سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو) در سال گذشته و تنها در ۱۰ ماه ۷۰۷ میلیون دلار طرح معدن و صنایع معدنی را تکمیل و راه ‌ اندازی کرده است که برخی از آنها در حوزه زیرساخت ‌ ها بودند. این در حالی است که در دهه ۹۰ ایمیدرو نقشی پررنگ تر از امروز را در این بخش ایفا می ‌ کرد و حالا انتظار بر آن است تا با بازنگری در سیاست ‌ های ۲ سال اخیر، نقش خود در توسعه بخش معدن را افزایش دهد. زیرا در ادامه جبران عقب ماندگی از دنیا بسیار سخت تر خواهد شد و سوددآوری صنایع معدنی در گرو توسعه بخش معدن به ویژه توسعه اکتشافات است. سازمان ‌ های توسعه ‌ ای براساس اهداف و سازکارهای اجرایی به عنوان بازوی اجرایی دولت باید فراهم ‌ کننده بسترهای توسعه باشند. این بسترها در عمده موارد به تامین زیرساخت ‌ ها باز می ‌ گردد که از چالش ‌ های جدی فعالان صنعتی و معدنی محسوب می ‌ شود.عدم توجه به رفع این چالش ‌ های می ‌ تواند شرایط را برای توسعه بخش ‌ های تولیدی و صنایع سخت کند و نرخ تمام شده برای تولید را افزایش دهد. اما کارنامه ایمیدرو به عنوان سازمان توسعه ‌ ای و نوسازی معدن و صنایع معدنی، نشان می ‌‌ دهد سال گذشته اقدامات خوبی در حوزه تامین زیرساخت ‌ ها به ویژه زیرساخت ‌ های انرژی و همچنین اکتشافات انجام شده است.

راه ‌ اندازی ۷۰۷ میلیون دلار طرح

به گزارش صمت، توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، تا پایان دی ۱۴۰۱ حدود ۷۰۷ میلیون دلار طرح معدن و صنایع معدنی تکمیل و آماده راه ‌ اندازی کرد. تعداد این طرح ‌ ها به ۲۷ فقره در بخش معدن و صنایع معدنی می ‌ رسد که با مشارکت شرکت ‌ های بزرگ بخش خصوصی تکمیل و آماده افتتاح شده ‌ اند.

از مهم ‌ ترین طرح ‌ های تکمیل و راه ‌ اندازی شده می ‌ توان به نخستین نیروگاه از تفاهمنامه وزارت صنعت معدن و تجارت با وزارت نیرو اشاره کرد که از ظرفیت تولید ۳۶۶ مگاوات برق برخوردار است. این نیروگاه در استان سمنان واقع شده و شهید باکری نام دارد.راه ‌ اندازی واحد تولید شمش طلای هیرد در استان خراسان جنوبی از دیگر اقدامات ایمیدرو در سال گذشته بوده است. ظرفیت تولید شمش طلا در این مجتمع سالانه به ۲۰۰ کیلوگرم می ‌ رسد. معدن طلای هیرد از جمله معادنی است که اکتشافات تکمیلی آن طی سال ‌ های گذشته صورت گرفته است.

همکاری برای تامین زیرساخت

همانطور که اشاره شد یکی از مهم ‌ ترین پروژه ‌ ها نیروگاه شهید باکری است که با مشارکت گروه مپنا انجام گرفت. اما اجرای پروژه ‌ ها در حوزه انرژی از موضوعاتی است که باید در امسال با شتاب بیشتری دنبال شود. بدون شک برای تحقق شعار سال باید زیرساخت ‌ ها جهت افزایش تولید فراهم شود. تامین برق و گاز از فاکتورهای اصلی است که ایمیدرو باید در تامین آنها با حمایت وزارت صمت، راندمان بخش معدن و صنایع معدنی را افزایش دهد. سال گذشته چالش برق و گاز توانست صنایع معدنی را با مشکلات بسیاری همراه کند و حالا سوال این است با بحران کم گازی چطور می ‌ توان به افزایش تولید دست یافت و به دنبال آن تورم را مهار کرد. درواقع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران علاوه بر تاکید بر اقدامات انجام گرفته باید هدف گذاری ‌ های سال جدید در راستای حمایت از بخش معدن را هم مشخص کند.

