جهان امروز با چالش‌های متعددی مانند تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای آن، افزایش جمعیت، بی‌عدالتی و بیماری‌های نوظهور مواجه است. اکنون، بیش از هر زمان دیگر نیاز به برنامه‌ریزی یکپارچه برای رسیدن به صلح، آسایش و رفاه جوامع احساس می‌شود. بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت برای دستیابی به این برنامه و رویارویی موثر با چالش‌های پیش‌رو علاوه بر الزام به همکاری با سازمان‌های خصوصی و دولتی در سراسر جهان، تدوین استانداردهای بین‌المللی براساس اجماع‌نظر را با تمرکز بر اهداف توسعه پایدار، شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، در دستور کار قرار داده‌اند. تحقق این اهداف، مستلزم همکاری بسیاری از شرکای دولتی و خصوصی و استفاده از همه ابزارهای موجود، از جمله استانداردهای بین‌المللی و رویه‌های یکسان در ارزیابی انطباق است.

گام مهم در رسیدن به اهداف توسعه پایدار، تدوین استانداردهای مرتبط مبتنی بر هوشمندسازی و استفاده از فرصت‌های موجود و مهار تهدیدها است؛ استانداردهایی که حاصل توافق و اجماع‌نظر روی نکات فنی و تخصصی در سطح جهانی و حمایت‌کننده کاربران باشد. در واقع یکپارچه‌سازی استانداردها مبتنی بر همکاری مشترک کشورها، جوامع را با ارائه راه‌حل‌های واقعی برای مقابله مستقیم با چالش‌ها، توانمند کرده و موجبات ایجاد بستر مناسب برای نیل به اهداف توسعه پایدار را فراهم می‌کند. استانداردها حاصل اجماع‌نظرات متخصصان ذی‌صلاح و ذی‌نفع بوده و برای حصول اطمینان از ایمنی، سلامت و حفظ حقوق مصرف‌کننده، حفاظت از محیط‌زیست و نیز تسهیل تجارت تدوین می‌شوند. بنابراین به‌عنوان معیار اثبات ‌شده و به‌منظور بهبود سلامت جهانی و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط با تحولات جهانی محسوب شده و انعطاف‌پذیری افراد، کسب‌وکارها و سازمان‌ها را در همه‌جا بهبود می‌بخشند. افزایش تقاضا و به‌دنبال آن تولید، نیروی محرکه اقتصاد جهانی است و در این راستا استانداردها و به‌ویژه توجه به مقوله هوشمندسازی در استانداردها، کمک می‌کند که منابع و محیط‌زیست به‌درستی موردبهره‌برداری قرار گیرند. همه این عوامل تاکیدی است بر اعمال تغییرات موثر در روش‌های تولید و مصرف محصولات و خدمات مبتنی بر استانداردها به‌عنوان زبان مشترک در سطح جهان.

حلقه ارتباطی میان نوآوری و بازار

باتوجه به اینکه استانداردها با هدف دستیابی به میزان مطلوبی از نظم و براساس خرد جمعی صاحب‌نظران، ذی‌نفعان و ذی‌ربطان و با تلفیق علم، تجربه و پژوهش تدوین می‌شود، از این‌رو نقش مهمی در ایجاد زبان مشترک دارند و تمام ذی‌نفعان و ذی‌ربطان می‌توانند براساس نیاز خود از آن بهره‌مند شوند. در حقیقت مشارکت ذی‌ربطان و ذی‌نفعان، همکاری‌های چندجانبه و اجماع‌نظر بر استانداردها به‌منظور یکسان‌سازی مدارک به‌عنوان کلید دستیابی به اهداف توسعه پایدار هستند و در حمایت از اهداف توسعه پایدار اثرگذار خواهند بود. از طرفی، فناوری و آموزش‌های مرتبط، راه را برای مشارکت موفق هموار می‌کنند. بخش‌های ذی‌نفع و ذی‌ربط شامل تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، عرضه‌کنندگان، خریداران، مشتریان، انجمن‌های صنفی و تجاری، کاربران یا مشاوران تخصصی هستند که در تدوین استانداردهای بین‌المللی در حوزه‌های مختلف شامل بهداشت، رفاه، آموزش، استفاده از انرژی‌های پاک، امنیت، بهداشت روانی نیروی کار، تغییرات آب‌وهوایی، گرمایش زمین و ... ، مشارکت موثر و فعال دارند.

