صلح و ثبات
سیدحسین موسویان-سفیراسبق ایران در آلمان
سیدحسین موسویان، سیاستمدار و سفیراسبق ایران در آلمان در یادداشتی به تاثیر تحولات اخیر و تاثیر حمله ایران به اسراییل پرداخته که بخشی از آن را میخوانیم: ایران در ۱۳ آوریل ۲۰۲۴، با صدها پهپاد و موشک مستقیما خاک اسرائیل را مورد هدف قرار داد. این حمله بزرگترین و مهمترین حمله نظامی به اسرائیل بعد از جنگ سال ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل و بزرگترین حمله پهپادی تاریخ بود که پیامدهای آن میتواند معادلات آینده در خاورمیانه را تغییر دهد. ذیلا به چند پیامد مهم آن اشاره شده است:
۱ ـ متعاقب حمله نظامی اسرائیل به سرکنسولگری ایران در دمشق، هفت تن از مستشاران ارشد نظامی ایران شهید شدند. در حقیقت اسرائیل از «خط قرمز» ایران عبور کرد. اسرائیل در حمله به اماکن دیپلماتیک ایران شناختهشدهترین قراردادها و نرمهای حقوق بینالملل را نقض و به حاکمیت ایران خدشه وارد کرد. ولی قدرتهای جهانی عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل حاضر نشدند این اقدام را محکوم کنند. لذا ایران در پاسخ، مبادرت به حمله نظامی به اسرائیل نمود. ایران اعلام کرد این اقدام «پاسخ» بوده که براساس اصل «دفاع مشروع» مطابق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل صورت گرفته است. قدرتهای غربی بلافاصله اقدام ایران را محکوم کردند. ایران تصریح کرد اگر شورای امنیت سازمان ملل حمله نظامی اسرائیل را محکوم کرده بود، احتمالا نیازی به اقدام متقابل ایران نبود. لذا استاندارد دوگانه و تبعیضآمیز شورای امنیت سازمان ملل میتواند مخل صلح و امنیت جهانی شود.
۲ ـ مقامات امریکا و اسرائیل ابراز نمودند که حمله ایران گستردهتر از حد تصور بوده است. این نکته درست است، اما واقعیت این است که پاسخ ایران تنها به حمله اسرائیل به سرکنسولگری در سوریه نبود. در سالهای گذشته، اسرائیل دهها تن از دانشمندان هستهای و فرماندهان نظامی ایران را در داخل و خارج ایران ترور کرده و حملات سایبری و خرابکاری زیادی علیه تاسیسات هستهای و نظامی ایران داشت.
ایران در موارد گذشته صبر و خویشتنداری از خود نشان داد. اسرائیل با اشتباه محاسبه، این خویشتنداری را حمل بر ضعف ایران تلقی کرد و به حملات خود ادامه داد. اما حمله اسرائیل به مرکز دیپلماتیک ایران، شرایطی برای تهران بهوجود آورد که در یک حمله، پاسخ همه حملات گذشته اسرائیل را یکجا
بدهد.
۳ ـ بایدن رئیسجمهوری امریکا اعلام کرد درصورت حمله نظامی مجدد اسرائیل به ایران، امریکا مشارکت نخواهد کرد. این یک تصمیم درست و به موقع است، زیرا درصورتیکه اسرائیل حمله دوم به ایران را انجام دهد، ایران اینبار در سطحی وسیعتر و بدون اطلاع قبلی، اسرائیل را موردحمله قرار خواهد داد. اگر امریکا وارد عمل شود، ایران و تمام گروههای جهادی منطقه همچون حزبالله لبنان، حوثیهای یمن، الحشد الشعبی عراق نیز وارد معرکه شده و علاوه برمشارکت در حمله به اسرائیل، پایگاههای نظامی امریکا در منطقه را موردحمله قرار خواهند داد که بدترین سناریو ممکن یعنی "جنگ بزرگتر" به وقوع خواهد پیوست.
۴ ـ جان بولتون، مشاور امنیت ملی پیشین امریکا پیشنهاد کرد اسرائیل باید به تاسیسات هستهای ایران حمله کند و تاکید کرد ایران تنها زبان زور را میفهمد. عدمدرک درست، تصورات و محاسبات غلط عامل اصلی جنگها و بحرانهای چند دهه گذشته است. تفکر جان بولتون هم تفکری است که برخی سیاستمداران قدرتمند امریکایی طرفداران پروپا قرص آن بوده و طرفدار "مداخلهگرایی" امریکا هستند. حقیقت این است که استراتژی اصلی امریکا بعد از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ در ایران هم برپایه تحریم و فشار و تغییر بوده است. نتیجه این سیاست و طرز تفکر به اینجا ختم شده که امروزه روابط ایران با امریکا، غرب و اسرائیل در خصمانهترین وضعیت ممکن قرار گرفته است. در این راستا مکرر برای امریکاییها توضیح دادهام که ایرانیها با تاریخ و تمدنی چند هزارساله، ملت مغروری هستند. آنها زیر بار«زور و تحقیر و توهین» نمیروند. اکنون واشینگتن و تلآویو به این واقعیت فکرکنند که ایران تحت شدیدترین تحریمها، فشارها و دشوارترین شرایط اقتصادی در چهل سال گذشته، پاسخ حملات اسرائیل را بهگونهای داد که غیرقابلتصور همگان بود. در حالیکه کشورهای عربی در چند دهه گذشته جرأت پرتاب یک فشنگ به اسرائیل را نداشتند، ایران با صدها موشک و پهپاد پاسخ حمله نظامی اسرائیل را داد.
۵ ـ قابل پیشبینی است که بعد از حادثه اخیر، غرب و اسرائیل سعی خواهند کرد اهمیت نظامی اقدام ایران را کماهمیت جلوه دهند، اما حقیقت این است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ساعتها پیش از رسیدن موشکها و پهپادها به اسرائیل، جهان را از آغاز عملیات ترکیبی علیه اسرائیل مطلع کرد. تهران از یک طرف حجم سنگینی موشک و پهپاد پرتاب کرد و از سوی دیگر، قبل از آن اطلاعرسانی کرد تا به امریکا و اسرائیل فرصت بدهند در حد ممکن مانع اصابت موشکها و پهپادها شوند، چون ایران نمیخواست این پاسخ، منجر به فاجعه بزرگ و یک جنگ فراگیر شود. به نظر من، ایران با این عملیات خواست یک پیام به واشینگتن و تلآویو بدهد که «حمله به ایران را متوقف کنید، در غیر این صورت عملیات بعدی را وسیعتر و جدیتر انجام و از قبل اطلاع هم نخواهیم داد.»
صلح و ثبات در غرب آسیا به چند گام اساسی منجمله آتشبس با ثبات در غزه نیاز دارد و باید اسرائیل راه کمکهای انسانی بینالمللی را باز کند و به قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل، احترام بگذارد و همچنین قدرتهای جهانی برای برقراری یک آتشبس پایدار بین اسرائیل و ایران فعالیت کنند و گفتوگوی ایران و امریکا برای احیاء برجام و رفع خصومتهای منطقهای فراهم شود.