مرتضی افقه، اقتصاددان در تحلیل خود از واکنش بازار به پیروزی ترامپ به اقتصاد ۲۴ گفت: واکنش‌های بروزیافته در بازارها قابل پیش‌بینی بود و بنده بار‌ها در مصاحبه‌های پیشین گفته بودم که باتوجه به تجربه قبلی که از ترامپ داشتیم و همچنین سخنرانی که در مبارزات انتخاباتی‌اش درباره ایران داشت، بازار دیدگاه منفی نسبت به ترامپ داشته است.

وی ادامه داد: ترامپ دیدگاه متناقضی در سیاست خارجه‌اش دارد. او از یک سو می‌گوید نمی‌خواهم جنگ باشد و از سوی دیگر به‌شدت طرفدار اسرائیل است. به هر حال اقدام او مبنی بر ترور سردار قاسم سلیمانی حاکی از آن است که زمانی که مستقر شود، سختگیری‌های بیشتری اعمال می‌کند. از آن بدتر به لحاظ اقتصادی فروش روزانه همان یک و نیم میلیون بشکه نفتی که در بودجه سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی کردند و در دوره بایدن در همین حدود بشکه نفت فروخته می‌شد، به‌دلیل سختگیری ترامپ کمتر می‌شود. بایدن مقداری اغماض می‌کرد تا ایران را به سمت فعالیت هسته‌ای هل ندهد، اما ترامپ نمی‌گذارد همین میزان را هم بفروشیم. از این رو به‌نظر می‌رسد اگر تحولات جدی در روابط ما با امریکا و اروپا رخ ندهد، ممکن است سال سختی به لحاظ اقتصادی پیش روی ما باشد. نرخ ارز، طلا و سکه رو به بالا می‌رود و بورس هم با مشکلات جدی مواجه خواهد شد.

این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا امکان مذاکره ایران با امریکا در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ وجود دارد؟ عنوان کرد: با اطلاعاتی که من دارم، خیر. بدین معنا که اگر ایران بخواهد مذاکراتی را انجام دهد، باید قدرت چانه‌زنی داشته باشد و بتواند امتیاز بگیرد. یک زمانی درآمد نفتی را به‌عنوان برگ برنده در مذاکرات استفاده می‌کردیم، اما متاسفانه اکنون نه‌تنها آن را نداریم، بلکه امریکا هم تحریم‌مان کرده است.

افقه با اشاره به تنها برگ برنده ایران در صورت آغاز مذاکرات، گفت: تنها برگ برنده‌ای که برای ما باقی مانده، قدرت موشکی‌مان است. به‌نظر نمی‌رسد چین و روسیه آنقدر که امریکا از اسرائیل حمایت می‌کند، از ایران حمایت کنند؛ بنابراین احساسم این است که اگر ایران می‌خواهد با مشکلات اقتصادی جدی مواجه نشود باید مقداری در مذاکرات کوتاه بیاید.

این اقتصاددان در پاسخ به اینکه آیا بانک مرکزی و وزارت اقتصاد توان کنترل بازار را در شرایط فعلی دارند؟ گفت: اکیدا خیر. به‌دلیل اینکه حتی اگر بانک مرکزی ارز کافی داشته باشد که در حال ‌حاضر بتواند جلوی افزایش نرخ ارز را بگیرد، به‌دلیل اینکه این پیش‌بینی وجود دارد که ممکن است در آینده نتوانیم نفت بفروشیم، ارز را با احتیاط بیشتری استفاده می‌کند.

فرصت مذاکره در دوره بایدن را از دست دادیم

وی ضمن بیان اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در مسائل اقتصادی منفعل هستند و تحولات خارجی، قدرت را در دست دارند، افزود: اگر جنگ غزه تمام شود و احتمال درگیری مستقیم ما با اسرائیل هم کاهش پیدا کند، به لحاظ روانی بر بازار اثر می‌گذارد، اما به‌صورت واقعی چیزی عوض نمی‌شود، چراکه ترامپ مانع فروش نفت ما می‌شود. اکنون ایران، ایران سال ۹۷ نیست که اموال و شرکت‌های دولتی را بفروشند. همچنین در 7 سال گذشته از تمام ظرفیت‌هایمان استفاده کردیم. دوره بایدن فرصت خوبی بود که می‌توانستیم دست‌کم طی آن 4 سال مذاکرات را به‌صورت جدی دنبال کنیم. آن 4 سال را از دست دادیم و دوباره به دامن ترامپی افتادیم که به‌شدت ضد ایران است.