گامی دیگر در جهت تعمیق بازارهای مالی کالامحور
مرضیه توکل: آیین افتتاح معاملات صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر نقره روز دوشنبه با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیرعامل بورس کالای ایران، اعضای هیاتمدیره، فعالان بازار سرمایه، نهادهای مالی و اصحاب رسانه برگزار شد؛ آیینی که بهگفته مدیرعامل بورس کالا، نماد ورود بازار نقره به مرحلهای جدید از توسعه ابزارهای مالی کالامحور در کشور است. اما بهواقع تاثیر اجرای چنین طرحهایی در بازار سرمایه کشور چیست؟ این پرسشی است که کارشناسان در پاسخ به آن به موضوع «تعمیق بازارهای مالی کالامحور» اشاره و تاکید دارند بسترهای مناسبی در بازار سرمایه و اقتصاد ما برای گسترش این نوع صندوقها وجود دارد که باید در جهت بهرهبرداری مطلوب از این بسترها مجدانهتر عمل کرد؛ روندی که بهنظر میرسد از نگاه سیاستگذاران حوزه بورس نیز دور نمانده است. گزارش پیش رو نگاهی است به آنچه رئیس سازمان بورس و رئیس بورس کالا در این آیین بیان کردهاند.
رشد اقتصاد از مسیر رشد بورسهای کالایی
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در آیین افتتاح معاملات صندوقهای سرمایهگذاری نقره در بورس کالای ایران با تاکید بر اهمیت توسعه بورسهای کالایی گفت: فلز نقره بهدلیل کاربردهای گسترده صنعتی و مصرفی، از ظرفیت بالایی برای خلق ارزش، توسعه سرمایهگذاری و رشد اقتصادی برخوردار است.
بهگزارش صمت حجتالله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: توسعه ابزارهای ارزی متصل به کالا، یکی از اقدامات مهم پیشروی بورس کالاست؛ بهطوری که این ابزارها با همکاری بانک مرکزی در حال شکلگیری است و میتواند به آرامش بازار ارز، کارآمدتر شدن معاملات، اتصال بهتر بازار مالی و اقتصاد واقعی و تقویت تأمین مالی تولید کمک کند.
وی با اشاره به رونمایی از گواهی سپرده نقره در سال گذشته، گفت: در زمان آغاز این ابزار، نه میزان نقره قابلعرضه بهطور دقیق مشخص بود و نه تعداد فعالان بازار در این سطح قرار داشت. با این حال، امروز شاهد توسعه این بازار هستیم؛ بازاری که بدون تلاش جمعی و هماهنگی امکان شکلگیری نداشت.
دبیر شورای عالی بورس با اشاره به کارکردهای ذاتی بورس کالا، گفت: بورس کالا بهصورت طبیعی به اصلاح کیفیت کالا، کشف قیمت منصفانه و کاهش هزینههای مبادله کمک میکند. این موضوع از دغدغههای اصلی دولتمردان و اقتصاددانان است. از طرفی شفافیت ایجادشده در بورس کالا ممکن است برای برخی ذینفعان غیرشفاف، خوشایند نباشد اما مسیر توسعه این بازار ادامه دارد و نتیجه نهایی آن، ایجاد محیطی منصفانهتر و عادلانهتر برای خریداران و فروشندگان است.
وی تاکید کرد: در چنین فضایی، هزینههای اضافی حذف میشود، قیمتها به تعادل میرسد و اقتصاد مسیر سالمتری را طی میکند. توسعه بورس کالا یکی از ابزارهای مهم رشد اقتصادی در دنیا بهشمار میرود و نباید خود را از این ظرفیت محروم کنیم.
نقره؛ فراتر از یک فلز زینتی
رئیس سازمان بورس با اشاره به جایگاه نقره اظهار کرد: ما به بازار نقره امیدوارتر هستم، چون نقره نسبت به طلا امتیازهای بیشتری دارد. نقره صرفا یک فلز زینتی نیست، بلکه کاربردهای گستردهای در صنایع برق، الکترونیک، تجهیزات پزشکی و درمانی دارد. همین موضوع باعث شده این فلز از پشتوانه مصرفی قوی برخوردار باشد و بازار تقاضای قابلتوجهی، علاوه بر تقاضای سرمایهگذاری برای آن وجود داشته باشد.
وی با قدردانی از تلاش فعالان این حوزه گفت: عبور از مراحل اولیه توسعه این ابزارها دشوار بود، اما امروز که بازار به بلوغ نسبی رسیده، مشخص است که یک گردنه مهم پشت سر گذاشته شده و مسیر توسعه هموارتر شده است.
