کاهش ۱۰میلیون لیتری مصرف آب
گرم‌ترین روزهای سال ۱۴۰۳ زودتر از آنچه خیلی‌ها فکرش را می‌کردند از راه رسیده و مصرف آب و برق مثل هر سال متناسب با افزایش دما، در مدار صعودی قرار دارد. امسال هم مانند سال‌های گذشته، با گرم شدن هوا بحث صرفه‌جویی در مصرف آب و برق هم آغاز شد و همه نگاه‌ها به چند کیلومتر آن‌طرف‌تر و به سدهای پنجگانه‌ای دوخته شده که قرار است آب و برق پایتخت را تامین کنند.
باوجود بارش‌های خوب اسفند که تا حدودی کمبود بارش‌های پاییز و اوایل زمستان را جبران کرد، اما خبر بد اینکه در مقایسه با سال گذشته که سال کم‌بارشی بود، میزان بارش‌ها کاهش داشته است. از همین‌رو بود که روز سه‌شنبه سخنگوی صنعت آب کشور از همه پایتخت‌نشینان خواست کاهش مصرف آب را به‌میزان ۱۵درصد به‌طورجدی در برنامه‌های خود داشته باشند. هشدارهای مصرف برق هم که از اواخر بهار شروع شده و مدام تکرار می‌شود. باتوجه به اهمیت موضوع به آخرین خبرهای حوزه آب و برق پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
روند صعودی مصرف آب و برق
روند افزایش مصرف برق در کشور نیز از روزهای بهاری آغاز شد، به‌گونه‌ای که میزان مصرف برق نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۷ هزار مگاوات افزایش داشت. روند افزایشی مصرف برق حتی پای تبلیغات تلویزیونی کولرهای گازی را هم به‌میان کشید.
مدیرعامل شرکت توانیر روز سه‌شنبه از ممنوعیت تبلیغ کولرهای گازی براساس مصوبه شورای‌عالی انرژی خبر داد. از سوی دیگر، گرمای زودرس در تهران، کولرهای منازل و ساختمان‌های غیرمسکونی را روشن کرده و باتوجه به سهم بالای کولرهای آبی، این یعنی شروع زودرس رشد مصرف آب شهری.
۱۵ اسفند سال گذشته، سخنگوی صنعت آب کشور از کاهش آب مخازن سدها خبر داده و گفته بود: با اینکه شاهد نزولات جوی به‌صورت برف و باران در اغلب نقاط کشور بودیم، اما کم‌بارشی‌های پاییز موجب شده است تا این بارش‌ها سهم موردنیاز سدهای کشور را به‌طورکامل تامین نکند.
فیروز قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: بارش‌های اخیر نباید این تصور را ایجاد کند که نیاز آبی کشور برطرف شده است و همچنان به مدیریت مصرف در سراسر کشور نیازمندیم.
کشف سالانه ۱۰۰هزار انشعاب غیرمجاز آب در کشور
علی سیدزاده، معاون برق و انرژی وزیر نیرو درباره اوج بار امسال و اقدامات انجام‌گرفته برای عبور موفق از آن بیان کرد: تا پیش از آغاز اوج بار امسال، ظرفیت تولید برق کشور با ۹ هزار و ۵۰۰ مگاوات افزایش نسبت به ابتدای دولت سیزدهم به بیش از ۹۳ هزار مگاوات رسید و در کنار آن برای عبور موفق از اوج بار تابستانی که در آن قرار داریم، ۱۸۰ اقدام راهبردی نیز تدوین شد که نه‌تنها شامل تجربیات موفق اقدامات سال ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۲ است، بلکه در کنار تمرکز روی بخش افزایش سهم تولید، بخش مدیریت مصرف و بخش توزیع، همچنین در آن بر نقاط حساس شبکه انتقال برق تمرکز ویژه‌ای صورت گرفت. به‌گزارش مهر، معاون برق و انرژی وزیر نیرو بااشاره به اینکه در تابستان امسال نیروگاه‌های حرارتی به‌طور ۱۰۰ درصد آماده تامین برق هستند، افزود: در تابستانی که شروع کردیم، از لحاظ ظرفیت تولید، تمامی نیروگاه‌های حرارتی کشور برنامه‌های تعمیرات خود را انجام دادند و به‌طور ۱۰۰ درصد آماده تامین برق هستند. وی در همین رابطه تصریح کرد: نیروگاه‌های جدیدی نیز که قرار بود داخل مدار بیایند، با پیگیری‌های به‌عمل‌آمده داخل مدار هستند، بنابراین در بخش تولید آمادگی لازم به‌طورکامل وجود دارد.
