این انتصاب که برخلاف انتظار نوسهامداران و قدیمی‌های بازار سرمایه بود، بسیاری از فعالان و بورس‌بازان را شوکه کرد. با انتشار رزومه کاری عشقی و همچنین مصاحبه مفصل تشریح برنامه‌های وی، فضا شفافیت بیشتری به خود گرفت. البته نحوه انتخاب و مبهم‌بودن دلیل این انتخاب همچنان منتقدانی جدی دارد. با این همه به نظر می‌رسد اغلب سهامداران پس از مواجهه با رشد حدود ۴۰ هزار واحدی شاخص کل در روز شنبه نسبت به آینده بازار امیدواری بیشتری پیدا کرده‌اند و فعلا در انتظار مشاهده نتایج این انتصاب خواهند بود.

پس از انتصاب مجید عشقی به ریاست سازمان بورس اوراق بهادار، در مصاحبه‌ای برنامه‌های مدیریتی این رئیس جدید عنوان شد. عشقی پیش‌تر قائم‌مقام شرکت بورس کالای ایران بوده و با سازکار بورس آشنایی کامل دارد.

به‌گزارش سنا، رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است که مداخله دولت‌ها در بازارها عمدتا منجر به انحراف در بازار می‌شود، دخالت دولت به این معنی که وارد بازار شود و سود قطعی بدهد، درست نیست.

رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: راهبردها و رئوس برنامه‌های هیات مدیره جدید سازمان در جلسه شورای‌عالی بورس مطرح و مقرر شد برنامه تفصیلی یادشده در نخستین فرصت تهیه و برای طرح در جلسات شورای‌عالی بورس ارائه شود.

عشقی با اشاره به ۷ راهبرد اصلی سازمان بورس و اوراق بهادار در دوره جدید مدیریت، اعلام کرد: نخستین راهبرد، توجه به مکانیسم‌های مدرن به‌منظور افزایش نظارت عامه بر فعالیت ناشران است و دومین راهبرد، توسعه ابزارهای نظارتی به شکل پیشگیرانه و متناسب با توسعه بازار خواهد بود.

به‌گفته رئیس جدید سازمان بورس، راهبرد سوم، اصلاح قوانین و مقررات به سمت افزایش عدالت و پاسخگویی در کل بازار است و تقویت اکوسیستم تامین مالی در سطح متوسط و خرد از طریق ابزارهای نوین به‌عنوان چهارمین راهبرد دنبال خواهد شد.

وی اعلام کرد: تسهیلگری و توسعه زیرساخت‌های جذب و مدیریت سرمایه خارجی در بازار در کنار بازمهندسی سازکار رسانه‌ای و نشر اطلاعات در بازار و تقویت نظارت بر آن، راهبردهای پنجم و ششم موردنظر سازمان بورس و اوراق بهادار در دوره جدید است.

به‌گفته عشقی، آخرین راهبرد مدیریت جدید، بازمهندسی نسل نوین زیرساخت‌های فنی با هدف افزایش امنیت، پایداری و سهولت دسترسی خواهد بود. وی همچنین در تشریح رئوس برنامه‌های هیات مدیره جدید سازمان بورس توضیح داد: بر مبنای راهبردهای اشاره‌شده در بالا که با در نظر گرفتن مهم‌ترین چالش‌های بازار سرمایه تدوین شده‌اند، برنامه‌هایی در ۳ محور در دستور کار قرار گرفته است.

سنجش عیار برنامه عشقی

امید پورمحمود، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به ارائه برنامه‌های مجید عشقی در سازمان بورس تهران بهصمت گفت: آنچه تاکنون اعلام شده فقط در حد حرف بوده و هنوز برنامه دقیقی ارائه نشده است. البته رئوسی در این زمینه توسط رئیس جدید سازمان بورس اعلام شده که در صورت اجرا می‌تواند اتفاقات مثبتی برای بازار رقم بزند. وی در ادامه افزود: به‌ویژه تاکید ایشان بر لزوم شفاف‌سازی بازار و ابزارهای شفافیت‌زا در روند مدیریت بورس می‌تواند جزو ابعاد مثبت برنامه رئیس جدید سازمان بورس محسوب شود.

ضرورت اعتمادسازی

پورمحمود با تاکید بر اهمیت جلب اعتماد فعالان بازار عنوان کرد: همان‌طور که گفته شد تاکید آقای عشقی بر اهمیت اعتمادزایی در بین سهامداران است که می‌تواند نقطه قوت برنامه ایشان محسوب شود. به‌طور کلی سازمان بورس می‌تواند از طریق ایجاد شفافیت در فعالیت‌های مختلف بازارگردان‌ها و سایر بخش‌های بازار در راستای اعتمادسازی و جلب اعتماد از دست‌رفته سهامداران تازه‌وارد اقدام کند.

