بنا بر این گزارش‌ها، بیشترین تورم سالانه را بخش خدمات تجربه کرده که نرخ تورم ۱۲ماهه آن تا حدود ۶۰ درصد در بهار امسال افزایش یافته است. در حالی که تولید در بخش معدن باوجود رکوردشکنی‌های پی در پی که در دهه ۹۰ تجربه کرد و در یک سال نرخ جهش‌های قیمتی در آن بیش از ۹۰ درصد هم شده بود، نسبت به ۲ بخش دیگر شرایط باثبات‌تری از نظر قیمت‌ها داشته است. برق نیز با اینکه همچنان تورم سالانه آن در کانال ۳۰ درصدی قرار دارد، اما تورم نقطه‌ای آن بیش از ۶۰ درصد شده که به‌معنای تداوم افزایش تورم سالانه در تابستان امسال هم هست.

به‌گزارش صمت و بنا بر ۳ گزارش اخیری که مرکز آمار منتشر کرده، در فصل بهار ۱۴۰۲ شاخص کل نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات ۷۸۰.۵ است که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۱۵.۷ درصد، نسبت به فصل مشابه سال گذشته (تورم نقطه به نقطه) ۶۱.۹ درصد و در ۴ فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۵۸.۸ درصد افزایش داشته است.

رشد شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌ خدمات

در فصل بهار ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۱۵.۷ درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در سال گذشته (۸.۹ درصد) ۶.۸ واحد درصد رشد کرده است. به‌عبارتی، میانگین نرخ دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به‌ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در فصل بهار ۱۴۰۲ نسبت به فصل گذشته ۱۵.۷ درصد بیشتر شده است. در این فصل، بیشترین تورم فصلی با نرخ ۲۲.۹ درصد مربوط به گروه فعالیت خدماتی مربوط به تامین جا، غذا و کمترین تورم فصلی با ۰.۱ درصد مربوط به گروه آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه است.

در فصل بهار امسال، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل مشابه در سال گذشته یا همان تورم نقطه به نقطه ۶۱.۹ درصد است که در نسبت با تورم بهار پارسال که ۵۹.۳ درصد بوده، افزایش ۲.۶ واحد درصدی داشته و در نخستین فصل امسال، بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۱۱۱.۸ درصد به گروه فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا و کمترین تورم نقطه به نقطه با ۱۶ درصد به گروه اطلاعات و ارتباطات تعلق گرفته است.

بررسی جزییات بیشتر نشان می‌دهد که در بهار امسال، بالاترین تورم تولیدکننده بخش خدمات از ابتدای دهه ۹۰ تجربه شده که به ۵۸.۸ درصد رسیده است. در حالی که در زمستان گذشته هم یک‌بار دیگر رکورد تورم تولید بخش خدمات شکسته شد و به ۵۵.۸ درصد رسید. به این ترتیب، ۲ فصل پیاپی بخش خدمات در تورم رکوردشکنی را تجربه کرد.

مشابه این شرایط در تورم نقطه به نقطه فصلی نیز حاصل شده، با این تفاوت که آمار تورم فصلی تولید در بخش خدمات تنها از سال ۱۴۰۰ به این‌سو محاسبه و منتشر شده است. در بهار امسال، بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه در حالی رقم خورد که پیش از آن، در زمستان سال ۱۴۰۱ هم یک‌بار دیگر نرخ تورم نقطه به نقطه رکوردشکنی کرد. عجیب آنکه شیب افزایش تورم تولیدکننده بخش خدمات چندین فصل پیاپی به روند فزاینده خود ادامه می‌دهد.

آرامش قیمت، تولید معدنی را به‌ثبات رساند

در گزارشی دیگر که از سوی مرکز آمار منتشر شده است به بررسی و محاسبه نرخ تولیدکننده بخش معدن پرداخته‌اند. در بهار امسال، این شاخص به ۱۶۵.۸ درصد رسید که نسبت به فصل گذشته (تورم فصلی) ۱۳ درصد افزایش، نسبت به فصل مشابه در سال گذشته یا همان تورم نقطه به نقطه افزایش و در ۴ فصل منتهی به بهار امسال نسبت به مدت زمان مشابه در بهار سال گذشته (یا همان تورم سالانه) شاخص تورم به ۲۵ درصد افزایش یافته است. در بهار امسال، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش معدن نسبت به فصل گذشته یا همان تورم فصلی ۱۳ درصد اعلام شد که در مقایسه با تورم فصلی در بهار ۱۴۰۱ که ۲۵.۸ درصد اعلام شده بود، کاهشی چشمگیر و ۱۲.۸ واحد درصدی را تجربه کرد. در بهار امسال و با بررسی زیرمجموعه‌های بخش معدن، بیشترین تورم فصلی با ۲۰.۶ درصد به گروه «سایر معادن» تعلق گرفت و کمترین تورم را هم با نرخ ۱۱.۹ درصدی گروه کانه‌های فلزی به‌دست آورد.

