آمارسازی امید نمی‌بخشد
اواخر اسفند سال گذشته بود که بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت با بیان اینکه بالغ‌بر ۲۰ کشور دنیا متقاضی دریافت دارو و تجهیزات پزشکی ایران هستند، افزود: چشم‌انداز ما به صادرات دارو و تجهیزات پزشکی است.
اواخر اسفند سال گذشته بود که بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت با بیان اینکه بالغ بر ۲۰ کشور دنیا متقاضی دریافت دارو و تجهیزات پزشکی ایران هستند، افزود: چشم انداز ما به صادرات دارو و تجهیزات پزشکی است. همچنین در زمینه تامین نیازهای دارویی کشور، ۹۹ درصد خودکفایی ایجاد شده است. این صحبت ها در حالی بیان می شود که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس چند روز بعد از آن گفت: در سال ۱۴۰۲ در حوزه تجهیزات پزشکی مشکل جدی خواهیم داشت و امروز این مسئله را اعلام می کنیم که در شروع سال نگویند چرا نگفتید. اگر ارز مورد نیاز تامین نشود به چالش بر می خوریم. ۳ میلیارد دلار برای تجهیزات در نظر گرفته شده است تا بتوان بخشی از نیازها را رفع کرد، بیمه ها محدودیت هایی دارند که نمی توانند خلق پول کنند و پیشنهاد شد که این حوزه از ریال جدا شود تا مشکلاتش رفع شود، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد. این تناقض گویی ها نتیجه ای جز کمبود دارو در کشور ندارد که در ماه های بسیاری از سال گذشته شاهد آن بودیم. همچنین در حالی مسئولان وزارت بهداشت بر وجود وضعیت مطلوب تجهیزات پزشکی در کشور تاکید دارند که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و برخی از اساتید دانشگاه های علوم پزشکی وضعیت موجود را آزار دهنده می دانند. صمت در این گزارش به مناسبت روز جهانی بهداشت مصادف با ۱۸ فروردین به بررسی مشکلات صنعت دارو و تجهیزات دارویی پرداخته است.
واردات ۵ .۱میلیارد دلاری تجهیزات پزشکی
تأمین کالاهای سلامت محور به ویژه تجهیزات و ملزومات پزشکی ازجمله مهم ترین مؤلفه های دخیل در درمان و تأمین نیازهای بیماران جامعه است. در این راستا، تأمین به موقع و بهبود کیفیت محصولات سلامت محور بر اساس سیاست های کلان سلامت و اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری و در پرتو نظارت های حاکمیتی، می تواند منجر به قطع وابستگی به خارج از کشور و تأمین به موقع کالاهای مورد نیاز و با کیفیت در داخل کشور شود.حوزه تجهیزات پزشکی در کشور با چالش ها و مشکلات جدی و متعددی از جمله نابسامانی زنجیره توزیع و عرضه، عرضه کالاهای قاچاق و تقلبی، گرانفروشی، کمبودهای تجهیزات و ملزومات پزشکی، وابستگی زیاد به واردات، تعارض منافع، وجود امضاءهای طلایی، فقدان شفافیت، نفوذ مافیای تجهیزات پزشکی، حلقه بسته مدیریتی در اداره کل تجهیزات پزشکی و وابستگی به خارج مواجه می باشد؛ درحال حاضر نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار واردات تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور اتفاق می افتد که متأسفانه بیشترین میزان واردات به کشور از مبدأ امریکا (بیش از ۲۵ درصد) می باشد. بیش از ۷۵ درصد از واردات در سال های اخیر با ارز ترجیحی صورت گرفته است. درحال حاضر استنت های دارویی، فیکسچر دندانی و نوار تست قند خون در صدر کالاهای ارزبر وارداتی هستند که باید جهت داخلی سازی آنها و حمایت از تولیدکنندگان این عرصه گام های مؤثری برداشته شود.
تولید ۹۹ درصد نیاز دارویی در داخل
۱۴ فروردین بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت گفت: ۴۰ درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در کشور، تولید داخل است. مهار تورم و رشد تولید در زمینه تجهیزات پزشکی و دارو از اولویت های سال ۱۴۰۲ وزارت بهداشت است.