مداخلات دولت در بورس

این کارشناس بازار سهام با اشاره به وعده‌های مجید عشقی بهصمت گفت: آقای عشقی مدعی شدند که قصد دارند از دخالت دولت در بازار جلوگیری کنند تا مشکلاتی که در سال‌های اخیر شاهد آنها بودیم بار دیگر تکرار نشود. اما نکته اینجاست که آیا دولت به همین سادگی مداخلات خود را در بازار کاهش خواهد داد؟ آیا استقلال سازمان بورس از سوی دولت به رسمیت شناخته خواهد شد؟

وی در ادامه تاکید کرد: از سویی هم اگر دخالت دولت نباشد، سود تضمینی برای سهامداران هم معنا نخواهد داشت و دیگر کسی وعده بازدهی تضمینی در بورس را نمی‌دهد. این نکته بسیار مثبتی است اما آیا دولت شرایط ذکر شده را می‌پذیرد؟

این تحلیلگر بازار سرمایه با یادآوری عملکرد دولت در زمینه فروش اوراق خزانه، بیان کرد: هرچند فشاری که دولت برای خرید اوراق خزانه در بازار سهام وارد کرده، به‌طور کلی منافی این ادعاست و به نظر می‌رسد کار سختی پیش‌روی رئیس جدید سازمان بورس قرار دارد و ایشان باید با هوشمندی به مواجهه با آنها بپردازد.

راه‌های جلب اعتماد

پورمحمود با اشاره به راهکارهایی برای اعتمادسازی در بورس، یادآور شد: برای جلب اعتماد باید به این نکته توجه کرد که چه موضوعات و رفتارهایی منجر به از بین رفتن اعتماد سهامداران نسبت به کلیت بازار شده است؟ باید این موارد را شناسایی کرد و در راستای حل‌وفصل آنها برآمد تا اینکه اولا روند ریزش معتمدین به بورس متوقف شود و از سویی هم در پی این اقدام می‌توان نسبت به جلب دوباره اعتمادها به بازار سهام اقدام کرد.

وی تاکید کرد: برای مثال همان‌طور که با فروش حقوقی‌ها اعتماد مردم نسبت به بازار سرمایه از بین رفت، قطعا با خرید دوباره و سنگین حقوقی‌ها، باردیگر اعتماد از دست رفته جلب می‌شود.

این تحلیلگر ضمن تاکید بر اهمیت ایجاد ثبات در بازار، ادامه داد: البته تا زمانی که روند نوسانات شاخص از ثبات نسبی برخوردار نشود، هیچ اعتمادی هم ایجاد نخواهد شد. تا وقتی‌که شاخص یک روز بالا برود و روز دیگر پایین بیاید، اعتمادی ایجاد نمی‌شود و روند جذب سرمایه نیز متوقف خواهد شد. باید در این زمینه، اقدامات شفافیت‌زای بیشتری در دستور کار قرار گیرد. این در حالی است که شاهد استفاده از معاملات الگوریتمی در بازار سرمایه هستیم و همین موارد که به‌خوبی قابل تشخیص بوده و پنهان هم نیست، باعث شده اعتماد عمومی نسبت به بورس روز به روز ضعیف‌تر شود.

اصلاح قوانین بازار

پورمحمود با تاکید بر لزوم اصلاح قوانین بازار سرمایه بهصمت گفت: نکته مهم دیگری که در بازار باید مورد توجه رئیس سازمان بورس قرار گیرد، قدیمی بودن قوانین است. مفاد قوانین بازار سرمایه در ایران نیاز به اصلاح دارد، چراکه در ۳۰ سال گذشته تغییر و پوست‌اندازی خاصی در این زمینه شاهد نبوده‌ایم و این قوانین دیگر پاسخگوی نیازهای روز نیستند.

این کارشناس بورس در ادامه عنوان کرد: برای مثال در زمینه بازارگردان‌ها که یک ابزار معمول در بازارهای سهام جهان است، غفلت شده بود. زمانی هم که برای استفاده از این ابزار اقدام شد، به نحوی عمل کردیم که بازهم در بازار بی‌اعتمادی ایجاد کرد.

همان‌طور که اشاره شد بازارگردان‌ها به‌شدت مشکل دارند و به جای تقویت نمادها، کاری می‌کنند که منفی سهم‌ها پررنگ‌تر شده و در واقع روند ریزش ارزش سهام تکمیل شود.

پورمحمود در پایان خاطرنشان کرد: دستورالعمل‌ها نیز در زمینه‌های گوناگون مشکل دارد.

به‌عنوان مثال، اعتباراتی که کارگزاری‌ها باید تخصیص دهند، دچار نارسایی است. ناشران هم در زمینه‌هایی مشکلاتی دارند که باید موردپیگیری قرار گیرد. از سویی هم شکایات سهامداران و فعالان بازار پیگیری نمی‌شود.