از سال ۱۳۹۰ به این سو، بالاترین شاخص تورم سالانه تولیدکننده در سال ۱۴۰۰ با نرخ ۹۲.۹ درصد به ثبت رسید. در سال ۱۳۹۹ نیز این شاخص به ۷۹.۸ درصد رسیده بود که دومین رکورد در این بخش محسوب می‌شد. این در حالی است که در سال‌های ۹۴ و ۹۵ منفی شده بود اما به‌طورکلی شاخص تورم تولیدکننده در بیشتر سال‌ها از آغاز دهه ۹۰ تا امروز، بیش از تورم میانگین کشور بوده است.

در بررسی تورم نقطه به نقطه، بالاترین شاخصی که از بهار ۱۴۰۱ تا امروز به‌دست آمده، در بهار امسال حاصل شده که نرخ تورم به ۴۰.۷ درصد رسیده و پیش از آن نیز در زمستان سال گذشته ۳۳.۷ درصد محاسبه شده بود. در این میان، در تابستان پارسال، نرخ تورم فصلی به منفی ۲ درصد رسید و این در حالی رخ می‌دهد که در زمستان همان سال، تورم فصلی ناگهان به بیش از ۲۵ درصد رسید.

کاهش تورم تولیدکننده بخش معدن در بهار امسال به‌شکل چشمگیری رخ داد، به‌نحوی که نسبت به زمستان گذشته، بیش از ۱۲ واحد درصد کاهش یافته است. در میان زیربخش‌های معدن، زغال‌سنگ در زمستان پارسال، تورم تولیدش ۷.۵ درصد بود که در فصل نخست امسال به ۱۷.۱ درصد افزایش یافت. از سوی دیگر، کانی‌های فلزی کاهشی چشمگیر داشتند که به‌نظر می‌رسد سهم اصلی در میان ۳ زیرمجموعه بخش معدن را دارد. تنها زیرمجموعه‌ای که کاهش تورم را تجربه کرد، در این بخش بود که منجر به کاهش در تورم کل بخش معدن هم شد. در زمستان سال گذشته، تورم کانی‌های فلزی به ۲۹.۵ درصد می‌رسید که در بهار با کاهشی حدود ۱۸ واحد درصدی به کمتر از ۱۲ درصد رسید. گروه سایر معادن نیز در حالی که در زمستان سال گذشته به ۶.۷ درصد رسیده بود، تورم فزاینده را تجربه کرد تا در پایان بهار امسال، نرخ تورم آن به بیش از ۳برابر فصل پیش از آن رسید.

در زمینه تورم نقطه به نقطه نیز نسبت به زمستان پارسال افزایش نسبی رخ داد و ۷ واحد درصد بر میزان تورم کل معدن افزوده شد. در بخش زغال‌سنگ، تورم تولید از ۲۰ درصد به ۲۶.۱ درصد افزایش یافت، هرچند کانی‌های فلزی در تورم فصلی روند کاهنده تجربه کردند، اما همچنان تورم نقطه به نقطه آن ۸ واحد درصد افزایش یافته است. در بخش سایر معادن هرچند تورم ۴ واحد درصد تعدیل شد، اما همچنان تورم نقطه به نقطه تولید در این بخش در رقم نگران‌کننده ۵۸ درصد قرار دارد.

برق ۶۰ درصد گران‌تر از پارسال تولید شد

در زمینه تولید برق، گزارش‌ها نشان می‌دهند که شاخص تولیدکننده این بخش به ۳۰۳.۱ درصد رسیده که حاکی از افزایش ۳۱.۸ درصدی آن نسبت به زمستان پارسال است. در این مدت، تورم نقطه به نقطه به بیش از ۶۰ درصد رسیده که به‌مراتب بیش از تورم میانگین کشور و تورم سالانه آن نیز ۳۰.۱ درصد محاسبه شده است.

