چگونگی تعامل با دنیا، مهم‌ترین متغیر بورس
پیش‌بینی اقتصاد در روزهای آغازین هر سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سمت‌وسوی سرمایه‌گذاری‌ها را مشخص می‌کند.
بر همین اساس هر ساله مهم ترین موسسات مالی دنیا اقدام به پیش بینی وضعیت اقتصاد در کشورهای مختلف می کنند؛ هرچند گاهی مسائلی دور از انتظار رخ می دهد که نتایج به دست آمده را دچار تغییر می کند. با این وجود پیش بینی وضعیت اقتصاد ایران به مراتب سخت تر از سایر کشورها است. چالش های ساختاری که اقتصاد ما را تحت تاثیر منفی قرار داده، عملا اعتبار این دست آینده نگری ها را دستخوش تردید می کند. علاوه براین همواره شاهد توصیف دو سناریو با تکیه بر موقعیت سیاسی کشور هستیم که سناریو نخست به بهبود روابط و تعاملات تجاری میان ایران و سایر کشورها اختصاص دارد، اما در سناریو دوم این طور فرض می شود که تنش های سیاسی میان ایران و سایر کشورها ادامه پیدا کند. هر کدام از ۲ سناریو یادشده محقق شوند، شاهد اثرات آن بر عملکرد اقتصاد و به دنبال آن بازار سرمایه خواهیم بود. به اعتقاد تمامی فعالان صنعتی و اقتصادی، تعامل با دنیا پیش شرط توسعه است. در چنین موقعیتی امکان جذب سرمایه به بازارهای مولد از جمله بازار سرمایه و به دنبال آن توسعه صنعتی و اقتصادی فراهم می شود. در غیر این صورت بازارهای غیرمولد و دلالی همچون دلار، طلا، سکه، خانه و... در صدر فهرست نقاط سرمایه گذاری قرار می گیرند و انتظارات تورمی، به عنوان محرک اصلی بورس عمل خواهند کرد.
تالار شیشه ای، ارزان ترین بازار
یاسر فلاح، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با صمت اظهار کرد: بازار سرمایه در میان سایر بازارهای مالی و سرمایه ای، ارزان ترین و ارزنده ترین است. بخش بزرگی از سهم هایی که در این بازار خریدوفروش می شوند، از قیمت بسیار مناسبی برای خرید برخوردار هستند؛ به بیانی دیگر روند صعودی تالار شیشه ای همچنان در قیاس با سایر بازارهای موازی کند است و همچنان این بخش از ظرفیت ویژه ای برای رشد برخوردار است.
وی افزود: البته ارزندگی بازار سرمایه به منزله ورود سرمایه در قالب غیرتخصصی به این بازار نیست. سرمایه گذاری در این بخش به شدت تخصصی است و ورود بدون تخصص به این بازار مالی می تواند منجر به تحمیل ضررهای جدی به صاحبان سهام شود. بدین ترتیب از مردم یا سرمایه گذاران غیرتخصصی درخواست می شود برای سرمایه گذاری در این بخش از صندوق های سرمایه گذاری استفاده کنند. خوشبختانه در سال های اخیر صندوق های سرمایه گذاری متفاوتی با ریسک های مختلف راه اندازی شده اند.
افرادی که ریسک پذیر هستند می توانند در صندوق های سهامی سرمایه گذار کنند، اما صاحبان سرمایه ای که ریسک پذیری چندان بالایی ندارند می توانند از طریق صندوق های با درآمد ثابت به این بازار وارد شوند.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: بورس بستری مناسب برای جذب سرمایه و اجرای فعالیت های اقتصادی مولد است. رشد جذب سرمایه به این بخش مانع دلال بازی می شود و همزمان مسیر توسعه صنعتی و اقتصادی را در کشور هموار می کند. بااین وجود نباید از ذکر این نکته غافل بود که دعوت از عموم مردم برای سرمایه گذاری در این بازار بدون توجه به ریسک ها و تفاوت های شخصی افراد نیز اشتباه و غیرمنطقی است. این دست راهکارها نه تنها نتیجه بخش نیستند و بر اعتبار بورس نمی افزایند، بلکه از اعتبار سرمایه گذاری در این بخش می کاهند.
