دیپلماسی فعالانه برای دستیابی به رشد پایدار
نادیا محرابی- کارشناس انرژی
دیپلماسی فعال انرژی نقش اساسی در رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۳، بهویژه در بخش نفت و گاز داشته است. باوجود مواجهه با تحریمها، ایران بهطور استراتژیک دیپلماسی انرژی را برای ایجاد بازارهای جدید برای منابع انرژی خود، جذب سرمایهگذاری خارجی قابلتوجه و قرار دادن بخش نفت و گاز بهعنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی خود به کار گرفته است.یکی از محورهای اصلی تحقق رشد اقتصادی بالای ایران از دید صندوق بینالمللی پول، تمرکز بر بخش انرژی و توسعه تجارت انرژی با کمک دیپلماسی فعالانه و هوشمندانه انرژی دولت بودهایم. دیپلماسی فعال انرژی ایران در جذب سرمایهگذاری خارجی قابلتوجهی موفق بوده است، بهطوریکه بخش نفت بیش از ۴۰ درصد از کل سرمایهگذاری خارجی جذب شده در دولت سیزدهم را به خود اختصاص داده است. تنها در سال ۲۰۲۳، این کشور ۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در بخش نفت و گاز تضمین کرد.
دیپلماسی فعال انرژی ایران نیز حول سیاست هوشمندانه بازسازی پالایشگاههای مستهلک شده در مناطقی مانند امریکای جنوبی، افریقا و آسیای مرکزی میچرخد. ایران با همکاری با این کشورها بهدنبال ایجاد بازار برای نفت خام خود بوده است. بازسازی پالایشگاهها ایران را قادر ساخته پایگاه مشتریان خود را گسترش دهد و تقاضای ثابت برای منابع انرژی خود را تضمین کند. علاوه بر این، ایران استراتژیهای بازاریابی شبکهای را در کشورهای آسیای شرقی دنبال کرده که دامنه بازار خود را متنوعتر و موقعیت خود را بهعنوان یک تامینکننده قابلاعتماد انرژی تقویت کرده است. این رویکرد فعالانه در ایجاد بازار، صادرات نفت خام ایران را تقویت کرده و به رشد کلی اقتصادی آن کمک کرده است.
ایران بهرغم رژیم چالشبرانگیز تحریمها، فعالانه با سهامداران بینالمللی تعامل داشته و منابع عظیم انرژی و فرصتهای سرمایهگذاری خود را به نمایش گذاشته است. ایران با ارائه فضای سرمایهگذاری مطلوب و ارائه مشوقهای جذاب، شرکتهای خارجی را برای سرمایهگذاری در بخش نفت و گاز خود ترغیب کرده و رشد اقتصادی را تقویت میکند و بهاینترتیب توانسته محور اصلی جذب سرمایهگذاری خارجی در سال گذشته نیز باشد
یکی دیگر از جنبههای کلیدی سیاستهای انرژی ایران، تمرکز بر افزایش بهرهوری در تولید نفت و گاز بوده است.
ایران با اجرای شیوههای تولید کارآمد، به نرخ رشد قابلتوجهی بیش از ۲۰ درصد در بخش نفت و گاز در سال ۲۰۲۳ دست یافت. این تاکید بر بهرهوری به ایران این امکان را داده که ظرفیت منابع انرژی خود را به حداکثر برساند و تولید نفت خام و گاز طبیعی را افزایش دهد که منجر به درآمدهای بیشتر و رشد اقتصادی میشود. پذیرش فناوریهای پیشرفته و بهترین شیوهها در بهینهسازی فرآیندهای تولید و پیشبرد رشد بخش مؤثر بوده است.
ایران برای تقویت بیشتر بخش انرژی خود، بومیسازی فناوریهای استراتژیک را در اولویت قرار داده و رشد شرکتهای دانشبنیان را تقویت کرده است. ایران با توسعه زنجیره ارزش در صنعت نفت و گاز، از توانمندیها و تخصصهای داخلی خود استفاده کرده است.
شرکتهای دانشبنیان نقش حیاتی در این زمینه ایفا کرده و به بومیسازی فناوریها و نوآوریهای روز کمک کردهاند.
تمرکز ایران بر پیشرفتهای فناوری بومی نهتنها وابستگی به تامینکنندگان خارجی را کاهش داده، بلکه رقابتپذیری کشور را در بازار جهانی انرژی افزایش داده و موجب رشد اقتصادی میشود.
دیپلماسی فعال انرژی ایران در دستیابی به رشد اقتصادی بالا، بهویژه در بخش نفت و گاز، مؤثر بوده است. ایران با جذب سرمایهگذاری خارجی، افزایش بهرهوری، بهرهگیری از شرکتهای دانشبنیان و ایجاد بازار برای نفت خام ایران، با موفقیت از چالشهای تحریمها عبور کرده و خود را بهعنوان یک بازیگر برجسته در بازار جهانی انرژی تثبیت کرده است.
در حرکت رو به جلو، ایران باید به اولویت دادن به دیپلماسی فعال انرژی، افزایش بیشتر بهرهوری و رشد صنعت انرژی داخلی خود ادامه دهد. با انجام این کار، ایران میتواند مسیر رشد اقتصادی خود را حفظ کرده و جایگاه خود را بهعنوان یک بازیگر حیاتی انرژی در صحنه بینالمللی مستحکم کند.