پوست دپو شد، چرم گران
چرم از نخستین روزهای پاییز امسال شروع به گران شدن کرد. اوج این گرانی در آذر رقم خورد. چرم در بازار به اندازه تقاضا نبود که چرم‌سازان دلیل این امر را کمبود پوست می‌دانند. برخی از تولیدکنندگان کفش عنوان می‌کنند علت کمبود چرم در بازار ممکن است به صادرات و قاچاق پوست و کراست (پوست فرآوریشده و آماده برای تبدیل به چرم) برگردد. آنها می‌گویند با وجود افزایش کشتار دام در امسال اما به‌دلیل سرما برخی سوداگران این پوست‌ها را خریداری و دپو کرده‌اند. با گرم شدن هوا این پوست‌ها با نرخ بالا در اردیبهشت به بازار عرضه خواهد شد.
در کنار چرم، برخی اقلام موردنیاز کفش مانند زیره هم افزایش نرخ داشته و این موضوع در کنار گرانی چرم، بازار شب عید کیف و کفش چرمی را به‌طور قطع تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
وضعیت تولید چرم
رسول شجری، رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز درباره وضعیت بازار چرم و تاثیر آن بر تولیدات چرمی به صمت گفت: حدود ۲ ماه است بازار چرم نابسامان شده است. پس از سرد شدن هوا عنوان شد پوست خام در بازار، موجود نیست. خام‌فروشان با اعلام کمبود پوست، نرخ محصول را دو برابر کردند.
او افزود: در این مقطع زمانی محصولات کارخانه‌های پتروشیمی هم تا حدودی گران شد. البته افزایش نرخ مواد شیمیایی خیلی در گران شدن چرم تاثیر ندارد.
وی ادامه داد: مهم‌ترین ماده اصلی کفش، چرم بوده و ماده اصلی چرم هم پوست است.
با کمبود پوست، مواد اولیه موردنیاز چرم‌ساز نایاب شد و در ادامه با کاهش تولید چرم، تولیدکنندگان کیف و کفش با افزایش نرخ مواد اولیه (چرم) مواجه شدند.
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز با اشاره به آمار کشتار دام در امسال، گفت: برای پیگیری کمبود پوست در بازار، اتحادیه کفاشان دستدوز از مرکز آمار ایران درخواست اعلام آمار کشتار دامی را داشت که در این‌باره اعلام شد ذبح دام امسال نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
او یادآور شد: خوراک دام قابل تامین نبود، از این‌رو کشتار دام افزایش یافت. به‌عنوان مثال، اردیبهشت ۱۳۹۹ گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد ۷۹ هزار لاشه به وزن ۱۷ هزار و ۱۶۴ تن در کشور وجود داشت در حالی که این رقم در اردیبهشت امسال به ۱۲۴ هزار لاشه به وزن ۲۵ هزار و ۵۵۵ تن رسید.
او در ادامه توضیح داد: تبدیل پوست به چرم از کشتار تا انتها دارای چند مرحله سالامبور، کراست و... بوده و با وجود کمبود پوست در مهر ماه اوج گرانی در آذر رقم خورد.
این مقام مسئول گفت: به این ترتیب، سال ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته حدود ۳۵ درصد افزایش کشتار دامی داشتیم و کمبود پوست جای بسی تامل دارد.
منافع بلندمدت قربانی منافع کوتاه‌مدت
شجری در پاسخ به این پرسش که دلیل کمیابی پوست در بازار چیست، گفت: این امر می‌تواند چند دلیل داشته باشد، یکی از احتمالات دپو شدن پوست است. با سرد شدن هوا چون پوست فاسد نمی‌شود، برخی با حجم بالا پوست خریداری و دپو کرده‌اند، زیرا تا پیش از مهر این مسئله در بازار پوست مطرح نبود. دلیل دیگر این است که پوست فرآوریشده صادر یا قاچاق می‌شود. حتی هر دو موضوع هم می‌تواند محتمل باشد.
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز تصریح کرد: اتحادیه طی مکاتباتی از وزارت صنعت، معدن و تجارت درخواست کرد نخست مانع صادرات پوست به‌ویژه پوست سنگین (گاوی) شود؛ ضمن اینکه چرم نیز تا زمانی که بازار داخل اشباع است نباید صادر شود.
او یادآور شد: درآمد حاصل از صادرات هر پا چرم در بالاترین نرخ ۳ دلار است و درآمد حاصل از ۱۰ پا چرم ۳۰ دلار می‌شود. حال اگر این ۱۰ پا چرم را تبدیل به محصول نهایی یعنی کفش کنیم، (حداقل ۵ جفت) صادرات آن با توجه به ارزش‌افزوده بیش از ۳۰ دلار خواهد بود. حداقل می‌توان ۵ تا ۵۰ دلار درآمد کسب درآمد برای کشور داشت؛ یعنی ۲۵۰ دلار. او افزود: علاوه‌بر اینکه زمینه اشتغال هم در کشور فراهم شده و چرخ اقتصاد هم می‌چرخد.