استانداردسازی حلقه ارتباطی میان تحقیقات، نوآوری و بازار است که منافع متعددی را برای همگان به‌همراه دارد. در کشورهای توسعه‌یافته، استانداردسازی به‌عنوان فرآیندی پویا برای شکل‌دهی به مسیر نوآوری ترسیم شده است. بکارگیری موثر استانداردها و انطباق با آنها، در عین اینکه کارکرد متقابل فناوری‌ها و رقابت‌پذیری جهانی را برای کشورها افزایش می‌دهد، منجر به تسهیل تجارت و تبادل عادلانه کالا از طریق برداشتن موانع فنی و هماهنگ‌سازی استانداردها به‌ویژه برای کشورهای در حال توسعه می‌شود. در واقع، استانداردها تقریبا در تمام جنبه‌های زندگی مدرن وجود دارند. این استانداردها، زمینه‌های مختلفی از جمله استانداردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات که عملکرد متقابل اجزای مختلف را تضمین می‌کنند تا استانداردهای کیفیت محصولات و خدمات را شامل می‌شوند.

در همه کشورها، کسب پایگاه‌های جهانی در سطح بین‌المللی، نوآوری در زمینه فناوری، ایجاد زمینه برای پذیرش مواضع ملی کشورها، مزیت‌های اقتصادی و اجتماعی، حفظ توازن و تعادل بین منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و تدوین مقررات فنی برمبنای استانداردها است. سازمان‌هایی که براساس استانداردها عمل می‌کنند، ضمن آگاهی از نیازهای بازار و محصولات، عملکرد خود را بهبود می‌بخشند و سهم خود را در بازار افزایش می‌دهند، همچنین به استفاده مصرف‌کنندگان از محصولات باکیفیت، با نرخ مناسب‌تر کمک کرده و ریسک عدم‌شناخت محصولات بی‌کیفیت را کاهش می‌دهند.

در همین راستا به‌منظور دستیابی به ابعاد موردنظر برای حفظ پایدار ایمنی و سلامت جهانی، بر تدوین استانداردهایی در حوزه‌هایی مانند افزایش رشد اقتصادی (تسهیل تجارت جهانی و همکاری در نشر و ترویج روش‌های خوب تجاری و فناوری‌های جدید)، یکپارچگی مدیریت زیست‌محیطی (به‌ویژه از طریق اجرای استانداردهای کیفیت هوا، آب یا خاک و راستی‌آزمایی انتشار گازهای گلخانه‌ای)، بهره‌وری انرژی و منابع تجدیدپذیر، حفاظت مصرف‌کننده، مسئولیت اجتماعی، فناوری‌ها و خدمات بهداشتی و ایمنی در محل کار، اثربخشی زنان و مشارکت در فعالیت‌های تخصصی، تاکید شده است، همچنین تدوین استانداردها به‌عنوان ابزار قدرتمند در حمایت از قوانین بهبود و اصلاح برای بازیافت مواد و استفاده مجدد (مثل پلاستیک‌ها) و ویژگی‌های فنی بسته‌بندی موثر است.

ترویج فرهنگ استاندارد

ایران کشوری است با قدمت چندین هزار ساله که یافته‌ها و میراث تاریخی به‌جامانده از گذشتگان بیانگر اهتمام مردم نیک‌اندیش و خردورز آن در حفظ محیط‌زیست، ارتقای بهداشت، سلامت و رفاه بشریت بوده است. بسیاری از این آثار نشان از توجه ایرانیان به شاخص‌های کیفیت و استانداردهای کاری توسط متخصصان آن دوران دارد. در آیات متعدد قرآن کریم و نیز در آموزه‌های دینی ما به‌کرات به اهمیت نظم و رعایت ضوابط اشاره شده است. بنابراین نگاه ما به استاندارد، علاوه بر مباحث علمی موردتوافق و اجماع در سطح ملی یا بین‌المللی و به‌عنوان مولفه اصلی در حذف موانع تجاری، افزایش بهره‌وری و توسعه پایدار، سلامت و ایمنی جامعه، پایداری و حفظ ساخت‌های زیست‌محیطی، یک نگاه اعتقادی نیز هست و این میراثی است که باید با داشتن راهبردی مناسب در راستای ارتقای استانداردها و جلب مشارکت تمامی ذی‌نفعان و ذی‌ربطان و با هدف استمرار و ارتقای کیفیت زندگی، امنیت و سلامت مردم، از آن پاسداری کنیم.