ نشانی www . ice . ir ارائه خواهد شد؛ به این ترتیب شرکت ‌ های صرافی موظفند نرخ ‌ های خرید و فروش خود را در تابلوی صرافی و درگاه فوق به ‌ صورت یکسان ثبت کنند. این نرخ ‌ ها قابلیت حذف یا ویرایش لحظه ‌ ای دارند و تا زمانی که صرافی اقدام به تغییر آن نکند در درگاه مذکور و همچنین وبگاه بازار متشکل ارز ایران بدون تغییر باقی خواهند ماند.

بازار ارز ملتهب است

پیمان مولوی، کارشناس بازار سرمایه در زمینه تحولات اخیر بازار ارز به صمت گفت: با دستورالعمل جدید بانک مرکزی در کوتاه ‌ مدت، شوک مثبتی به بازار وارد می ‌ شود و احتمالا عرضه بر تقاضا پیشی خواهد گرفت.

وی درباره منشأ اخیر التهابات بازار ارز یادآور شد: دو منشأ التهاب برای بازار ارز وجود دارد که یک منشأ آن خارجی و تحریم ‌ ها است و منشأ دیگر هم رشد نقدینگی که در شاخص نرخ تورم تاثیر دارد.

وی افزود: تورم بالای ۴۰ درصد یا سیاست ‌ های پولی دولت که منجر به تورم می ‌ شود، از یک سو و تحریم ‌ ها و شوک ناشی از آن از سوی دیگر، بازار را از حالت عادی خارج کرده و در شرایط التهاب قرار داده است.

مولوی در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه بر موارد ذکرشده تحولات روزهای اخیر کشور نیز باعث تغییر کانال نرخ دلار به سمت بالا و ایجاد التهاب در بازار ارز شده است.

آرامش قبل از توفان

مولوی در ادامه اضافه کرد: طبیعی است در کوتاه ‌ مدت با ارزپاشی بازارساز آرامش به بازار ارز بازگردد و در واقع نرخ ارز کاهش یابد، اما در صورتی که عوامل اصلی نوسانات نرخ ارز موردتوجه قرار نگیرد و منشأ شوک واقعی آن از بین نرود، هر چند وقت یک بار التهاباتی در بازار دلار به ‌ وجود می ‌ آید و دوباره پس از مدتی بازار به روال سابق برمی ‌ گردد.

وی تاکید کرد: بخشی از تلاطمات ارزی این روزها ناشی از هیجانات اخبار خارجی بوده، اما همیشه صعود ناگهانی نرخ ارز با حضور بازارساز به ‌ شدت تعدیل شده ‌ است.

این تحلیلگر بازار سرمایه توضیح داد: در سال ‌ های گذشته کشور رشد نقدینگی بالایی را تجربه کرده است. به ‌ عنوان ‌ مثال سال گذشته نقدینگی ۴۰ درصد افزایش یافت؛ یعنی حجم ریال ۴۰ درصد بیشتر شد و از سوی دیگر رشد اقتصادی هم تقریبا صفر بوده؛ از همین رو تورم هم ‌ اکنون بالا است.

افزایش تقاضا برای دلار

وی در ادامه خاطرنشان کرد: معنای شرایط مذکور این است که تقاضا در بلندمدت برای دلار بالا می ‌ رود. در این ‌ بین اخبار منفی از برجام هم به ‌ عنوان محرک بازار عمل می ‌ کند؛ بنابراین محدود کردن صرافی ‌ ها و صادرکنندگان، جلوی رشد نرخ ارز را نمی ‌ گیرد و با ارزپاشی و اعمال سیاست ‌ های دستوری صرفا فنر نرخ دلار جمع و پس از مدتی به ‌ صورت انفجاری رها می ‌ شود.

این تحلیلگر بازارهای مالی درباره وضعیت بازار ارز عنوان کرد: بخشی از افزایش نرخ دلار متاثر از اخبار برجامی در روزهای گذشته بوده، اما بخش عمده این افزایش ناشی از افزایش سفرهای هفته آخر تابستان و هفته آغازین مهر است که این عوامل باعث شده رشد ۳ تا ۴ درصدی نرخ دلار نسبت به روزهای ابتدای شهریور را شاهد باشیم.

وی خاطرنشان کرد: اینکه روند افزایشی نرخ دلار در روزهای آتی نیز ادامه یابد یا خیر، به فاکتورهای روانی، سیاسی و اقتصادی بستگی دارد و اگر مذاکرات برجام به روال عادی خود بازگردد، مطمئنا نرخ دلار روند کاهشی در پیش خواهد گرفت، زیرا اخبار سیاسی بر بازار ارز و تحولات آن تاثیر روانی دارد.

قیمت، تابع سیاست

مولوی با بیان اینکه نرخ دلار توافقی ۳۰ هزار تومان است و این ارز در بازار آزاد با قیمتی بالای ۳۲ هزار تومان معامله می ‌ شود، متذکر شد: افزایش تقاضای حال حاضر بازار به مصرف ‌ کنندگان واقعی در این بازار مربوط
می ‌ شود.

وی پیش ‌ بینی کرد: با پایان تعطیلات با کاهش تقاضا روبه ‌ رو شویم که این موضوع، روند کاهشی قیمت ‌ ها را در پی دارد اما کاهش قابل ‌ توجه نرخ ‌ ارز به اخبار سیاسی و اقتصادی بستگی دارد.

