به طوری که برخی از پیمانکاران، با وجود برگزاری جلسات متعدد با مقامات ارشد وزارت راه و شهرسازی، هنوز نتوانسته‌اند بهبود وضعیت را مشاهده کنند. هرچند که ماه گذشته، فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد اوضاع تسهیلات بانکی در بخش مسکن بهبود خواهد یافت و سیستم بانکی نیز متعهد شده است که با تزریق منابع مالی، شرایط را بهتر کند.در حالی که بسیاری از پروژه‌های نهضت ملی مسکن به دلیل عدم پرداخت تسهیلات ساخت در حالت رکود قرار دارند، وزیر راه و شهرسازی اخیرا از رفع مشکلات تسهیلات بانکی خبر داده بود. او همچنین تاکید کرد که نمی‌توانیم با بودجه محدود سالانه به تعهدات خود در زمینه تولید مسکن پاسخ دهیم و نیاز به منابع مالی جدید داریم. با این حال، پیمانکاران نهضت ملی مسکن همچنان بر این باورند که بانک‌ها به تعهدات خود در راستای قانون جهش تولید مسکن عمل نمی‌کنند و اجرای پروژه نهضت ملی مسکن با کندی شدیدی مواجه است.

آمارسازی و ارائه اعداد غیرواقعی اشتباه است

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، بر این باور است که یکی از چالش‌های اصلی وزارتخانه، پروژه‌های نیمه‌تمام و بدون نتیجه از گذشته است. او به شدت با آمارسازی و ارائه اعداد غیرواقعی مخالف است و اخیرا برخی نمایندگان مجلس تصمیم به تشکیل کمیته‌ای برای بررسی آمارهای ارائه‌شده توسط وزیر سابق راه و شهرسازی گرفته‌اند. صادق همچنین به عدم آماده‌سازی زمین‌های متقاضیان مسکن به عنوان یکی از مشکلات اشاره کرده و می‌گوید: «ما نمی‌توانیم به مردم بگوییم این زمین‌ها متعلق به شماست، در حالی که هنوز آماده‌سازی نشده‌اند! این پاسخ شایسته مردم نیست! ». او تاکید می‌کند که باید تلاش کنیم تا به سرعت اراضی مذکور توسط سازمان ملی زمین و مسکن و ادارات کل راه و شهرسازی آماده‌سازی شوند تا زمین‌ها به‌طور شایسته به مردم واگذار گردد.

وزیر راه و شهرسازی در جلسه‌ای که ماه گذشته با محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی داشت، اعلام کرد که مبلغ مناسبی برای تزریق به بانک مسکن به منظور پرداخت تسهیلات مسکن تعیین شده است و به زودی از سوی بانک مرکزی به این بانک پرداخت خواهد شد. به نظر می‌رسد که ارزیابی عملکرد استان‌ها در زمینه مسکن و شهرسازی به طور کلی دستخوش تغییراتی خواهد شد و عملکرد هر استان با استان‌های دیگر مقایسه خواهد شد. بنابراین، ضروری است که هر مدیرکل راه و شهرسازی در جلسات آینده گزارشی از روند ساخت مسکن در استان خود ارائه دهد تا میزان پیشرفت نسبت به ماه گذشته مشخص شود. بر اساس اخبار و گزارش‌ها، استان تهران یکی از استان‌هایی است که در تسریع پروژه‌های نهضت ملی مسکن عملکرد خوبی نداشته و این موضوع منجر به تغییر یکی از مدیران عامل شهرهای جدید، به ویژه شهر پردیس، شده است. اما این اقدامات و تغییرات به نظر می‌رسد که به خوبی نمایان شده و بیشتر انبوه سازان و پیمانکاران معتقد هستند که پروژه نهضت ملی مسکن در حال در جا زدن است.