اقدامات در دست انجام
شجری با بیان اینکه صادرات پوست و چرم اجحاف در حق مصرف‌کننده است، گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی مردم حق آنها نیست که کفش دچار این نوسان قیمتی شود.
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز در پاسخ به این پرسش که آیا صادرات پوست سنگین قانونی است، گفت: اگر پوست سنگین از کشور خارج شود، غیرقانونی بوده و به شکل قاچاق صادر می‌شود. سوداگران هرجا سود باشد، حضور فعال دارند.
وی ادامه داد: برای برون‌رفت از وضعیت فعلی اتحادیه کفاشان دستدوز پیگیر واردات کراست بوده و اقداماتی در این راستا انجام شده است. امیدواریم با این امور بازار به وضعیت عادی برگردد. به این ترتیب، مانع گرانی بیش از این در بازار چرم و محصولات چرمی شویم.
او یادآور شد: با واردات کراست بسیاری از اقدامات سوداگران در بازار خنثی می‌شود.
خرید و دپو پوست
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز با تاکید بر اینکه با توجه به افزایش کشتار دام چرا باید نرخ پوست دو برابر شود، گفت: به‌طور قطع، کسانی هستند که با خرید و دپو پوست به‌دنبال افزایش نرخ در بازار چرم بوده و در این راستا مصرف‌کننده آسیب می‌بیند. البته تولیدکننده هم با کاهش بازار تقاضا مواجه‌شده و تیراژ تولید محصولات چرمی در کشور کاهش می‌یابد.
شجری گفت: برخی مسائل نیاز به ریشه‌یابی دارد و باید مسئولان امر ورود کرده و موضوع را مورد رسیدگی قرار دهند. تولید محصولات چرمی یکی از منابع درآمد برای دولت است، زیرا با فعالیت واحدهای تولید دولت می‌تواند مالیات وصول کند؛ بنابراین دولت باید واردات کالاهای موردنیاز بازار را تسهیل کند تا تولیدکنندگان بتوانند فعالیت مستمر داشته باشند.
رکود سنگین بازار کفش دستدوز
یکی از فعالان بازار چرم معتقد بود با گران شدن چرم فقط ۱۵ درصد نرخ کفش بالا می‌رود و این افزایش نرخ زیر ۱۰۰ هزار تومان خواهد بود، در حالی‌که تولیدکنندگان کفش بیش از این رقم محصولات چرمی را گران کرده‌اند. این مقام مسئول در این‌باره اظهارکرد: این سخن نمی‌تواند درست باشد، زیرا چرم ماده اولیه و مهم کفش و کیف و هر محصول چرمی است.
حداقل هر کفش دو پا چرم نیاز دارد. هنگامی که نرخ هر پا چرم از ۳۵ به ۶۵ هزار تومان می‌رسد؛ یعنی نرخ تمام‌شده یک جفت کفش در بخش چرم دو تا ۳۰ هزار تومان گران شده است.
شجری عنوان کرد: اگر تولیدکننده‌ای کفش چرمی را بیش از ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان گران‌تر فروخت، تخلف کرده و افراد باید موضوع را به اتحادیه‌ها و انجمن‌ها مربوط اطلاع‌رسانی کنند.
شجری با رد این موضوع، گفت: بازار فعلی کشش افزایش نرخ کیف و کفش را ندارد و این اجازه را به تولیدکننده نمی‌دهد.
رکود سنگینی بر بازار کفش حاکم است و اگر تولیدکننده، چرم را با وجود گرانی خریداری می‌کند برای این است که واحد تولیدی تعطیل نشود، زیرا با تعطیلی کارخانجات، راه‌اندازی دوباره زنجیره تامین هزینه هنگفتی می‌خواهد. او گفت: چراغ واحد تولیدی خاموش شود، روشن کردن آن سخت‌تر از راه‌اندازی اولیه است.
نوسان نرخ در بازار مواد اولیه
رئیس اتحادیه کفاشان دستدوز ادامه داد: فراموش نکنیم نوسان در بازار مواد اولیه کشور بالاست، زیرا امسال شاهد افزایش نرخ چسب، نخ، زیره و... هم بودیم. به‌عنوان مثال، نرخ چسب در پاییز نسبت به ابتدای سال تا ۴۰ درصد گران شد. در واقع آغاز گرانی مواد اولیه کیف و کفش از پایان شهریور و شروع مهر بود. البته تاثیر گرانی این مواد اولیه نسبت به نرخ چرم که دو برابر شد، خیلی چشمگیر نیست.
