شاخص‌های رانندگی ایمن چیست؟
بهرام شهریاری-کارشناس صنعت خودرو
استاندارد و ایمنی محصولات یکی از مولفه‌های مهم در تولید است. یکی از انتظاراتی که مصرف‌کنندگان از تولیدکنندگان دارند ساخت و عرضه محصولات باکیفیت و ایمن است. به‌طوری که یکی از گلایه‌های متقاضیان بازار خودرو به این مسئله بوده و این موضوع بارها از سوی مدیران و مسئولان دولتی گوشزد شده است. برخی این امر مهم را مربوط به قطعات می‌دانند و برخی در مجموعه خودرو. استاندارد قطعات را خودروسازان تعیین می‌کنند. خودروسازان یا خود تابع استانداردهای جهانی هستند یا اینکه استانداردها را تدوین کرده و در اختیار قطعه‌سازان قرار می‌دهند. در واقع این شرکت مادر است که نوع و خواص مواد اولیه و... را تعریف می‌کند، فرآیند ساخت قطعات را تحت کنترل دارد و در نهایت محصول سفارش‌شده را تحویل می‌گیرد.
پیش از آغاز تحریم‌ها، قطعاتی که تولید می‌شد یا به تایید شرکت پژو فرانسه می‌رسید یا خودروساز کره‌جنوبی آنها را تایید می‌کرد. گاه پیش‌آمده که به‌دلیل کاهش قیمت، خودروسازان بخشی از مواد اولیه را تغییر داده‌اند اما در مجموع مراحل مختلفی وجود دارد که قطعه ساخته شود و در این فرآیند استانداردها باید رعایت شود. البته نمی‌توان منکر شد که شرکت‌های خودروساز داخلی با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند.
اینکه تمام شاخص‌های استاندارد تعیین‌شده در کشور از سوی خودروسازان رعایت نمی‌شود به دو دلیل است؛ یکی اینکه شرایط تست آن در کشور وجود ندارد و همچنین اجرای برخی از استانداردها روی خودروهای قدیمی ممکن نیست. برخی از استانداردها با طراحی مدل‌های خودرویی قدیمی‌تر همخوانی ندارد.
برای اجرایی شدن این شاخص‌های استاندارد باید مدل خودرو تغییر کند. به‌طورقطع نمی‌توان ترمز ABS را روی خودرویی مانند وانت پراید نصب کرد. یا مثلا برای کنترل میزان سوخت، کاهش خروج گازهای آلاینده از خودرو و... باید روی طراحی موتور تغییرات اساسی انجام شود. از این‌رو هنگام طراحی خودروهای جدید، فناوری‌ها و استانداردهای جدید نیز لحاظ می‌شود.
یکی از نکات مهم در حوزه تصادفات جاده‌ای و کاهش مرگ‌ومیرهای ناشی از آن به طراحی بدنه خودرو برمی‌گردد؛ بنابراین به‌دلیل تولید خودروهای قدیمی در کشور نمی‌توانیم تمام استانداردهای روز را در این محصولات لحاظ کنیم؛ البته دلیل تمام تصادفات منجربه فوت فقط عدم‌رعایت استانداردهای خودرویی نیست، بخشی از موضوع به عدم‌شناخت و رعایت نکردن قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی برمی‌گردد.
می‌توان با بررسی نمونه کوچکی از جامعه آماری صاحبان خودرو به این موضوع رسید که در حال‌حاضر بسیاری از رانندگان معنی خط‌کشی‌های خیابان‌ها را نمی‌دانند؛ بنابراین کیفیت جاده‌ها و خیابان‌ها، فرهنگ رانندگی و عبور از خیابان هم از فاکتورهای مهم در حوزه رانندگی ایمن است. بسیاری از خودروهای خارجی دارای استانداردهای روز هستند اما در تصادفات این خودروها نیز شاهد مرگ‌ومیر سرنشینان و عابران‌پیاده هستیم؛ بنابراین ایمنی‌سازی فقط مربوط به استاندارد خودرو نیست و برای تحقق شرایط ایمن در این بخش باید به سایر مولفه‌ها مانند فرهنگ رانندگی، جاده‌سازی و... توجه کرده و قواعد و قوانین مربوط به آنها را رعایت کنیم. به‌عنوان مثال در دوره‌ای انیمیشن‌هایی از سوی صداوسیما تولید و پخش می‌شد که در قالب طنز مسائل و مشکلات را بیان و روش درست رانندگی و حتی عبور عابران‌پیاده از عرض خیابان را آموزش می‌داد.
این نوع تبلیغات اثرگذار و نوعی فرهنگ‌سازی بود. فرهنگ‌سازی نشود، موتورسیکلت‌سوار، نه‌تنها از پیاده‌رو، بلکه از روی پل عابرپیاده هم رفت‌وآمد می‌کند.
ما به‌دلیل اینکه خودروساز نیستیم و مونتاژکار هستیم، نمی‌توانیم تابع استانداردهای روز بین‌المللی محصولات‌مان را عرضه کنیم. هر زمان به فن طراحی خودرو دست یافتیم، استانداردهای جهانی را هم باید لحاظ کنیم.
تا زمانی که صنعت خودرو در کشور ما دولتی است، فروش اولویت نخست آن بوده و حفظ میز مدیریت مهم است، به کیفیت، خدمات پس از فروش، استاندارد و... توجه کمتری می‌شود. در خودروسازی ژاپن، کیفیت و استاندارد یک امر بدیهی و «باید» است اما در صنعت خودرو ما موضوعی فوق‌العاده بوده که انجام آن باعث امتیاز و برتری یک خودروساز به خودروساز دیگر و به‌نوعی تبلیغ است.
این امر فاصله صنعت خودرو ما با استانداردهای جهانی را ملموس‌تر نشان می‌دهد. زمانی این فاصله کم می‌شود که خودروساز در تولید خودرو دست به طراحی و نوآوری بزند.