صیدی ادامه داد: مس نیز از فلزات جذاب است و میتوان آن را حتی جذابتر از نقره دانست. این فلز بازار داغی در دنیا دارد و با پیشرفت علم، مصارف آن افزایش یافته است؛ بنابراین، مس نیز میتواند در نقشآفرینی بورس کالا موثر واقع شود.
ابزارهای ارزی متصل به کالا؛ ابزار تعمیق بازار
مقام مسئول ارشد بازار سرمایه، توسعه ابزارهای ارزی متصل به کالا را یکی از اقدامات مهم پیشروی بورس کالا عنوان کرد و گفت: این ابزارها با همکاری بانک مرکزی در حال شکلگیری است و میتواند به آرامش بازار ارز، کارآمدتر شدن معاملات، اتصال بهتر بازار مالی و اقتصاد واقعی و تقویت تامین مالی تولید کمک کند؛ بهویژه در شرایطی که اقتصاد کشور با محدودیتهای ارزی مواجه است.
رئیس سازمان بورس با اشاره به پروژه مولدسازی داراییها گفت: اینکه چگونه میتوان داراییهای موجود از جمله ذخایر خزانه بورس کالا در قالب شمش طلا و نقره را به جریان جدید ارزشآفرینی تبدیل کرد، اهمیت ویژه ای دارد که در این مسیر، نقش بورس کالا و نهادهای مالی بسیار کلیدی و تعیینکننده است.
صیدی با تاکید بر اهمیت توسعه بورسهای کالایی افزود: کالاهای استاندارد بهدلیل شفافیت و قابلیت درک جهانی، بستر مناسبی برای گسترش فعالیتهای اقتصادی بازار سرمایه ایران در سطح منطقهای و بینالمللی هستند. امیدواریم با افزایش تنوع کالاها، ابزارهای مشتقه و صندوقهای کالایی، شاهد رشد بازار سرمایه، تقویت تولید و توسعه پایدار اقتصاد ایران باشیم.
بازارهای مالی بورس کالا مسیر تعمیق را طی میکنند
مدیرعامل بورس کالای ایران، در آیین افتتاح معاملات صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر نقره با تشریح روند شکلگیری و راهاندازی صندوقهای سرمایهگذاری نقره، این رویداد را حاصل همافزایی نهاد ناظر، بورس کالا، نهادهای مالی و تولیدکنندگان دانست و گفت: بورس کالا از سالهای گذشته توسعه بازارهای مالی را بهعنوان یکی از راهبردهای اصلی خود تعریف کرده و امروز شاهد ثمره این رویکرد در قالب گسترش ابزارهای مبتنی بر کالا هستیم.
بهگزارش صمت سیدجواد جهرمی، مدیرعامل بورس کالای ایران با قدردانی از حمایتهای رئیس و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار در به سرانجام رسیدن این طرح اظهار کرد: در بیش از یک سال گذشته، هر ابزار مالی که در بورس کالا مطرح شد، با حمایت و همراهی سازمان بورس به مرحله اجرا رسید؛ حمایتی که انگیزه توسعه بازار و نوآوری در ابزارهای مالی را دوچندان کرد.
وی با اشاره به تحولات بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا اظهار کرد: در پایان سال گذشته، ۲۴ درصد ارزش کل معاملات بورس کالا به بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا اختصاص داشت، اما این سهم در پایان ۹ ماهه امسال به ۴۱ درصد رسیده است؛ بهطوری که ارزش معاملات این بازار از حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان در کل سال گذشته، به ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان در ۹ ماه ابتدایی امسال افزایش یافت.
جهرمی تاکید کرد: این رشد نشان میدهد بازارهای مالی بورس کالا در کنار بازار فیزیکی، مسیر بلوغ و تعمیق را طی میکنند و در سالهای آینده نیز این دو بازار بهصورت همزمان و مکمل یکدیگر توسعه خواهند یافت.