علی سیدزاده بااشاره به اینکه یکی از چالش‌های اساسی شرکت‌های آب و فاضلاب برای ارائه خدمات بهتر و کیفی‌تر به مشترکان وجود انشعاب‌های غیرمجاز آب است، گفت: استفاده‌کنندگان غیرمجاز آب بدون داشتن انشعاب مجاز و قانونی، اقدام به مصرف آب از تاسیسات آبرسانی می‌کنند یا با داشتن انشعاب، مصرفی مغایر با مقررات دارند.
وی استفاده غیرمجاز یا انشعاب غیرمجاز از آب را به دلایل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دانسته و افزود: گاهی ساکنان مناطق حاشیه‌نشین به‌علت ناتوانی در پرداخت هزینه‌های آب و حق انشعاب، ترغیب به استفاده غیرمجاز از آب و برق می‌شوند یا نگرش‌های اشتباه در برخی مناطق باعث می‌شود برخی از افراد به‌سمت استفاده غیرمجاز از آب کشیده شوند.
مدیرکل دفتر مدیریت مصرف آبفا با بیان اینکه سالانه ۸۰ تا ۱۰۰ هزار انشعاب غیرمجاز را شناسایی و رفع می‌کنیم، یادآور شد: رفع این تعداد انشعاب غیرمجاز بدین مفهوم نیست که با رفع این تعداد، آمار به صفر برسد، چراکه مجدد در سال آتی تعداد انشعاب غیرمجاز ظهور می‌کند.
ظرفیت تولید نیروگاه‌های کوچک مقیاس
مصطفی رجبی‌مشهدی از تکمیل ۶۱ طرح حیاتی شبکه انتقال برق پیش از دوره اوج بار تابستان امسال خبر داد و تاکید کرد: با اجرای این طرح‌ها تاکنون هیچ‌گونه حبس تولید یا خاموشی ناشی از ضعف شبکه در ایام اوج بار امسال اتفاق نیفتاده است و توانسته‌ایم با سرعت‌بخشی به روند اجرا، رکوردهای خوبی حاصل کنیم که موجب شد در برخی طرح‌ها، مدت زمان قرارداد از ۲۴ ماه به ۱۳ ماه کاهش یابد.
سخنگوی صنعت برق خاطرنشان کرد: ۱۲ طرح از ۱۸طرح حیاتی انتقال که از مهر ۱۴۰۲ عملیات اجرایی آنها آغاز شده بود، برق‌دار شده‌اند و ۴ طرح نیز با بیش از ۹۰ درصد پیشرفت در آستانه بهره‌برداری قرار دارد.
وی اضافه کرد: با اجرای طرح‌های حیاتی هزار و 294کیلومتر به خطوط انتقال و فوق‌توزیع شبکه و ۷هزار و۶۰۵ مگاولت آمپر به ظرفیت پست‌های قدرت افزوده می‌شود که به‌همراه ۷ طرح بهبود شبکه به ارزش ۱۳هزار میلیارد تومان در دستور کار قرار دارد.
اهمیت برق پایدار در تضمین رفاه اجتماعی
قاسم شهابی، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان تهران ضمن قدردانی از مشترکان بخش‌های مختلف به‌سبب همکاری در طرح‌های مدیریت مصرف از ابتدای خرداد امسال تاکنون گفت: در شهرستان‌های استان تهران بیشترین مصرف انرژی در رتبه نخست با ۳۷ درصد مربوط به بخش صنعتی و در جایگاه دوم با ۲۹ درصد، مربوط به بخش خانگی است و باتوجه به اهمیت برق پایدار در تضمین رفاه اجتماعی آحاد مشترکان، برنامه‌ریزی برای برق‌رسانی مستمر به مشترکان تعرفه خانگی در اولویت این شرکت قرار دارد.
وی ادامه داد: در یک بازه زمانی ۴۵روزه، ۳۹ درصد از مشترکان خانگی تحت‌پوشش شرکت توزیع نیروی برق استان تهران مشمول دریافت پاداش مدیریت مصرف شدند.
وی افزود: از آغاز خرداد تا نیمه تیر، بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار قبض برای مشترکان بخش خانگی این شرکت صادر شده است که از این میزان نزدیک به ۵۷۰ هزار قبض، مشمول دریافت پاداش صرفه‌جویی شده‌اند.
افزایش دمای هوا در ۷۰ درصد استان‌ها
محمدرضا کاویانپور، رئیس موسسه تحقیقات آب کشور گفت: در روزهای اخیر افزایش قابل‌توجه دمای هوا در سراسر کشور را تجربه کرده‌ایم، به‌طوری‌که کمینه دمای هوای ۷۰ درصد از استان کشور افزایش ۲ درجه‌ای را به‌ثبت رسانده است.