وی ادامه داد: یکی از مأموریت های دانشگاه های علوم پزشکی کشور همکاری با شرکت های دانش بنیان و ایجاد زمینه های سرمایه گذاری در تولید تجهیزات پزشکی و داروهای مورد نیاز در هر استان است. عین اللهی اضافه کرد: بر اساس آمارها ۹۹ درصد از داروها در داخل کشور تولید می شود، اما باید در نظر داشت مواد اولیه برخی از این داروها وارداتی است که باید در زمینه تولید مواد اولیه دارو نیز خودکفا شویم.
وزیر بهداشت یادآور شد: از آنجا که برخی تجهیزات پزشکی با جان بیماران در ارتباط است، تولیدات به کیفیت و دقت بالا نیاز دارد که می توان با مهندسان پزشکی در این زمینه همکاری کرد.
پیشرفت خوب صنعت تجهیزات پزشکی
علیرضا چیذری، عضو هیات مدیره انجمن رفع موانع تأمین ملزومات و تجهیزات پزشکی و عضو انجمن تولید و عضو انجمن مهندسی پزشکی ایران، در پاسخ به این سوال که وضعیت بازار سلامت کشور در سال ۱۴۰۲ را چگونه ارزیابی می کنید، گفت: در سال ۱۴۰۲ نباید تصور حتی حفظ وضعیت فعلی را داشته باشیم. با بودجه ای که در نظر گرفته اند، باید منتظر پس لرزه های آن باشیم.
وی افزود: تا پیشگیری را مد نظر قرار ندهیم به هیچ کجا نمی رسیم. اگر در پیشگیری ۱۰ درصد هزینه کنیم در درمان ۵۰ درصد صرفه جویی خواهیم کرد. با این حال گوش شنوایی نیست و هنوز مسئله ای به نام پیشگیری را در کشور شاهد نیستیم.
پیشرفت خوب صنعت تجهیزات پزشکی
چیذری ادامه داد: صنعت تجهیزات پزشکی به لحاظ تکنولوژی پیشرفت خیلی خوبی کرده و کیفیت محصولات نیز بسیار بالا است، اما سطح مدیریتی بسیار تنزل یافته است. البته به هیچ عنوان نمایشگاه هایی که در ایران برگزار می شود با عرب هلث و سایر رویدادهای بین المللی در حوزه تجهیزات پزشکی قابل قیاس نیست؛ چرا که در آنها حجم بالایی از تکنولوژی های روز را شاهد هستیم. ما هم می توانیم تکنولوژی هایمان را ارتقا دهیم اما متأسفانه به دلیل عدم تعامل تجاری با کشورهای خارجی چه به لحاظ واردات و چه صادرات، از دنیا عقب مانده ایم.
وی افزود: وقتی واردات را محدود می کنیم، بروز این اتفاقات هم عجیب نیست. سرنوشت صنعت خودروی کشور جلوی چشمان ماست و می بینیم که نمی توانیم متناسب با پیشرفت روز دنیا در این صنعت دستاوردی داشته باشیم. از این رو دور از انتظار نیست که نمونه همین اتفاق در تجهیزات پزشکی و سایر صنایع هم رخ دهد. بنابراین هر کالایی که واردات «های تک» داشته باشد در آینده پیشرفت می کند اما اگر واردات نداشته باشیم ۲۰ سال دیگر هم همین کالاها به همین شکل تولید خواهد شد.
حذف رقابت از بازار داخلی
چیذری تاکید کرد: باید به انتخاب مشتری احترام بگذاریم و بازار رقابتی فراهم کنیم، اما اگر به این نکته مهم توجه نکنیم ادامه این وضعیت و حذف رقابت از بازار داخلی باعث می شود در آینده در صنعت تجهیزات پزشکی، خودرویی همچون سمند اما با نرخ بنز داشته باشیم.
مشکل جدی صنعت تجهیزات پزشکی
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در هر حاکمیتی تامین امنیت و سلامت مردم از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: خوشبختانه امنیت کشور به همت سربازان گمنام امام زمان حاصل شده است و در بحث سلامت نیز موفقیت هایی حاصل شده است.