افزایش تعامل با بخش خصوصی

شاید یکی از چالش ‌ های جدی در بخش معدن تصمیم ‌ گیری ‌ های ناگهانی است که می ‌ تواند تولید را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه فعالان بخش معدن باید بدانند امسال قرار است چه حمایت هایی از سمت ایمیدرو صورت بگیرد تا براساس آن برنامه ‌ ریزی ‌ های تولید انجام شود. اما نگاهی به کارنامه ایمیدرو در سال گذشته نشان می ‌ دهد این مجموعه به دنبال افزایش تعاملات خود با بخش خصوصی است تا بتواند توسعه را با کمک این بخش پیش ببرد. باید پذیرفت بخش معدن در سال ‌ های اخیر توانمندی ‌ های بسیاری کسب کرده که می ‌ تواند با حمایت ‌ های دولت میزان بهره ‌ وری در بخش معدن را افزایش دهد. البته ترویج و توسعه این نگاه امروز دیگر یک ضرورت برای بخش معدن محسوب می ‌ شود و باید ایمیدرو سطح حمایت ‌ های خود را از این بخش افزایش دهد. بخش خصوصی در سال گذشته نشان داده است می ‌ تواند در تمامی حوزه ‌ ها در کنار دولت میزان بهره ‌ برداری از ذخایر معدنی را افزایش دهد. درنتیجه ایمیدرو باید بیش از گذشته در امسال به این بخش اطمینان کرده و کار را به ‌ دست آن بسپارد.

ضرورت توسعه اکتشاف

اما از دیگر الزاماتی که ایمیدرو باید در سال جدید در آن پر قدرت ظاهر شود بحث توسعه اکتشافات است. توسعه اکتشافات از موضوعاتی است که در سال ‌ های اخیر بارها بر آن تاکید شده و در صورت بی ‌ توجهی به آن میزان فاصله ایران که در میان ۱۵ کشور معدنی قرار دارد با دنیا بیشتر می ‌ شود. جبران عقب ماندگی کار بسیار سختی است که هنوز محقق نشده زیرا در شرایطی که تحریم ‌ ها تعامل با دنیا را سخت کرده، پیشرفت تکنولوژی باعث شده تا میزان بهره ‌ وری شرکت ‌ های بزرگ معدنی افزایش پیدا کند.

حل چالش تامین سنگ آهن

امروز صنعتی همچون فولاد با چالش تامین سنگ آهن مواجه است که می ‌ تواند میزان توجیه اقتصادی برای سرمایه گذاری ‌ های انجام شده را کاهش دهد. عدم توسعه اکتشافات در سال ‌ های اخیر این چالش را پدید آورده و می ‌ تواند عمق آن را بیش از گذشته کند. البته در سال ‌ های قبل سیاست پیشنهادی برای حل این موضوع ورود فولادی ‌ ها به حوزه معدن بود که در این راستا معاونت ‌ های معدنی در شرکت ‌ های فولادی شکل گرفت. البته این مسکن موقت تنها توانست چالش ‌ ها در بازار را افزایش دهد زیرا فولادی ‌ ها با ورود به بخش معدن و معدنی ‌ ها با ورود به صنعت فولاد دچار رقابت منفی شدند که توانست به کمبود مواد اولیه دامن بزند. با توسعه زنجیره ارزش در واحدهای معدنی، معادن بزرگ سنگ آهن خود تولید ‌ کننده فولاد شدند و بخشی از ماده معدنی به مصرف خودشان می ‌ رسد در نتیجه این سیاست چندان در توسعه اکتشافات کارساز نبود. از سویی دیگر معادن کوچک و متوسط نیز به دلیل افزایش هزینه ‌ ها و همچنین برخی قوانین و مقررات چندان توانی برای توسعه در اختیار ندارند.

ضرورت بازنگری در برخی سیاست ‌ ها

هرچند سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو) تاکید دارد که تا پایان دی سال ۱۴۰۱ حدود ۷۰۷ میلیون دلار طرح معدن و صنایع معدنی تکمیل و آماده راه ‌ اندازی کرده است اما شاید بهتر باشد برخی سیاست ‌ های این مجموعه برای سال جدید مورد بازنگری قرار بگیرد و ایمیدرو بار دیگر بتواند نقش اصلی خود در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را ایفا کند.

سخن پایانی

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو) در دهه۹۰ توانست نقش آفرینی بسیار خوبی در بخش معدن و همچنین عرصه بین ‌ المللی داشته باشد و با بسیاری از کشور ‌ های معدنی جهان وارد مذاکرات و همکاری ‌ های مشترک شود. امروز این انتظار وجود دارد که ایمیدرو در کنار بخش خصوصی بیش از گذشته توسعه در بخش معدن را محقق کند زیرا توانمندی ‌ های بخش خصوصی بیش از گذشته شده است و بازار ‌ های جهانی نیز با تقاضا بالایی برای مواد معدنی مواجه هستند. پس نباید چنین فرصتی را به راحتی از دست داد و پس از آن به دنبال راهکاری برای جبران بود. درواقع ایمیدرو باید حمایت از بخش معدن، تامین زیرساخت ‌ ها و افزایش تعاملات با بخش خصوصی را برای امسال در اولویت قرار دهد در غیر این صورت چندان نمی ‌ تواند مانند دهه گذشته نقش پررنگی در بخش معدن و صنایع معدنی ایفا کند.