تابآوری اجتماعی راهحلی در بحران
پریسا حاجی محمدی - دکتری کسب و کار حرفهای DBA
تابآوری به فرآیندی اشاره دارد که از طریق آن افراد نتایج بهتری نسبت به آنچه بر اساس سختیهایی که تجربه کردهاند انتظار میرود، میگیرند. چندین نظریه وجود دارد که تنوع در تابآوری توسط انعطافپذیری شناختی پشتیبانی میشود، با این حال، هیچ مطالعهای با استفاده از یک معیار تابآوری مبتنی بر نتیجه این موضوع را بررسی نکرده است.
شیوع رویدادهای آسیبزا وبسیاری از وقایع روزمره و رویدادها و اتفاقات زندگی که میتوانند تأثیر روانی ـ اجتماعی منفی داشته باشند، در طول زندگی بیش از ۷۰درصد است. در حالی که قرار گرفتن در معرض چنین رویدادهای منفی زندگی میتواند عمیقا بر عملکرد رفتاری و عاطفی همه ما تأثیر بگذارد.
البته تفاوت زیادی در میزان تاثیر تجربیات نامطلوب بر افراد وجود داردکه بهعنوان تابآوری معرفی میشود. بهطورخاص، تابآوری را میتوان بهعنوان «پدیدهای که بسیاری از افراد با وجود بار روانی یا جسمی قابلتوجه، بیمار روانی نمیشوند یا فقط بهطور موقت بیمار میشوند» توضیح داد.
در حالی که از نظر تاریخی تابآوری بهعنوان یک ویژگی پایدار و ذاتی یک فرد (یعنی یک ویژگی) دیده میشد، رویکردهای جدیدتر نتیجهمحور به تابآوری، تابآوری را بهعنوان میزانی که افراد میتوانند در مواجهه با سختیها به عملکرد سازگارانه خود ادامه دهند، تعریف میکنند.
تابآوری را میتوان از آسیبپذیری عاطفی متمایز کرد، زیرا برای نشان دادن تابآوری، فرد باید سختی را تجربه کرده باشد و عملکرد عاطفی او باید با توجه به آن سختی ارزیابی شود و به این ترتیب، تابآوری را میتوان بهعنوان تغییر در میزانی که افراد مشکلات عاطفی تجربه کردهاند در نظر گرفت که البته آسیب کمتری را نسبت به آنچه براساس سختیهایی که داشته اند، میبینند.
تابآوری بالا با طیف وسیعی از پیامدهای مثبت، از جمله افزایش سلامت جسمی و رضایت بیشتر از زندگی مرتبط است. در نتیجه، افزایش درک ما از عواملی که در تغییر تابآوری نقش دارند، مهم است، زیرا چنین دانشی ممکن است ظرفیت ما را برای افزایش تابآوری در جمعیتهای در معرض خطر تسهیل کند.
نظریههای مختلفی پیشنهاد کردهاند که انعطافپذیری شناختی میتواند نقش کلیدی در چنین تنوعی در تابآوری داشته باشد. انعطافپذیری شناختی به عملکرد اجرایی اشاره دارد که افراد را قادر میسازد در پاسخ به تقاضاهای متغیر محیطی، تغییر کنند.
برای نشان دادن اینکه چگونه انعطافپذیری شناختی میتواند تابآوری را ارتقا دهد، یک امدادگر اورژانس را تصور کنید که قادر است بهسرعت تمرکز خود را بین وظایف مختلفی که دارد تطبیق دهد، برای مثال هماهنگی حفظ یک صحنه و انتشار اطلاعات به سایر خدمات جهت دریافت و شناسایی علل حادثه و در عین حال فهم اضطرار جراحات مصدومان بذای انتقال سریع مهم است. چنین انعطافپذیری ممکن است به احساس خودکارآمدی، ارزیابی مثبت یا ارزیابی مجدد موقعیت و در نهایت نتایج تابآورتر در مواجهه با سختی کمک کند.
انعطافپذیری روانشناختی یک عامل تعیینکننده اساسی سلامت است. انعطافپذیری روانشناختی شامل توانایی سازگاری با تقاضاهای متغیر موقعیتی و تغییر طرز فکر است و بنابراین با تعاریف قبلی از انعطافپذیری شناختی همپوشانی دارد. انعطافپذیری روانشناختی با بهبود سلامت و کاهش آسیبشناسی روانی مرتبط است و پژوهشگران استدلال کردند که این انعطافپذیری به افراد اجازه میدهد تا در موقعیتهای مختلف بهترین نتایج ممکن را استخراج کنند.
انعطافپذیری یک مکانیسم کلیدی زیربنایی تابآوری است، بنابراین پیشنهاد میشود که تابآوری را ارتقا دهید. انعطافپذیری در سیستمهای عاطفی- شناختی یک عنصر کلیدی برای دستیابی به نتایج تابآوری است. با اعمال پشتکار یا انعطافپذیری بسته به نشانهها، نتایج و اهداف محیطی، افراد میتوانند توانایی خود را برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن در اوج بحران به حداکثر برسانند.
رابطه بین شناخت، رفتار و سلامت توجه بیشتر پزشکان سلامت را به خود جلب کرده است. باورهای فراشناختی و تاب آوری با سلامت و رفاه مرتبط هستند و با توانایی سازگاری با خواستههای تغییر یافته روزمره زندگی مرتبط است.
انعطافپذیری شناختی بهطورخاص، برای رفتار موفق در موقعیتهای متنوع، محوری اساسی است و اهمیت عمومی آن را برای افراد در همه نیازها با اهمیت است.
تفاوت بین عملکرد عاطفی فعلی و عملکرد عاطفی پیشبینیشده توسط سختیهایی که افراد تجربه میکنند، معیار تابآوری است.