نقره؛ بازاری نوپا با ظرفیتهای رو به گسترش
جهرمی با اشاره به آغاز معاملات نقره در بورس کالا از سال گذشته گفت: در ابتدای راهاندازی این بازار، تنها دو تولیدکننده اقدام به عرضه نقره میکردند، اما امروز ۹ تولیدکننده در این بازار فعال هستند که این موضوع نشاندهنده جذابیت و کارآمدی سازکار بازار برای تولیدکنندگان است. وی با اشاره به موجودی فعلی نقره در انبارهای بورس کالا گفت: از ۲۹ تن نقره موجود در انبارهای بورس کالا، ۲۰ تن تولید داخل و ۹ تن وارداتی است. هرچند ارزش بازار نقره در مقایسه با طلا کوچکتر است، اما مهم آن است که هر کالا متناسب با ویژگیهای خود میتواند ارزش افزوده ایجاد کند و فرصتهای متنوع سرمایهگذاری در اختیار سرمایهگذاران قرار
دهد.
مدیرعامل بورس کالا با اشاره به رشد قابلتوجه قیمت نقره در یک سال گذشته خاطرنشان کرد: قیمت نقره از حدود ۸۰ هزار تومان به نزدیک ۳۰۰ هزار تومان رسیده و سرمایهگذارانی که در این بازار حضور داشتند، بازدهی مناسبی را کسب کردهاند. جهرمی راهاندازی صندوق سرمایهگذاری نقره را نقطه آغاز فصل جدیدی از ابزارهای مالی این فلز دانست و گفت: راهاندازی صندوق نقره حاصل یک سال فعالیت بازار نقره است و در ادامه، ابزارهایی مانند قراردادهای اختیار معامله (آپشن) و سایر ابزارهای مشتقه نیز روی نقره توسعه خواهد یافت؛ همان مسیری که پیشتر در بازار طلا طی شده است. مدیرعامل بورس کالا با تاکید بر ضرورت آشنایی بیشتر بخش تولید با ابزارهای مالی بورس کالا تصریح کرد: بسیاری از ابزارهای مالی تعریفشده در بورس کالا هنوز برای بخش تولید ناشناختهاند و وظیفه بورس کالا، نهادهای مالی و سایر بازیگران بازار این است که این ابزارها را بهدرستی برای تولیدکنندگان تبیین کنند تا از ظرفیت آنها در افزایش تولید، کاهش هزینهها و رشد ثروت ملی استفاده شود.
برنامههای آتی بورس کالا
وی افزود: قرار نیست همه ابزارهای بورس کالا ماهیتی مشابه بازار طلا داشته باشند؛ برخی ابزارها برای سرمایهگذاری، برخی برای تامین مالی ارزانتر و برخی برای کاهش هزینههای تولید طراحی شدهاند و شناخت صحیح نیازها، شرط توسعه پایدار بازار است.
جهرمی در ادامه با اشاره به برنامههای آتی بورس کالا، از توسعه اوراق سلف استاندارد کوتاهمدت مبتنی بر گواهی سپرده کالایی بهعنوان ابزاری موثر در تامین سرمایه در گردش شرکتها نام برد.
بهگفته این مقام بورسی، این ابزار میتواند امکان تهاتر بدهیهای مالی میان بنگاهها را نیز فراهم کند.
وی همچنین از برنامهریزی برای راهاندازی گواهی سپرده مبتنی بر ساختمان، مولدسازی طلا، اوراق خرید دین کالایی، تامین مالی معادن، حراج امتیاز بهرهبرداری از مجتمعهای معدنی و ایجاد بستر توثیق اوراق بهادار مبتنی بر کالا خبر داد و تاکید کرد: بخش معدن میتواند یکی از پیشرانهای تحول اقتصادی کشور باشد و بورس کالا بستر مناسبی برای مشارکت مردم در این حوزه فراهم میکند.
پس از نقره، نوبت مس است
مدیرعامل بورس کالا با اشاره به برنامه راهاندازی صندوق مس گفت: پس از نقره، توسعه صندوقهای کالایی مبتنی بر مس در دستور کار قرار دارد؛ اقدامی که علاوه بر ایجاد جذابیت سرمایهگذاری، میتواند هزینه تامین مالی صنایع پاییندستی مس از جمله صنعت سیم و کابل را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد.
توسعه زیرساختهای فناورانه بورس کالا
جهرمی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع اهمیت توسعه زیرساختهای فناورانه بورس کالا پرداخت و گفت: همزمان با رشد بازارها، بازنگری در نرمافزارها، ارتقای امنیت اطلاعات و توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات در دستور کار بورس کالا قرار دارد تا این بازار از تحولات فناوری عقب نماند.
وی در پایان با قدردانی از مدیران و کارشناسان سازمان بورس و اوراق بهادار، اعتماد و همراهی نهاد ناظر در تسریع اجرای پروژهها و مصوبات را عامل مهم موفقیت بورس کالا در توسعه ابزارهای مالی دانست.
