اعلام جنگ به صنعت خودرو و قطعه ساز
امیرحسن کاکایی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت
هفته پیش وارد یک جنگ ناخواسته با یک اشغالگر تمامعیار شدیم. حکومتی که از ابتدا وجودش بر مبنای اشغالگری و تجاوز بود. رفتار مسئولان ما و ادامه ماجرا نشان داد که باوجود اینکه در روز اول ظاهرا غافلگیر شدیم و متاسفانه تعدادی از فرماندهان رده بالای ما به شهادت رسیدند، کشور دارای بنیه قوی ازنظر سختافزاری، نرمافزاری و سیستم افزاری و مدیریتی در ابعاد مختلف جنگ است. شخصا خیلی نگران بودم که با شهادت فرماندهان بزرگ کشور، که روحشان قرین رحمت واسعه الهی باشد، جانشین نداشته باشند. اما به فاصله کوتاهی جانشینان توسط رهبر فرزانه و شجاع انقلاب، معرفی شدند و آنها نشان دادند که لیاقت آن پستها را دارند. رژیم اشغالگر سیستم تدافعی ما را شب اول بهظاهر نابود کرد. اما نشان دادیم که از مدتها قبل برای همه حالتها برنامه داریم و خدا را شکر کمی با تأخیر پاسخهای مناسبی به متجاوزان دادیم. دعای خیر ما همراه شما.
اما چرا ما در اقتصاد چنین نیستیم؟ بهطور خاص صنعت خودرو را که من بهخوبی میشناسم، در نظر بگیرید. همین چند روز پیش در بحبوحه جنگ، یک آییننامه توسط معاونت اول رئیسجمهور منتشر میشود که دقیقا حکم جنگ با صنعت خودرو را اعلام میکند. چرا؟ واقعا چه کسانی پشت فرمان نشستهاند که چنین فرامینی صادر میشود؟ در این طرح بهظاهر قشنگ که به مردم نوید واردات گسترده و کاهش شدید قیمتها را میدهد، رسما به صنعت قطعه اعلام میکنند که جمعش کنید. برای اینکه عمق فاجعه را متوجه شوید دو عدد مهم را خدمتتان عرض میکنم: تعرفه واردات خودرو زیر ۱۵۰۰ سیسی ۲۰ درصد و زیر ۲۰۰۰ سیسی ۴۰ درصد شده است. دسته اول خودروهایی مونتاژی ایرانی را شامل میشود که عمده محصولات سایپا هم در همان محدوده است و دسته دوم عمدتا مربوط به خودروهای تولید ایرانخودرو میشود. این در حالی است که در مصوبه رسمی بودجه امسال این عدد ۱۰۰ بوده است و سال گذشته همین اعداد به ترتیب ۵۵ و ۹۵ بود. کافی است به اعداد مشابه در دنیای مدرن و جنگ تعرفهها بین ابرقدرتهای اقتصادی در سال جاری نگاهی بیندازید. همچنین خوب است به تورم نزدیک ۴۰ درصدی کشور در ۷ سال گذشته توجه کنید. اگر کمی هم اقتصاد مهندسی بلد باشید و با مفهوم ارزش زمانی پول آشنا باشید، متوجه میشوید که با این اعداد هرگونه سرمایهگذاری برای داخلیسازی در شرایط اقتصادی فعلی، غیراقتصادی است (حالا از ریسکهای ناشی از شرایط جنگی صرفنظر میکنیم). اینکه چه شد شب عیدی، تعرفه به ۱۰۰ ارتقاء پیدا کردم، یک موضوع است و اینکه در چنین شرایطی که خود دولت افزایش هزینهها را بهطور رسمی برای تمامی صنایع اعلام میکند و حداقل ۵۰ درصد به بالاست، چنین حمله تعرفهای به صنعت قطعهسازی میشود، یک موضوع دیگر.