فلاح گفت: در بستر بازار سرمایه راهکارهای مختلفی برای جذب نقدینگی مردم با شرایط مختلف فراهم شده است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: از بورس باعنوان دماسنج اقتصادی یاد می شود. این بازار به شدت تحت تاثیر شرایط و ریسک های سیاسی و اقتصادی است. در هفته های پایانی سال گذشته دوباره موضوع توافقات بین المللی میان ایران و سایر کشورها موردتوجه قرار گرفت. در شرایطی که بسیاری از تحلیلگران از کسب نتیجه از مذاکرات برجامی ناامید شده بودند، خبر توافق میان ایران و عربستان منتشر شد و بسیاری را به بهبود تعاملات ایران در سطح جامعه بین الملل امیدوار کرد.تعالی اقتصاد هر کشوری در سایه برقراری روابط سازنده در سطح دنیا ممکن می شود؛ بنابراین هر نوع توافقی می تواند زمینه پیش بینی پذیری حداکثری را در اقتصاد ما مهیا کند و به بهبود عملکرد بازار سرمایه منتهی شود. توافق منطقه ای با کشور عربستان، پیش بینی فعالان اقتصادی را در زمینه قیمت ارز در آینده تغییر داد و در روزهای نخست پس از انتشار این خبر، شاهد ریزش قابل توجه بهای دلار در مدت زمان کوتاهی بوده ایم؛ بنابراین سیاست خارجی ما به هر سمت وسویی برود، جهت گیری اقتصاد و به دنبال آن بازار سرمایه تغییر می کند.
فلاح افزود: بازار سرمایه از این توانمندی برخوردار است که با بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی، بستری مناسب برای جذب سرمایه های داخلی و خارجی فراهم کند. بهبود تعاملات جهانی به منزله تسهیل ورود مواد اولیه، تسهیل صادرات، ورود سرمایه به کشور، رفع مشکلات کنونی حاکم بر روند نقل وانتقال پول و سرمایه های خارجی است. درنتیجه باید به تداوم این مذاکرات و اثرگذاری مثبت آن بر اقتصاد کشور امید داشت.
رشد با تکیه بر توسعه صنعتی
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با صمت در پیش بینی عملکرد بورس در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: دورنمای سیاست های خارجی و تعاملات میان ایران با سایر کشورها مهم ترین فاکتور موثر بر اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ است. تداوم این سیاست ها سمت وسوی اقتصاد ایران را روشن می کند و بر عملکرد بازار سرمایه تاثیر جدی دارد.
وی افزود: در ماه ها و هفته های اخیر شاهد انعقاد دو توافق مهم میان ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین احیای روابط با عربستان بوده ایم که توافقات یادشده موجب شد بازار سرمایه تا حدودی از زیر سایه بازار دلار و طلا خارج شود.
دارابی گفت: انتشار خبر توافق میان ایران و عربستان از تب وتاب بازار دلار و طلا کاست و چنانچه این توافقات ادامه دار باشند، رکود در بازارهای مالی یادشده دور از انتظار نیست. در چنین موقعیتی بخشی از نقدینگی جامعه جذب بازار سرمایه می شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: سمت وسوی بازار کامودیتی ها در سطح جهانی و همچنین بهای نفت و انرژی دیگر شاخص مهمی است که بر عملکرد بازارهای سرمایه دنیا، از جمله ایران اثرگذار است. فصل زمستان و ماه های سرد سال به اتمام رسیده است. حال باید دید قیمت نفت و گاز در چه مسیری پیش می رود. بدون تردید بهای انرژی بر قیمت مواد خام و ... اثرگذار خواهد بود.در همین حال سیاست های حاکم بر اقتصادهای بزرگ دنیا نیز بر میزان عرضه و تقاضای فلزات و سایر بازارهای کالایی موثر است و در نتیجه عملکرد بورس تهران به عنوان بازاری کالامحور را تحت تاثیر قرار می دهد؛ بنابراین باید این طور ادعا کرد که دورنمای اقتصاد دنیا تا پایان سال ۲۰۲۳، بر عملکرد بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲، اثرگذار است.
