کاهش فرار و افزایش عدالت در اخذ مالیات بر ارزش افزوده با صورت حساب الکترونیک
در گذشته صدور فاکتورهای صوری یکی از معضلات اصلی بود که نه تنها درآمدهای مالیاتی کشور را کاهش میداد بلکه فضای رقابت ناسالمی را در اقتصاد ایجاد میکرد اما با صورتحساب الکترونیک، هر شرکت بر اساس عملکرد و گردش مالی خود اجازه صدور فاکتور دارد و این سازوکار، فضا را برای صدور فاکتورهای جعلی به شدت محدود میکند که نتیجه این امر، کاهش محسوس فرار مالیاتی و افزایش عدالت مالیاتی خواهد بود.

به گزارش صمت، فاطمه محمدزاده آشتیانی کارشناس حوزه سیاستگذاری اقتصادی در رابطه با اهمیت کاهش وابستگی به ممیزمحوری در اخذ مالیات گفت: در سالهای اخیر، یکی از مشکلات جدی نظام مالیاتی ایران، وابستگی به سازوکار ممیزمحور و فرآیندهای سنتی وصول مالیات بود. این مدل علاوه بر افزایش مراجعات حضوری و تحمیل هزینههای مستقیم و غیرمستقیم به مودیان، بستر مناسبی برای فساد اداری و شکلگیری روابط غیرشفاف میان مودی و ممیز ایجاد کرده بود. از سوی دیگر، نبود یک سامانه جامع و دقیق موجب شده بود که فضای صدور فاکتورهای صوری و جعلی رونق پیدا کند و بخش بزرگی از اقتصاد کشور خارج از رادار نظام مالیاتی باقی بماند. این وضعیت شرایط باعث فشار مضاعف بر بخش شفاف اقتصاد و بیعدالتی در توزیع بار مالیاتی میشد.
وی ادامه داد: طی سالهای اخیر اصلاحات اساسی و مهمی در نظام مالیاتی کشور با هدف ساماندهی این بخش در دستور کار قرار گرفت. هدف نهایی این است که ضمن وصول درآمدهای مالیاتی دولت و جلوگیری از فرار مالیاتی، مشکلات مودیان حل و فصل شود و در یک بستر سهل به پرداخت مالیات بپردازند. در همین راستا، هوشمندسازی دریافت مالیات بر ارزش افزوده در دستور کار قرار گرفته است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تحقق هوشمندسازی اخذ مالیات بر ارزش افزوده با کمک استقرار صورت حساب الکترونیک در سامانه مودیان گفت: مهمترین اقدام در راستای هوشمندسازی دریافت مالیات بر ارزش افزوده، صدور صورتحساب الکترونیک است که بسیاری از مشکلات مودیان را حل و فصل میکند. درنتیجه اقدامات و فرآیندهایی که در مراحل مختلف صدور صورتحساب الکترونیکی مدنظر قرار گرفته، میتوان گفت صورتحساب الکترونیکی از اتقان و اعتبار قابل توجهی برخوردار شده است.
محمدزاده با اشاره به مزیتهای جدید برای مودیان در زمینه صورت حساب الکترونیک خاطرنشان کرد: صدور صورتحساب الکترونیک مزیتهای زیادی دارد. یکی از نتایج مثبتش این است که همه چیز شفاف میشود و امکان اعمال سلیقه شخصی در روندهای مالیاتی کشور از بین میرود. به ویژه از بین رفتن امکان رد صورتحسابها به نفع مودیان رخ میدهد و از متضرر شدن آنها جلوگیری به عمل میآید. با سازوکار جدید، عملا امکان رد صورتحساب خرید مودیان مالیاتی از بین رفته است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: مزیت بعدی صورت حساب الکترونیک، مسئله مربوط به شفافیت و پیشبینیپذیری در نرخ مالیات است. با ثبت الکترونیکی و لحظهای تمامی معاملات، محاسبه مالیات بر اساس دادههای واقعی و بدون دخالت انسانی صورت میگیرد. مودی از همان ابتدای فعالیت خود میداند که چه مقدار مالیات بر ارزش افزوده باید پرداخت کند و این شفافیت، امکان برنامهریزی دقیقتر برای سرمایهگذاری و مدیریت نقدینگی را فراهم میکند.
این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: مزیت اصلی صورت حساب الکترونیک، مقابله با فاکتورهای جعلی و فرار مالیاتی است. در گذشته صدور فاکتورهای صوری یکی از معضلات اصلی بود که نه تنها درآمدهای مالیاتی کشور را کاهش میداد بلکه فضای رقابت ناسالمی را در اقتصاد ایجاد میکرد اما با صورتحساب الکترونیک، امکان صدور فاکتور متناسب با اعتبارسنجی شرکت و حجم مبادلات واقعی آن فراهم شده است. به بیان دیگر، هر شرکت بر اساس عملکرد و گردش مالی خود اجازه صدور فاکتور دارد و این سازوکار، فضا را برای صدور فاکتورهای جعلی به شدت محدود میکند. نتیجه این امر، کاهش محسوس فرار مالیاتی و افزایش عدالت مالیاتی خواهد بود.