هدایت کودکان به سمت «آبهای مالی»
همانطور که میدانید پول نقش مهمی در زندگی دارد. از خوردن، خرید ملزومات و مسافرت گرفته تا خرید خانه، ازدواج و فرزندان.
همه افراد هر روز به شکلهای گوناگون در حال انجام تصمیمات مالی هستند. اتخاذ این تصمیمات از همان اوایل زندگی شروع میشوند. بهعنوان مثال، به محض اینکه کودک برای نخستینبار پولی را بهعنوان کمکهزینه از والدین خود دریافت میکند یا در جشن تولدش پولی را بهعنوان هدیه، از مادربزرگش میگیرد، شروع انجام تصمیمات مالی او خواهد بود.
بدیهی است که آموزش و تفهیم مفاهیم مالی به زبانی قابل درک برای کودک پیشدبستانی بسیار دشوار بوده و به برنامهریزیهای آموزشی مالی دقیق و سنجیده نیاز دارد تا شالوده ذهنی و مالی او بهدرستی طرحریزی شود.
این مفاهیم ساده اما مهم، بهعنوان نمونه خرجکردن پول با هدف بهدست آوردن آنچه نیاز دارد، یا جمعکردن پول (پسانداز) تا زمانی که فرضا اسباببازی مورد علاقهاش را بخرد، میتواند باشد.
واضح است که مفاهیم پولی و مالی هر دو با اعداد سروکار دارند و اگر شما با اعداد راحت نباشید، بهسادگی میتوان گفت از نظر اقتصادی و رسیدن به آزادی مالی با مشکل روبهرو خواهید شد. البته اصلا در اینجا منظور انجام کارحرفهای با آمار یا ماشین حساب نیست، بلکه بهطور خیلی ساده انجام تصمیمات مالی با مفاهیم پایهای مانند چهار عمل اصلی یعنی جمع، تفریق، ضرب یا تقسیم است.
یک واقعیت نگرانکنندهتر این است که اگر کودک از موفقیتهای تحصیلی خوبی برخوردار یا نابغه ریاضی باشد و به کلاسهای پیشرفتهتر هم برود، به این معنی نخواهد بود که لزوما از سواد مالی برخوردار است. هنگامی که کودک به سن بلوغ رسید، کمکم محیط مدرسه را پشتسر گذاشته و وارد اجتماع میشود و پس از مدتی ممکن است به صورت حرفهای مشغول به کار شود و این احتمال قوی وجود دارد که به سادگی در سراشیبی سوءمدیریت پولهایش قرار گیرد.
حال این سوال مطرح میشود که چرا چنین اتفاقی میافتد؟ دلیل آن به وضوح روشن است که سیستم آموزشی مدارس نتوانسته درسهای اساسی مرتبط با مفهوم پول و برنامههای کاربردی موردنیاز در دنیای واقعی را به او آموزش دهد و فرصتهای تمرین، آزمون و خطا را برای او ایجاد کند.
حقیقت این است که آموزش مالی فرزندان یا از طریق والدین و اطرافیان است یا درسهایی که از اشتباهات خودشان میگیرند.
شاید به نفع والدین باشد که از روشهای مناسبی برای آموزش مفاهیم مالی به کودکان شروع کنند و آنها را به سمت «آبهای مالی» هدایت کنند تا آینده روشنتری را پیشرو داشته باشند. شاید اصطلاح «آبهای مالی» را کمتر شنیده باشید. منظور از آن این است که سرمایهگذاری در انواعی از امور مالی انجام شود که هدف آنها پروژههایی مانند انرژیهای تجدیدپذیر، توسعه کارآفرینی، تولید مواد غذایی ارگانیک و... است که در راستای ایجاد تغییرات بهتر در جهان فعالیت میکنند. دوباره این نکته خاطرنشان میشود که سیستمهای درسی مدارس، مفاهیم مالی درست و مناسب را به کودکان آموزش نمیدهند، از اینرو این برعهده خانوادههاست تا هر چه زودتر آموزش را شروع کنند.
حال این مطلب ممکن است برای بسیاری از والدین دشوار به نظر برسد، بهویژه آنهایی که خودشان هنوز با مشکلات مالی روبهرو هستند و به استقلال مالی مناسب نرسیدهاند و آموزشهای لازم را نمیدانند.
دقیقا به همین دلیل است که رابرت کیوساکی، سرمایهگذار و نویسنده، نخستین کتاب خود را با عنوان «پدر پولدار و پدر بیپول» نوشت. بسیاری از کارشناسان تربیت کودک نیز بر این نکته تاکید دارند که آموزش مفهوم مدیریت پول، بهترین شروع آموزش به کودکان است. به این معنا که به صورت بسیار قابل فهم و جذاب، نحوه ورود و خروج پول، نحوه استفاده پول باقیمانده (پس از یک دوره خاص مثلا بعد از یک ماه یا یک سال)، ارتباطهای بین درآمد، هزینه و پسانداز آموزش داده شود تا مفهوم گردش پول برای آنها قابل درک شود. قطعا همه والدین مایل هستند این آموزشها قبل از رسیدن کودکان به سن ۱۸ سالگی انجام شود یعنی دقیقا قبل از اینکه شروع به استفاده از کارتهای اعتباری کنند اما کارشناسان تربیتی معتقدند بهتر است یادگیری مفاهیم حسابداری، مالی و سرمایهگذاری از ۹ سالگی شروع شود.