تنها اقدامی که انجام می‌شود ارسال یک پیامک از سوی فرابورس به فعالان بازار است که از ثبت شکایت سهامدار در سامانه خبر می‌دهد و در ادامه، هیچ پیگیری خاصی انجام نمی‌شود.

حرکت به سمت نظارت هوشمند و فراگیر

یاسر فلاح، مدیرعامل پیشین روابط‌عمومی سازمان بورس و کارشناس بازار سهام با ارائه توضیحی پیرامون مفهوم نظارت هوشمند در بورس بهصمت گفت: پیش از هر سخنی باید دانست نظارت هوشمند در بورس به‌معنای استفاده از سامانه‌های الکترونیک و فضای اینترنت در راستای اعمال نظارت بر ناشران و همچنین نهادهای مالی فعال در بازار سهام است.

وی در ادامه افزود: در حال‌حاضر این نوع نظارت در بورس با اختلالاتی مواجه است و امیدواریم با آمدن آقای عشقی به بازار سرمایه، مشکلات نیز برطرف شوند.

فلاح با اشاره به موانع و محدودیت‌های نظارتی بورس عنوان کرد: باید توجه داشت که مردم برای دسترسی به راه‌های نظارتی بر کارگزاری‌ها با موانعی مواجهند و متاسفانه این محدودیت برای ناشران هم وجود دارد. سازمان بورس می‌تواند در راستای حل‌وفصل این مشکل اقداماتی را ترتیب دهد.

مدیرعامل پیشین روابط‌عمومی سازمان بورس با یادآوری وجود برخی سامانه‌ها برای پیگیری شکایت‌ها از سوی سهامداران بهصمت گفت: البته سازمان بورس سازکاری با عنوان «اداره دیدبان سلامت بازار» را ایجاد کرده تا افراد از طرق مختلف شکایات خود را در این سامانه ثبت کنند اما اگر این سامانه‌ها هوشمند شوند، امکان ثبت و ضبط شکایات بسیار بیشتر خواهد شد و فرآیند رسیدگی به شکایات نیز بسیار سریع‌تر و بهینه اتفاق می‌افتد.

وی در ادامه یادآور شد: با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان این شکایات را دسته‌بندی و اولویت‌بندی کرد. در برخی از سامانه‌های اینترنتی هم این ابزارها مورد استفاده قرار می‌گیرند که باعث کاهش هزینه‌ها و همچنین صرفه‌جویی در وقت و انرژی شده است.

او گفت: بورس نیز می‌تواند در زمینه نظارت هوشمند بر بازار حرکت کرده و مسیر را برای رسیدگی بهینه به شکایت‌ها هموار کند.

فلاح در پایان خاطرنشان کرد: مردم می‌توانند اقداماتی که خلاف قانون بوده و موارد شکایت هستند را نشانه‌گذاری کنند. هرچه تعداد این نشان‌گذاری‌ها افزایش یابد، موجب حساسیت بیشتر نهاد ناظر می‌شود. با اجرای این طرح امیدواریم شاهد کاهش تخلفات و افزایش سطح رضایتمندی فعالان بازار باشیم که در نهایت سرمایه اصلی بازار به شمار می‌رود و ارزش بسیار بالایی دارد.

سخن پایانی...

بسیاری از منتقدان انتخاب مجید عشقی در جایگاه ریاست سازمان بورس، علاوه بر اینکه به هم‌تباری وی با جناح حاکم بر دولت سیزدهم اشاره می‌کنند، وی را فردی ناشناخته و فاقد تجربه لازم جهت تصدی این پست حساس می‌دانند. برخی دیگر نیز معتقدند عشقی تاکنون تجربه مدیریت کلان نداشته و نمی‌تواند از پس ریاست سازمان بورس که این روزها به‌دلیل حساسیت جایگاه بازار سرمایه در بازار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بربیاید. اما مدافعان تصدی این پست توسط قائم‌مقام پیشین شرکت بورس کالا ایران با تاکید بر بورسی بودن وی، انتخاب عشقی را یک حرکت پیشرو در بازار سرمایه می‌پندارند.

این عده با توجه به گرایشات عشقی نسبت به استفاده از تکنولوژی‌های جدید در مدیریت بازار سهام امیدوارند عنصر شفافیت در بورس تهران بیش از هر زمان دیگری تقویت‌شده و زمینه برای فعالیت و سرمایه‌گذاری امن در این حوزه بیش از پیش فراهم شود. اما نباید فراموش کرد تا زمانی که بسترهای لازم برای راه‌اندازی سامانه‌های مدرن و تکنولوژی‌های نوین فراهم نشده نمی‌توان نسبت به کارکرد آنها نیز اطمینان حاصل کرد، از همین‌رو انتظار می‌رود عشقی با تمرکز بر ایجاد زیرساخت‌ها و همچنین تقویت نظارت بر بازار سهام در راستای بهبود فضای سرمایه‌گذاری در بورس تهران اقدام کند.