دارابی افزود: پایداری نرخ ارز دیگر شاخص مهم اثرگذار بر عملکرد بازار سرمایه در سال جاری است. چنانچه نرخ ارز در بازار مبادله ارز و طلا، به ثبات برسد، تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکت های بورسی خواهد داشت.
وی گفت: اقتصاد ایران در طول سال های اخیر با چالش های جدی روبه رو بوده است. این چالش ها در دوران فعالیت دولت سیزدهم نیز تداوم داشته و به بروز مشکلات جدی در بازارهای مولد منتهی شده است. چنانچه عملکرد دولت به گونه ای باشد که از رشد اقتصادی و رونق اقتصادی حمایت کند، تاثیر مثبتی بر عملکرد بورس خواهد داشت.
وی با اشاره به روند مطلوب عملکرد بازار سرمایه در مجموع سال ۱۴۰۱ گفت: تورم، محرک اصلی رشد بورس در ماه های گذشته بوده است. شرکت ها و صنایع بورسی نیز برای سودآوری چشم به تورم دوخته بودند. حال این سوال مطرح می شود که این روند فزاینده تورم و رشد نقدینگی در سال جاری نیز برقرار خواهد بود؟ اما رشد واقعی بورس در شرایطی حاصل می شود که کشور در مسیر رشد اقتصادی واقعی گام بردارد؛ بنابراین کاهش، توقف یا رشد اقتصادی از اهمیت ویژه ای در جهت گیری بازار سرمایه برخوردار است.
دارابی گفت: اگر نقدینگی جذب بازار سرمایه شود، اغلب صنایع و گروه های بورسی، از ظرفیت رشد برخوردارند، اما اثرپذیری گروه های صادراتی و صنایع ریالی از تحولات سیاسی کشور متفاوت خواهد بود؛ هرچند هر نوع توافقی در نهایت به نفع اقتصاد و بازار سرمایه تمام می شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: چنانچه توافقات بین المللی در سال ۱۴۰۲ نیز به نتیجه نرسد، بحران های اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۱، ادامه می یابد. بدین ترتیب نقدینگی به بازارهای غیرمولد و دلالی جذب و چشم بورس تهران نیز برای رشد به تورم دوخته می شود.
سخن پایانی
عملکرد تالار شیشه ای متاثر از ریسک های سیاسی و اقتصادی ایران، دورنمای تعاملات ایران و جهانیان و همچنین سمت وسوی قیمت کامودیتی ها و انرژی در بازار جهانی است. در حالت کلی همواره ریسک های سیاسی و اقتصادی ممکن است شرایطی غیرقابل پیش بینی به وجود آورند، اما شدت این نوسانات در کشور ما به مراتب بیشتر است. در واقع سالانه شاهد رشد قابل توجه نرخ تورم یا نوسانات قابل توجه ارزی هستیم که این نوسانات عملکرد صنایع را تحت تاثیر منفی قرار می دهد و لطمات جدی را به تولید و تولیدکننده و بازارهای مالی و کالایی دنیا تحمیل می کند. با این وضعیت امکانی برای پیش بینی آینده وجود ندارد. همزمان دخالت های مستقیم و بعضا غیرکارشناسی سیاست گذاران نیز بر شرایط اثرگذار است که همین موضوع عملا امکان پیش بینی دقیق عملکرد بورس در سال جاری را دشوار می کند.
