مافیا مانع ورود اصناف به سیستم توزیع می‌شود

ماه‌های ابتدایی سال بود که مجتبی صفایی، رئیس اتاق اصناف ایران با بیان اینکه مشکلات عدیده‌ای در حوزه توزیع کالاهای اساسی وجود دارد که از مافیای نظام توزیع نشأت گرفته است، گفت: امروزه مشکلات عدیده‌ای در حوزه توزیع کالاهای اساسی وجود دارد که نشأت‌گرفته از مافیایی است که در نظام توزیع وجود دارند و اجازه نمی‌دهند که اصناف به این حوزه ورود پیدا کنند و توزیع را سامان دهند. خوشبختانه طی تفاهمنامه‌ای که اتاق اصناف ایران با وزارت جهاد کشاورزی امضا کرده است، قرار شد این تابو شکسته شود، اما اجرای آن با مباشرت اتحادیه، از یک‌سو هزینه‌آور بوده و از سوی دیگر، مشکلات مالیاتی برای اتحادیه‌ها پیش می‌آورد. ما نمونه موفقی را در کرمانشاه اجرا کرده‌ایم که می‌تواند به‌عنوان الگو به سایر اتاق‌ها معرفی شود، اما لازم است تا توزیع کالای اساسی توسط اصناف از سوی ستاد تنظیم بازار کشور تصویب و ابلاغ شود.

اصلاح نظام تامین تا توزیع

از آنجایی که مشکل توزیع نامناسب همیشگی بوده، برخی راهکار حل آن را ورود اصناف به این حوزه می‌دانند. باوجود تاکید فراوان همچنان نیز مسیر ورود به این حوزه برای اصناف بسته است و برخی آن را به‌دلیل وجود مافیایی بزرگ می‌دانند.

از این‌رو گذری به سال‌های گذشته داشتیم که سال ۹۹ سعید ممبینی، رئیس وقت اتاق اصناف ایران بااشاره به کمبودهای موجود در بازار اظهار کرد: اصلاح نظام توزیع یکی از راهکارهای موثر در کنترل نرخ خواهد بود. از این‌رو نمایندگان اصناف همیشه آمادگی خود را در همراهی با برنامه‌های دولت در راستای اصلاح ساختار اقتصادی به‌ویژه با تمرکز بر اصلاح نظام تامین تا توزیع اعلام کردند، همچنین پروژه‌هایی برای تقویت زیرساخت‌های نظام توزیع به‌طور مشترک بین اتاق اصناف ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال بررسی و پیگیری است.

پیش‌نیازهایی برای اصلاح شبکه توزیع نیاز است

علی توسطی، دبیر کل اتاق اصناف ایران درباره نظام توزیع کالا به‌عنوان یک زنجیره ارزش از تولید تا مصرف به  گفت: دنیا به‌سمت تخصص‌گرایی رفته و شبکه توزیع در جهان استانداردهای خاص خود را دارد که با کمترین زمان و هزینه، بیشترین خدمات را به مصرف‌کننده می‌رساند، همین‌طور کشورهای توسعه‌یافته در نظام توزیع از ابزارهای جدیدی نیز استفاده می‌کنند که کشور ما هنوز آشنایی با آنها ندارد، چراکه کشورهای توسعه‌یافته، اهمیت این موضوع را درک کردند و به سیستم توزیع مانند تولید و تجارت توجه خاصی ‌دارند.

وی بااشاره به تاثیر نظام توزیع بر تولید بیان کرد: بخش عمده کالاهای تولیدی نیازمند واردات مواد اولیه است، همه کشورها نیز این چرخه را حفظ و مواد اولیه با یکدیگر تبادل می‌کنند، عدم‌واردات منطقی، تولید خوب و ارزآوری را زمین‌می‌زند، همچنین اگر شبکه توزیع خوبی نداشته باشیم نیز، امکان تولید موفق وجود ندارد. در مجموع همه این موارد مانند یک چرخه به یکدیگر متصل هستند و خلل در هر بخش همه چرخه را از کار خواهد انداخت.

توسطی با انتقاد از دلال‌بازی و واسطه‌گری در بازار بیان کرد: واسطه‌گری تحت هر شرایطی در نهایت منجر به افزایش نرخ خواهد شد که آسیب به مصرف‌کننده را به‌همراه خواهد داشت، اما شبکه توزیع با واسطه‌گری متفاوت است، چراکه شبکه توزیع در اطلاع‌رسانی، آگاهی، تبلیغات، گارانتی و خدمات پس از فروش به رونق بخش تولید کمک خواهد کرد. متاسفانه از آن جایی که شناخت و درک کافی از تفاوت‌های بخش دلالی با شبکه توزیع وجود ندارد، همیشه شبکه توزیع را پایین‌تر از جایگاه واقعی می‌بینند.

دبیر کل اتاق اصناف ایران با تاکید بر اینکه بازار در نهایت راه درست خود را پیدا می‌کند، افزود: در نهایت نظام توزیع توسط بخش خصوصی اداره خواهد شد و به‌سمت خصوصی‌سازی واقعی خواهد رفت تا افرادی که در زنجیره تولید تا مصرف نقشی ندارند، اما تصمیم‌گیر هستند، کنار بروند. این مسیر پیش‌فرض‌هایی لازم دارد تا زیرساخت‌های آن فراهم نشود. هرگونه تغییر و تحولی به وضعیت فعلی نیز آسیب وارد می‌کند.

توسطی با بیان الزامات خصوصی‌سازی نظام توزیع گفت: با نگاه تونلی نمی‌توان تصمیم‌گیری کرد و نیاز به دید ۳۶۰ درجه است تا همه جوانب بررسی شود. برندسازی، فرهنگ‌سازی و بازاریابی مناسب از زیرساخت‌های عبور از این مسیر است، همچنین در ادامه این مسیر باید روی فروش‌های اینترنتی نیز نظارت سختگیرانه‌ای داشت و معاملات نیز باید شناسنامه‌دار شوند. در صورتی که پیش‌نیازها رعایت شوند، رویکرد خوبی در این مسیر خواهیم داشت.

سخن پایانی

سال‌هاست که تاکیدات بسیاری برای ورود بخش خصوصی به نظام توزیع می‌شود، اما باتوجه به نظرات کارشناسی افراد فعال در این حوزه، حرکت در این مسیر پیش‌نیازهای بسیاری دارد که در صورت نادیده گرفتن آن، وضعیت بازار بدتر خواهد شد؛ در نتیجه امیدواریم اگر دولت جدید سعی بر اجرای این تغییر دارد، ابتدا زیرساخت‌های لازم را فراهم کند و سپس پا در این مسیر بگذارد.