قیمت دلار، پشت درهای بسته توافق

میثم رادپور، تحلیلگر بازارهای مالی درباره علت خیز نرخ دلار در روزهای اخیر به صمت گفت: در حال ‌ حاضر به ‌ دلیل ابهامات و شایعات مربوط به برجام، بازار دلار در حالت انتظار به ‌ سر می ‌ برد؛ به ‌ زبان ساده، دلار از آغاز سال برای حرکت صعودی با شیب ملایم مهیا شده بود که خبر توافق احتمالی بر جو روانی بازار تاثیر گذاشت و مقداری نرخ ارز شاخص را کاهش داد.

وی افزود: اکنون که چشم ‌ انداز مذاکرات مثبت نیست، دلار برای شکستن کانال مقاومتی ۳۳ هزار تومان خیز برداشته است.

دلایل نوسان

رادپور درباره دلایل نوسان نرخ دلار عنوان کرد: در بررسی وضعیت بازار ارز به دو دسته عوامل سیاسی و اقتصادی توجه می ‌ شود؛ عوامل سیاسی آنهایی هستند که برای مدت کوتاهی می ‌ توانند محدوده تغییرات نرخ دلار را تعیین کنند، اما عوامل اقتصادی مسیر بازار ارز در طولانی ‌ مدت را مشخص می ‌ کنند. در حال ‌ حاضر بازار ارز از عوامل سیاسی تاثیر می ‌ پذیرد و به اخبار برجامی حساس شده است.

این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: آن ‌ طور که گفته می ‌ شود امریکا درخواست ‌ های ایران را در گفت ‌ وگوهای برجامی رد کرده و همین مسئله نیز باعث تزریق نااطمینانی به بازار ارز شده است.

دلار و تورم

رادپور با بیان اینکه نرخ دلار نیز مانند سایر کالاها تحت تاثیر تورم است، گفت: از شواهد بودجه ۱۴۰۱ و چگونگی روابط بین ‌ المللی می ‌ توان گفت دلار نیز مانند سایر کالاها با احتمال بسیار قوی، تحت تاثیر تورم خواهد بود.

وی در پیش ‌ بینی نرخ دلار برای نیمه دوم سال اظهار کرد: در حالت خوشبینانه می ‌ توان تورم پایه سال ۱۴۰۱ را ۳۵ درصد در نظر گرفت، اما اگر همین رفتار اقتصادی دولت ادامه داشته باشد، دلار هم مانند سایر کالاها می ‌ تواند تورم تا ۵۰ درصد را تجربه کند؛ به ‌ ویژه که بازار ارز به ‌ شدت تحت تاثیر فضای سیاسی کشور قرار دارد.

همبستگی طلا و دلار

وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار سکه و طلا در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ چگونه خواهد بود، گفت: نرخ سکه امامی و ربع سکه روز دوشنبه با پیروی از دلار رشد کردند. سکه امامی در کسب میزان بازدهی گوی سبقت را از دلار دزدید و با رشد 5 درصدی نسبت به آخرین روز هفته گذشته در محدوده ۱۵ میلیون و ۲۲۵ هزار تومان معامله شد. ربع سکه نیز خود را به محدوده ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رساند.

رادپور ادامه داد: در گذشت زمان با افزایش نرخ سکه امامی حباب آن نیز افزایش پیدا کرده و در روز قبل تا محدوده ۱۵ درصد رسید. این مسئله نشان ‌ دهنده رشد انتظارات افزایشی در معامله ‌ گران بازار سکه است که حباب سکه امامی را همزمان با رشد نرخ در بازار افزایش داده است.

وی تاکید کرد: به ‌ نظر می ‌ رسد بازار سکه و طلا تا پایان سال رونق نسبی را تجربه کند؛ هرچند هم ‌ پایه دلار نمی ‌ تواند سودآور باشد، اما به ‌ عنوان کالای ذخیره ‌ ای تا پایان سال می ‌ تواند سودآور و خوشایند باشد. این تحلیلگر بازارهای مالی افزود: انتظار می ‌ رود طلا روند صعودی آرام با شیب ملایم داشته باشد. به ‌ طور قطع رشد طلا به اندازه تورم نخواهد بود، اما برخی مواقع به ‌ دلیل تحولات برجام و شایعات آن، ممکن است کاهش ‌ های لحظه ‌ ای داشته باشد.

سخن پایانی

ابتدای هفته جاری روزهای غافلگیری معامله ‌ گران دلار بود. نرخ این ارز شاخص در جهشی یکباره از کانال ۳۰ هزار تومان گذشت و به کانال ۳۳ هزار تومان پا گذاشت. فضای حاکم بر بازار نشان می ‌ دهد معامله ‌ گران انتظارات خود را به تحولات سیاسی و برجام گره زده ‌ اند و پیرو همین تحولات نرخ سکه نیز افزایش یافته است؛ تا جایی که سکه امامی نیز همراستا با خیز دلار از کانال ۱۴ میلیون تومان خارج شد و در بازار با قیمت ‌ های بالای ۱۵ میلیون تومان خرید و فروش می ‌ شود. بنا بر اعتقاد کارشناسان اگر این شرایط در بلندمدت تداوم داشته باشد، تنها باید امیدوار باشیم وضعیت اقتصادی بدتر از شرایط فعلی نشود. با اینکه قرار بود در دولت جدید، سفره مردم با هیچ ابزاری به تحریم گره نخورد، حتی شایعه ‌ ای از رسیدن به توافق یا شکست، دلهره و آتشی به جان مردم افکنده و حالا خود سفره مردم به برجام گره خورده است.