داستان واردات خودرو در عین سادگی پیچیده شده و مدت‌هاست درباره آن خبرهای زیادی می‌شنویم. واردات خودرو در یکی دوسال اخیر بعد از یک ممنوعیت پنج‌ساله اگرچه انجام می‌شود، اما هنوز سازکار مشخص و شفافی ندارد.

در سال‌های گذشته ما در کنار تولید داخل شاهد تامین بخشی از نیاز بازار از طریق واردات بودیم و مشکلی در این بخش نبود. همان‌طور که می‌دانید روند واردات به‌ویژه بعد از تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی شکل جدید به خود گرفت. مدتی شاهد ممنوعیت واردات خودرو بودیم و حالا حدود دو سال است عملا واردات خودرو از سرگرفته شده، اما هنوز وضعیت کلی آن نامشخص است. این بخش همچنان متاثر از تحریم‌ها و نبود ارز است. درحال‌حاضر هم اگرچه دولتمردان نظر مثبتی نسبت به واردات خودرو دارند، اما به‌درستی بخش قابل‌توجهی از درآمدهای ارزی به تامین کالاهای اساسی اختصاص داده می‌شود.

حال واردات خودرو در جریان است و قطعا با انجام واردات قیمت‌ها در بازار خودروهای وارداتی متعادل می‌شود. واقعیت این است که برای ایجاد شرایط رقابتی و ارائه تسهیلات به دهک‌های بالا نیازمند واردات هستیم. ما در این بخش تجربه خوبی در سال‌های گذشته هم داشته‌ایم. بعد از تحریم‌ها واردات خودرو به حاشیه رفت. در حال‌حاضر دولت چهاردهم و مجلس متفق‌القول هستند که واردات می‌تواند گشایش ایجاد کرده و با بازار ناپایدار و متزلزل خودرو کمک کند.

اختصاص یک میلیارد دلار به واردات خودرو، نخستین گام عملی دولت برای حرکت به سمت واردات بود، اگرچه با این مبلغ، حدود ۵۰ هزار خودرو می‌توان وارد کرد، اما باعث تحرک بازار خواهد شد. واردات این تعداد خودرو مستقیم بر بازار خودروهای خارجی تاثیر خواهد داشت و البته اثرات و پس‌لرزه‌های آن را بر بازار خودروهای داخلی هم خواهیم دید. این رویکردها نشان می‌دهد دولتمردان ما به‌دنبال ساماندهی به بازار خودرو هستند؛ بازاری که مدت‌هاست ناپایدار است و تحت‌تاثیر نرخ ارز قرار دارد.

البته باید همچنان بخش بزرگ توجه دولتمردان ما به تولید داخل باشد و در نهایت برای تعادل بازار و دسترسی مصرف‌کننده واقعی به خودرو واردات در تعداد مشخص و قابل‌قبول انجام شود. واردات و تولید در کنار هم می‌توانند به تعادل قیمت‌ها در بازار خودروهای وارداتی کمک کنند.

بااین‌حال، محدودیت‌های موجود در آیین‌نامه‌های واردات، از جمله ممنوعیت واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی و تعرفه‌های بالا، می‌تواند مانع از تحقق اهداف دولت شود که باید مدنظر قرار گیرد و در جاهایی که لازم است دقت‌نظر شده و اصلاحاتی صورت بگیرد.

هدف دولتمردان هم دولت و هم مجلس این است که واردات خودرو توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و با کمترین هزینه ارز واردات خودرو ادامه یابد تا بازار خودرو به ثبات برسد و بتوان آن را کنترل کرد. در ادامه دولت باید به خدمات پس از فروش بعد از واردات نیز توجه ویژه داشته باشد.

واردات با هدف ایجاد ثبات در بازار خودرو می‌تواند محقق شود، البته به شرطها و شروطها. باید در این بخش در گام نخستین سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های شفافی داشته باشیم و مهم‌تر از همه اولویت را به تولید داخل بدهیم.

تا جایی‌که تولید آسیب نبیند و به بازار کمک کند هیچ ایرادی بر واردات وارد نیست. به اعتقاد من باید تلاش کنیم در یک برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده، واردات خودرو در یک چارچوب مشخص و بدون پیچیدگی انجام و به نحوی عملیاتی شود که در نهایت باعث ایجاد رقابت در بازار شود و بتواند بازار ناپایدار خودرو کشور را به ثبات و کنترل درآورد تا مصرف‌کننده واقعی با نرخ مناسب به خودرو موردنیازش دسترسی پیدا کند و از سوی دیگر، واردات باعث تقویت تولید داخل شده و بتوانیم صنعت خودرو کشور را به سمت رشد و توسعه سوق دهیم.

در این راستا شاید حذف سامانه عرضه خودرو که خود محدودیت و رانت ایجاد می‌کند بتواند راهگشا باشد. تاکید می‌کنم که واردات خودرو می‌تواند به ایجاد شرایط رقابتی در بازار کمک کند، اما باید اولویت را به تولید داخلی داد.

هدف نهایی باید این باشد که واردات به‌گونه‌ای انجام شود که نه تنها بازار را متعادل کند، بلکه به تقویت تولید داخل نیز کمک نماید. در واقع، اگر واردات به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند موجب رشد صنعت خودروسازی کشور شود.

به‌طور کلی، برای موفقیت در احیای بازار خودرو و کنترل قیمت‌ها، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق و شفاف وجود دارد. دولت باید ضمن تسهیل روند واردات، سیاست‌هایی را اتخاذ کند که از تولید داخلی حمایت کند و اجازه ندهد واردات موجب آسیب به صنعت خودرو کشور شود. همچنین، حذف محدودیت‌های غیرضروری و اصلاح آیین‌نامه‌های مربوطه می‌تواند راهگشای مشکلات موجود باشد.