وی با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد استان‌های کشور افزایش ۳ درجه‌ای دمای هوا را در دمای بیشینه تجربه کرده است، افزود: در هفته گذشته تقریبا همه استان‌های کشور دمای بالای یک درجه کمینه را تجربه کرده‌اند.
دمای هوای بیش از ۸۰ درصد استان‌ها در هفته گذشته نیز افزایش ۲ درجه‌ای را به‌ثبت رسانده است. کاویانپور افزایش دمای هوای روزهای اخیر را بی‌سابقه دانست و افزود: دمای هوای کره زمین طی ۱۳ ماه گذشته نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۱.۵ درجه افزایش یافته، به‌طوری‌که گرم‌ترین ماه‌های سال رکورد خود را به‌ثبت رسانده است.
واگذاری ۷ میلیون مترمکعب پساب به صنایع
مسعود باقرزاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه آبفای کشور بااشاره به آخرین وضعیت عرضه پساب در بورس گفت: ۱.۶ میلیارد مترمکعب پساب تولیدی کشور است که تاکنون توانسته‌ایم ۷ میلیون مترمکعب را به صنایع واگذار کنیم.
وی افزود: اولویت نخست ما در تولید و تامین پساب برای صنایعی است که قبلا تخصیص آب داشتند، بنابراین طبق قانون تخصیص آب آنها را لغو و پساب تامین می‌کنیم که در یک افق چندساله درصد قابل‌توجهی از آب شرب از صنایع کسر و با جایگزینی پساب می‌توانیم آن را در اختیار شرب قرار دهیم.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه شرکت مهندسی آب و فاضلاب تصریح کرد: تکمیل تصفیه‌خانه‌ها حتی اگر برای صنایع هم مصرف نداشته باشند، برای تغذیه آبخوان‌ها و جریان‌های زیست‌محیطی باتوجه به کیفیتی که پساب دارد، می‌تواند مفید باشد و کمکی برای تعادل زیست‌محیطی در کشور ایجاد کنند.
چاره‌ای جز مدیریت مصرف آب نداریم
شرایط دمایی، کاهش میزان ذخیره آب در سدهای کشور و قرار گرفتن بیش از ۸۰ درصد وسعت ایران در مناطق نیمه‌خشک، خشک و فراخشک و مصرف آب‌های سطحی و زیرزمینی، چالش‌های بسیاری در تامین آب و انرژی در مقایسه با تابستان پارسال ایجاد کرد. بخش عمده‌ای از منابع آب در اثر بارش‌های برف تامین می‌شود، در واقع باید بارش برف مناسبی در زمستان وجود داشته و ذخیره شود، سپس این برف به‌تدریج آب شده و در بهار و تا پایان تابستان، بتواند در رودخانه‌ها جاری باشد و کسری‌های آب را پر کند. متاسفانه پارسال بارش‌های برفی قابل‌توجهی نداشتیم. بنابراین، بارش‌های بهاره هم زیاد نبود و بسیاری از نقاط از جمله نیمه شمالی زاگرس و مرکزی، همچنان دچار مشکلات ناشی از کم‌آبی هستند.
همچنین طبق داده‌های مرکز آمار ایران ۸۲ میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. این رقم باتوجه به میزان ضایعات زنجیره تامین در بخش کشاورزی، از هدررفت ۲۳ میلیارد مترمکعب آب در این بخش حکایت دارد.
مشترکان استان تهران سالانه ۱.۵ میلیارد مترمکعب و مشترکان پایتخت سالانه ۱.۲ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کنند. طولانی شدن دوره خشکسالی از 2 به 4 سال و رشد ۳۳ درصدی مشترکان آب استان تهران، به خشکسالی ابعاد گسترده‌تری می‌بخشد. باوجود آب کمتر، شمار مصرف‌کنندگان آب بیشتر شده است. هر شهروند تهرانی در شبانه‌روز ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته که از میانگین بارندگی بالاتری در مقایسه با ایران برخوردارند، سرانه مصرف هر شهروند ۱۷۰ لیتر در شبانه‌روز است. ۲۳ درصد از مجموع آب شرب مصرفی کشور در استان تهران توزیع می‌شود. طبق گفته مسئولان، برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب در تهران وجود ندارد، اما لازم است مشترکان ۱۵ تا ۲۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف داشته باشند. آنچه می‌تواند راهکاری موثر در غلبه بر خشکسالی باشد، مدیریت مصرف آب در تابستانی است که گرمای آن بیشتر از حد طبیعی خواهد بود.