وی با اشاره به افزایش نرخ دارو و با بیان اینکه این مسئله به کرات مطرح شده است، افزود: در تمام جلسات بدون استثنا مشکلات حوزه سلامت به رئیس جمهوری منتقل شده است و دستوراتی هم از سوی وی داده می شود، اما چالش ها همچنان وجود دارند و نتوانسته ایم در مفهوم سلامت به نتیجه ای مشخص با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برسیم.
شهریاری با بیان اینکه در قانون مقرر شد که ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار توسط بانک مرکزی برای تامین نقدینگی شرکت های دارویی اختصاص داده شود و ارز مورد نیاز به موقع تامین شود اما این امر محقق نشد، گفت: از مهر ۱۴۰۰ نگرانی جدی در حوزه دارویی کشور را مطرح کرده ام و مکاتبات بسیاری با سران سه قوه داشتم. تمام مشکلات امروز در صنعت دارویی کشور از سال گذشته در حال مطرح شدن است.
وی تصریح کرد: ۹۷ درصد داروی مصرفی کشور تولید داخل است، اما سالانه ارز بسیاری برای مواد اولیه هزینه می شود و شاید حدود ۷۰ درصد مواد اولیه از چین و هندوستان وارد می شود. این مواد براساس ارز در اختیار تامین می شود، البته مواد اولیه ای که چین به اروپا می دهد به دلیل دریافت پول بیشتر، مرغوب تر است.
رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مسئله دارو بسیار حساس است و نمی توان با آن بازی کرد، گفت: متاسفانه با سازمان برنامه و بودجه به یک زبان مشترک نرسیده ایم و در سال ۱۴۰۲ قطعا در بحث دارو با چالش جدی روبه رو خواهیم بود، ارز مورد نیاز تامین دارو امسال به صورت کامل تخصیص نیافت درحالی که باید مشکلات را پذیرفت.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ در حوزه تجهیزات پزشکی مشکل جدی خواهیم داشت و امروز این مسئله را اعلام می کنیم که در امسال نگویند چرا نگفتید. اگر ارز مورد نیاز تامین نشود به چالش بر می خوریم.
وی اضافه کرد: سه میلیارد دلار برای تجهیزات در نظر گرفته شده است تا بتوان بخشی از نیازها را رفع کرد، بیمه ها محدودیت هایی دارند که نمی توانند خلق پول کنند و پیشنهاد شد که این حوزه از ریال جدا شود تا مشکلاتش رفع شود، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد.
دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی چیست؟
چندی پیش همایون سامه یح، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی وضعیت نامناسب در بازار تجهیزات پزشکی و اقلام دارویی کشور را تأیید کرد. وی با بیان اینکه در هر دو حوزه دارو و تجهیزات پزشکی وضعیت خوشایندی حاکم نیست، اظهار کرد: باید این مشکلات هرچه زودتر جمع شود، چرا که دیگر آزار دهنده شده است.
سامه یح در رابطه با دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی است، گفت: تحریم یک مسئله اساسی است که اجازه نمی دهد به سهولت اقلام مورد نیاز را وارد کنیم، ما در همه موارد خودکفا نیستیم و باید برخی از تجهیزات را از کشورهای خارجی وارد کنیم.
او ادامه داد: ما می خواهیم خودکفا شویم، تولید داخل داشته باشیم و بسیار هم خوب است، اما همین ها هم نیاز به بودجه دارند، اگر نقدینگی در دست ارگان های مرتبط قرار نگیرد، همین تولید هم انجام نمی گیرد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه هم تحریم ها و هم عدم تامین نقدینگی به هم ارتباط دارند، گفت: در ۲ سال گذشته، ۳3 سال گذشته وضعیت کشور همین گونه بوده و تفاوت چندانی با الان نداشتیم با این حال این معضلات را در حوزه دارو و تجهیزات نیز نداشته ایم.
سخن پایانی
تولید کنندگان و تامین کنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور، معتقدند که راه حل عبور از بحران کمبود اقلام مصرفی بیمارستان ها، تامین ارز مورد نیاز است که متاسفانه سازمان غذا و دارو، موضوع را چندان جدی نمی گیرد. به نظر می رسد شرایط بحرانی دارو در ماه های اخیر، حالا سراغ تجهیزات پزشکی آمده و اگر قرار باشد اقدام عاجلی در تامین تجهیزات پزشکی صورت نگیرد، جان بیماران به خطر خواهد افتاد.