در بهار امسال، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده کل بخش برق نسبت به فصل گذشته یا همان تورم فصلی ۳۱.۸ درصد اعلام شده که در مقایسه با وضعیت زمستان ۱۴۰۱، که تورم آن را منفی ۱.۹ درصد اعلام کرده بودند، افزایش چشمگیر ۳۳.۷ واحد درصدی را تجربه کرده است. به زبان ساده‌تر، در بهار امسال میانگین نرخ دریافتی توسط نیروگاه‌های برق به‌ازای فروش محصول خود به شرکت‌های توزیع، ۳۱.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد. در دوره موردبحث، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده برق نسبت به زمستان پارسال برای ساعات مختلف اوج بار، میان‌بار و کم‌بار به‌ترتیب ۳۴.۶، ۳۱ و ۷ و ۲۹.۹ درصد افزایش داشته‌اند.

در بهار ۱۴۰۲، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده کل این بخش، نسبت به فصل مشابه در سال گذشته (تورم نقطه به نقطه) ۶۰.۹ درصد عنوان شده است که در مقایسه با وضعیت بهار ۱۴۰۱ که نرخ تورم تولید آن ۲۱.۱ درصد بود، افزایشی چشمگیر و ۳۹.۸ واحد درصدی را داشته است. به‌عبارت دیگر، میانگین نرخ دریافتی توسط نیروگاه‌های برق به‌ازای فروش محصول خود به شرکت‌های توزیع برق، در بهار امسال نسبت به بهار پارسال ۶۰.۹ درصد گران‌تر شده است. درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش برق در فصل موردبررسی، نسبت به فصل مشابه در سال گذشته برای اوج بار، میان‌بار و کم‌بار به‌ترتیب ۶۴.۹، ۶۰.۹ و ۵۸.۲ درصد بوده است.

در فصل اول امسال، درصد تغییرات شاخص نرخ تولیدکننده بخش برق در ۴ فصل منتهی به بهار ۱۴۰۲ در مقایسه با میانگین ۴ فصل منتهی به بهار ۱۴۰۱ بیش از ۳۰ درصد گران‌تر شد که نشان می‌دهد نسبت به تورم تولید پارسال که ۱۶.۹ درصد بود، گرانی ۱۳.۲ واحد درصد تشدید شده است. همچنین، درصد تغییرات میانگین شاخص نرخ تولیدکننده بخش برق در ۴ فصل منتهی به بهار ۱۴۰۲ در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، برای ساعات اوج بار، میان‌بار و کم‌بار به‌ترتیب ۳۰.۱، ۲۸.۲ و ۳۴ درصد بوده است.

از سال ۱۴۰۱ به این سو، بالاترین نرخ تورم حاصل‌شده سالانه در بهار امسال به‌دست آمد که شاخص تورم تولید به بیش از ۳۰ درصد رسید. در حالی که در ۴ فصل سال گذشته هرگز نرخ تورم تولید برق به ۱۷ درصد هم نرسید. به‌بیان دیگر، ناگهان تورم تولید برق در امسال حدود ۲برابر زمستان پارسال شده است که یک جهش بزرگ محسوب می‌شود.

در بررسی نرخ تورم فصلی و نقطه به نقطه با نوسانات فراوانی در پنج فصل گذشته مواجه می‌شویم. در حالی که در زمستان پارسال تورم فصلی تولید برق به منفی ۱.۹ درصد می‌رسید، یک فصل پیش از آن، در پاییز ۱۴۰۱ این نرخ ۲۱.۵ درصد بود که در نهایت در ابتدای امسال به ۳۱.۸ درصد بالغ شد که نشان از بالاترین تورم تولید حاصل‌شده در کشور دارد. در شاخص تورم نقطه به نقطه هم در حالی که بهار ۱۴۰۱ نرخ آن تک‌رقمی و ۸.۴ درصد بود، با سرعتی زیاد روند افزایشی از سر گذراند، به‌نحوی‌که در بهار امسال تورم نقطه به نقطه تولید برق به بیش از ۶۰ درصد رسید.

بررسی تورم نقطه به نقطه در دوره‌های مختلف از نظر حجم بار شبکه، نیز نشان می‌دهد که نسبت به زمستان پارسال تمامی شاخص‌های این بخش رشدی فزاینده داشتند و به‌طورمثال، در زمان اوج بار شدت گرانی‌ها ۳برابر نرخ تورم تولید در زمستان ۱۴۰۱ بوده است. در ساعت کم‌بار هرچند هنوز رشد فزاینده قابل‌مشاهده است، اما از شدت تشدید گرانی‌ها به‌شکل محسوسی نسبت به ساعات اوج بار و میان‌بار کاسته شده است.