دولت باید به قانون جهش تولید مسکن تمکین کند

احمد راستینه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به صمت توضیح داد: ما قانون جهش تولید مسکن را با نگاه به ناترازی‌هایی موجود و پیشی گرفتن تقاضا از عرضه در مجلس دوازدهم تصویب کردیم و این موضوع میثاق ما با دولت‌ها است. دولت در بحث تامین مسکن مورد نظر اقشار مختلف جامعه باید به این قانون تمکین کند. این قانون دو بخش مهم دارد که یکی به تامین زمین مناسب برای متقاضیان بخش مسکن و مورد بعد به تامین منابع مالی برای ساخت‌وساز مربوط است.

وی در ادامه بیان کرد: متاسفانه در سیاست‌های اختلافی میان دولت و بانک مرکزی، شاهد متوقف شدن تامین منابع مالی در قالب نهضت ملی مسکن هستیم. آنچیزی که ما به صورت جدی مطالبه می‌کنیم این هست که وزارت راه و شهرسازی در ابتدا موضع خود را در خصوص الحاق و آزادسازی اراضی در شهرهایی که تقاضای زیادی وجود دارد، مشخص کند. از طرفی برای توسعه طرح هادی شهرها و روستا به منظور تامین زمین مورد نیاز و سرعت بخشی در ساخت‌وساز اقدام کند.

راستینه با بیان اینکه یکی از انتقادات جدی که درحال‌حاضر مطرح است، نحوه تعیین سرمایه برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال و تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه است، خاطر نشان کرد: متاسفانه، سیاست‌های بانک مرکزی برخلاف راهبردهایی که شهید رئیسی مطرح کرد، پیش رفته و این موضوع آسیب جدی به حوزه مسکن وارد کرده است.

وی افزود: با توجه به اینکه تعداد زیادی در صف دریافت تسهیلات ساخت مسکن قرار دارند، اما متاسفانه وام‌ها پرداخت نشده و بسیاری از پروژه‌ها با مشکلاتی مواجه شده‌اند. انتظار می‌رود دولت آقای پزشکیان هر چه سریع‌تر راهکارهای عملیاتی برای حل اختلافات میان وزارتخانه‌های اقتصاد و دارایی، راه و شهرسازی و بانک مرکزی در خصوص تعیین سرمایه پروژه بزرگ نهضت ملی مسکن ارائه دهد و تدابیری برای هم‌افزایی این سه نهاد به منظور حل مشکل تسهیلات مسکن بیندیشد.

به بودجه سال آینده امیدواریم

نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در واقع، بانک مسکن در شش ماه گذشته به طور کامل یا به صورت ناقص دستورات دولت را در زمینه تامین منابع لازم برای ساخت مسکن اجرا نکرده است. این موضوع قابل قبول نیست، زیرا وقتی یک برنامه به عنوان برنامه ملی اعلام می‌شود، انتظار می‌رود که تمامی نهادها برای تامین سرمایه همکاری کنند و این مسئله را به طور جدی در اولویت کار خود قرار دهند.

این نماینده مجلس اذعان کرد: بخش دوم مطابه‌گری مجلس این است که وزارت اقتصاد و بانک مرکزی پیشبینی منابع مورد نیاز برای ارائه تسهیلات نهضت ملی مسکن هست که این دو مورد در کنار هم قابل تعریف است و ما نمی‌توانیم صرفا به واسطه تنها یکی از این دو، ‌مشکلات بخش مسکن مردم را حل و فصل کنیم. لذا این مطالبه ما به صورت همزمان از وزارت را و شهرسازی، وزارت اقتصاد و دارایی و نهایتا از بانک مرکزی است که همگی بتوانیم مشکل قانون جهش تولید مسکن را برای حل ناترازی مسکن به درستی انجام دهند.

راستینه در انتها با خوش‌بینی در خصوص بودجه بخش مسکن در سال آینده به صمت گفت: اساسا بودجه ۱۴۰۴ که تلاش‌های زیادی برای آن شده، یک بودجه انبساطی است و با جهت‌گیری رشد تولید و رشد اقتصادی است. طبیعتا ضرورت دارد تا دولت باید به سمت تامین منابع مورد نیاز مسکن حرکت کند. متاسفانه یک نگاه غلط در وزارت اقتصاد و دارایی در تامین تسهیلات بخش مسکن وجود دارد که باید این نگاه را در بودجه سال ۱۴۰۴ اصلاح کنیم.