حالا جالب است که عزیزان برای ردگمکنی، اعداد بالای ۲۰۰۰ سیسی را به طرز جالبی دستکاری کردهاند که عملا هیچ ربطی به عامه مردم و صنعت ندارد. اعداد سال ۱۴۰۳، در سطوح تا ۲۵۰۰، ۳۰۰۰ و بالاتر از آن، به ترتیب ۱۳۵، ۱۶۵ و ۱۷۵ درصد اعلام شده است. در مصوبه شب عید بودجه، این اعداد ۱۰۰ اعلام شده است (کاهش معنیدار) و در مصوبه جدید به ترتیب ۱۵۵، ۱۸۰ و ۱۹۰ اعلام شده که بهظاهر از اعداد پسال گذشته بیشتر شده است. اما واقعیت چیست؟ ازنظر من ردگمکنی است برای اینکه طراحان به دولت قول دهند که درآمد دولت بر مبنای این پیشنهاد کم نمیشود. اما مگر از اول نیت واردات خودرو درآمدزایی برای دولت بوده است یا اصلاح اوضاع بازار و صنعت؟ مگر عنوان طرح و قانون ساماندهی صنعت خودرو نبوده است؟ مگر قرار نبود بازار را رقابتی کنند و صنعت را رقابتپذیر؟ با این دستفرمان که انگار اصولا اصل ماجرا فراموش شده است. حضرت آقا ۲۰ اردیبهشت امسال در روز جهانی کارگر، سخنرانی بسیار دقیقی ایراد فرمودند: "یک قلم مهم در موردحمایت از کارگران، مسئله مصرف تولیدات داخلی است که بنده چند سال است روی این دارم تکیه میکنم، تأکید میکنم، در برنامه ششم آمد. البته بعضیها درست عمل نکردند، اما تا آن مقداری که عمل شد مفید بود.... البته بهانههایی وجود دارد؛ مثلا کیفیت تولید داخلی چنین است، چنان است؛... این را فرهنگ کنیم، بهعنوان یک فرهنگ رایج؛ ایرانی وظیفه خودش بداند که جنس ایرانی مصرف کند، مگر آنجایی که در داخل تولیدش نیست.... من شنیدم اخیرا یکی از دستگاهها اعلام کرده که ممنوعیت ورود محصولات دارای مشابه داخلی برداشته شد. چرا برداشته بشود؟ آن چیزی که در داخل تولید میشود ترویج کنید؛ اگر کیفیتش خوب نیست، سعی کنید روی کیفیت کار بشود. بنده اینجا چند سال قبل از این راجع به خودرو، که میگفتند مصرف بنزین خودروهای داخلی زیاد است، گفتم اگر در حال محاصره اقتصادی و محاصره علمی که صاحبان دانش در دنیا درها را به روی دانشمند ایرانی و دانشجوی ایرانی میبندند، دانشمند ایرانی میآید کارهای بزرگی را انجام میدهد، اگر جوان ایرانی میتواند آنجور موشکی تولید کند، آنجور سلاحی تولید کند، آنجور محصولی تولید کند که دشمنش تعجب میکند و میگوید من به احترام این کار بلند میشوم میایستم، خب میتواند خودرویی هم تولید کند که مصرفش کمتر باشد، تولیدش بهتر باشد. روی این کار کنیم، روی این تکیه کنیم. آنچه آسانتر است، این است که بگوییم «خیلی خب، راه را باز کنیم تا از خارج، داخل بشود»؛ این به ضرر کشور است، این به ضرر جامعه کارگری است، این به ضرر کل کشور است. بنابراین، یک قلم مهم حمایت از کارگر همین است که ما تولید داخلی را مصرف کنیم و این را یک فرهنگ قرار بدهیم."
خداوکیلی مسئولان بیایند و توضیح دهند کجای این قوانین و دستورالعملها در راستای رفع مشکلات مملکت است؟ آیا مهم این است که بنز و لندکروز وارد کشور کنیم یا اینکه تولید این کشور را سروسامان دهیم و با مدیریت درست کاری کنیم که اقتصاد کشور مقاوم شود و ارزش پول ملی با این شدت نزول نکند؟ ولی ظاهرا دولتیها و مجلسیها تصمیم قاطع گرفتهاند که صنعت قطعه کشور را حذف کنند. خدا خودش این سرزمین را از دروغ و نفاق و خیانت به دور دارد.