این مقام مسئول درباره اینکه چرم در چه قسمت‌هایی از کفش مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: چرم مصرفی کفش در رویه، آستر و کفی کفش بوده از این‌رو نرخ آن روی نرخ تمام‌شده تاثیر زیادی دارد.
شجری با بیان اینکه بیشتر تولیدکنندگان بدون سود یا با سود بسیار پایین در حال فعالیت هستند، گفت: اگر صنعتگر با سود معمول بخواهد فعالیت داشته باشند، بسیاری از تولیدکنندگان باید تعطیل کنند و تغییر کاربری دهند.
چرم‌ساز هم مشکل مواد اولیه دارد
در ادامه صمت به سراغ چرم‌سازان رفت. ابراهیم مجتهدی، یکی از فعال صنعت چرم مصنوعی درباره دلیل گرانی چرم و دو برابر شدن نرخ آن به صمت گفت: نرخ مواد شیمیایی مورداستفاده در تولید چرم گران شده است. به‌عنوان مثال، نرخ PVC، واتر جت، رنگ، پارچه، DOP و... بالا رفته و نرخ ارز در این‌باره بی‌تاثیر نبوده است.
وی با رد افزایش ۵۰ درصدی نرخ چرم، افزود: چرم بیش از ۲۰ درصد گران نشده و عددهای بالایی که اعلام می‌شود، صحت ندارد. دلیل این امر هم افزایش نرخ مواد اولیه پتروشیمی‌ها تولید داخل است.
مجتهدی با بیان اینکه نرخ مواد اولیه چرم در نرخ تمام‌شده چرم‌سازان تاثیر دارد، گفت: اگر تولیدکنندگان نسبت به نرخ مواد اولیه خود مانند چرم گلایه دارند، چرم‌سازان هم مشکل افزایش نرخ مواد اولیه را داشته و آنها هم ناچارند نرخ محصولات خود را افزایش دهند.
کمبود پوست سنگین
در ادامه علی حسن‌زاده، رئیس انجمن صنعت چرم ایران درباره وضعیت بازار چرم طبیعی به صمت گفت: نرخ پوست نسبت به ۳ ماه گذشته ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. عنوان می‌شود کشتار دام امسال نسبت به سال گذشته بیشتر بوده و این مسئله نیاز به رسیدگی دارد.
او افزود: گرانی فعلی یا مربوط به کاهش پوست در بازار است یا اینکه بازار تقاضا نسبت به ابتدای سال بیشتر شده است.
حسن‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا تعداد تولیدکنندگان چرم بیشتر شده یا تولیدکنندگان فعلی ظرفیت خود را افزایش داده‌اند، گفت: هنوز در این‌باره بررسی‌های لازم انجام نشده اما مسئله این است که عنوان می‌شود امسال کشتار دام افزایش یافته اما باید دید در بخش گوسفندی بوده یا گاوی.
در حال‌حاضر مشکل بازار پوست و چرم کشور مسئله تامین پوست سنگین و گاوی است که به نظر نمی‌رسد آمار کشتار امسال نسبت به سال گذشته افزایشی بوده باشد.
او ادامه داد: بیشتر کشتار در بخش پوست سبک و گوسفندی بوده، آن هم بیشتر گوسفندهای ماده کشته می‌شوند که به لحاظ کیفیت مطلوب بازار نیست.
رئیس انجمن صنعت چرم ایران تصریح کرد: تولیدکنندگان کیف و کفش نیاز به چرم گاوی دارند و کمبود در این بازار محسوس است.
حسن‌زاده در پایان گفت: برای تنظیم بازار نیاز است تا پوست گاوی تامین شود؛ علاوه‌بر اینکه در کشور نرخ بیشتر کالاها روند صعودی دارد و به‌طور قطع امروز با مبلغ مشخص نمی‌توان همان میزان کالا ابتدای سال را تهیه کرد.
فقط چرم گران نشده و این افزایش قیمت‌ها شامل سایر کالاها و مواد اولیه چرم هم می‌شود.
سخن پایانی
بنابر این گزارش بازار محصولات چرمی در ۳ ماه پایان سال روزهای سختی خواهد داشت و افزایش نرخ مواد اولیه کیف و کفش نرخ تمام‌شده محصولات را افزایش داده است. به این ترتیب، باید دید این مسئله بازار شب عید تولیدکنندگان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و پس از دو سال تعطیلی فروش به‌دلیل پاندومی کرونا امسال تولیدکنندگان بازار خوبی خواهند داشت یا خیر.