مسکن یکی از چالش‌های جدی کشور است

سید کریم معصومی خسروآبادی نماینده مجلس شورای اسلامی، به صمت گفت: واقعیت این است که تهیه مسکن مناسب یکی از مشکلات اصلی جوانان ما به شمار می‌رود و در این زمینه نگرانی‌های زیادی برای آنها ایجاد شده است.

وی در ادامه تصریح کرد: این موضوع به طور مستقیم با آمار ازدواج مرتبط است و اعداد و ارقام منتشر شده در این زمینه، زنگ خطر را برای جامعه به صدا درآورده است. دولت برای حمایت از جوانان در زمینه خانه‌دار شدن و تسهیل تامین مسکن برای زوج‌ها، طرح‌های متعددی را ارائه کرده است، اما در این میان مشکلات اساسی وجود دارد. پروژه‌هایی نظیر مسکن مهر و نهضت ملی مسکن در این راستا مطرح شدند، اما در عمل نتایج قابل توجهی حاصل نشد و این موضوع منجر به نارضایتی‌های گسترده‌ای گردید. بر اساس آخرین مشاهدات، در برخی شهرستان‌ها حتی در تامین زمین نیز مشکلات بنیادی وجود دارد.

معصومی خسروآبادی افزود: در حوزه انتخابی من، این چالش به وضوح نمایان است و به همین دلیل، دولت باید تمام توان خود را برای تامین زمین به کار گیرد. واقعیت این است که تا به حال هیچ اقدام موثری برای کمک به خانه‌دار شدن اقشار آسیب‌پذیر جامعه صورت نگرفته است؛ از این رو، انتقادات مردم در این زمینه کاملا منطقی و صحیح است و ما در مجلس موظف به انجام اقدامات اساسی برای برآورده کردن نیازهای متقاضیان هستیم.

نماینده مردم فومن، گیلان در مجلس با بیان اینکه تجربیات این چنینی نشان می‌دهد که طرح‌های مانند نهضت ملی مسکن نمی‌تواند چاره ساز باشد و گره‌ای از مشکلات مردم را باز کند؛ بیان کرد: دولت برای دستیابی به نتایج مطلوب‌تر در این حوزه، باید به سمت طرح‌های اصولی‌تر حرکت کند و از آزمایش برنامه‌های ناموفق خودداری نماید. پویایی بخش خصوصی می‌تواند راهی موثر در این راستا باشد و نتایج مثبتی را به همراه داشته باشد. مسئولان باید واحدهای مسکونی با مساحت کمتر را به زوجین ارائه دهند و شرایط اقساط بلندمدت را نیز فراهم کنند.

سخن پایانی

با گذشت حدود ۲ سال از تصویب قانون جهش تولید مسکن وزارت راه و شهرسازی در مسیر اجرای این قانون عملکرد قابل قبولی نداشته است. بنابراین وزارت راه و شهرسازی باید اقدامات لازم را در خصوص محدوده قانونی شهرها انجام دهد. برای آسیب‌شناسی این طرح لازم است بررسی شود آیا پهنه‌بندی توسعه شهرها و کلان‌شهرها به درستی تعیین شده است یا خیر. همچنین باید به دقت ارزیابی شود که چه میزان افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ پیش‌بینی می‌شود.

توسعه شهرها نیازمند تامین زیرساخت‌های مناسب است که باید به این موضوع نیز توجه شود.طبق آمار، حدود یک چهارم جمعیت کشور که رقم قابل توجهی است، با نهضت ملی مسکن در ارتباط هستند و در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند. حاکمیت به این افراد تعهداتی داده است که باید مورد توجه قرار گیرد و برنامه‌های لازم برای تحقق این تعهدات پیش‌بینی شود.

بنابراین، تکمیل نهضت ملی مسکن، تامین زمین برای ساخت مسکن، مشارکت در جهش تولید مسکن و به ویژه پرداخت تسهیلات ساخت مسکن به مردم باید در اولویت‌های دولت سیزدهم قرار گیرد.