بار جبر بر دوش کارگر!
بسیاری از کارخانه‌های صنعتی و تولیدی استان سمنان روزهایی که در کارگاه برق قطع می‌شود را به عنوان مرخصی کارگران حساب می‌کنند و از روزهای مرخصی آنها کم می‌کنند و این امر به نارضایتی کارگران منجر شده است. اعتراض کارگران به حقی است که از آنها پایمال می‌شود کارگرانی که روزهای گرم سال را در سختی و روزهای سرد سال را در دشواری کار می‌کنند و توقع دارند دست کم کارخانه از آنها به عنوان ابزار فشار روی دولت برای وصل شدن برق استفاده نکند.
احتساب روزهای قطع برق به عنوان مرخصی برای کارگران نه‌تنها از حق آنها کم می‌کند بلکه موجب فشار کار بیش از اندازه به کارگران در روزهایی که برق قطع نمی‌شود هم می‌شود این در حالی است که اداره برق مسئول این تعطیلی‌ها است نه کارگران.
تخلف واضح
از طرف دیگر کارگر گناهی ندارد که اداره برق نمی‌تواند برق کارخانه‌ها را تامین کند و در نتیجه یک روز در هفته به‌علاوه جمعه‌ها می‌بایست کارخانه‌ها تعطیل باشند و تولیدی نداشته باشند و در نتیجه چرا تاوان این کار را باید کارگران بدهند؟
البته کارفرمایان نیز عقیده دارند که وقتی تولیدی وجود ندارد درآمدی هم وجود ندارد در واقع کارگر آن روز برای من کاری را انجام نداده که در قبالش پولی را پرداخت کنم اما مشکل اینجا است که برخی کارخانه‌ها به جای آن روز تعطیلی به واسطه قطع برق، جمعه‌ها کارگران خود را به سر کار فرا می‌خوانند و با شیفت‌های مازاد تعریف می‌کنند! که این امر خودش اثر همان یک روز قطعی برق را هم از بین می‌برد چون به همان میزان و حتی شاید بیشتر دوباره برق مصرف می‌شود! از همه اینها گذشته، سوال اصلی اینجا است که اینها چه ارتباطی به کارگر دارد؟
مشکل دیگر اما این است که بخشی از کارخانه‌های استان سمنان که مثلا دوشنبه‌ها قطعی برق دارند، کارگران را مجبور کرده‌اند که به جای آن روز جمعه سر کار حاضر شوند که این امر نیز اعتراض کارگران را به دنبال دارد، زیرا کارگر حق دارد برای زندگی خودش در روز تعطیل برنامه‌ریزی کند. دیگر اعتراض کارگران این است که متاسفانه روز جمعه اضافه کار به آنها تعلق نمی‌گیرد و این امر غیرقانونی است، چرا که جمعه به هر صورت جمعه است.
اعتراض کارگران
متاسفانه کارگران معترض به این وضعیت در استان سمنان فراوان هستند اما به محض اینکه پای مصاحبه به میان می‌آید، کمتر حاضر به صحبت هستند مگر با قید شروطی مانند عدم ذکر مکان کار یا نام و نام خانوادگی، زیرا این کارگران در هراس هستند که اعتراض آنها، به اخراج یا درگیری با کارفرما منجر و از کار بیکاری شوند. یکی از همین کارگران که در سمنان مشغول به کار است، به خبرنگار بازار می‌گوید: کارفرما به صورت یک‌طرفه اعلام کرده که هر روزی برق قطع باشد کارگران باید جمعه سر کار بیایند.
علی با بیان اینکه ما هم خانواده داریم، دوستا و آشنا داریم عین بقیه آدم‌ها می‌خواهیم از روز تعطیل استفاده کنیم چرا باید یک‌طرفه و به جبر سر کار حاضر شویم و کارفرما هم تهدید کرده است، تاکید کرد: این شرایط را برای ما دشوار کرده زیرا همیشه تا کسی صحبت می‌کند کارفرما او را تهدید می‌کند و اغلب بچه‌ها هم مجبور هستند که تن بدهند و رضایت خود را اعلام کنند.
وی با بیان اینکه متاسفانه کارگران پشت هم نیستند وگرنه قانون از ما حمایت می‌کند، افزود: در قانون ذکر شده که جمعه باید ۴۰ درصد روزهای دیگر بیشتر به ما حقوق بدهند در صورتی که جمعه را بدل از همان روزی که برق قطع می‌شود حساب می‌کنند و به ما اضافه کار نمی‌دهند در صورتی که جمعه جمعه است فرقی ندارد برق قطع شده باشد یا خیر؟
کارگران می‌توانند شکایت کنند
شریعتی وکیل کار و آشنا به مسائل قردادهای صنفی، در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه کار کارخانه‌ها اگر بدون توافق کارگران باشد مطلقاً تخلف و قابل رسیدگی در مراجع قانونی است، گفت: هرگز هیچ کارفرمایی حق ندارد کارگری را مجبور کند که جمعه سر کار حاضر شود.
وی با بیان اینکه مرخصی به جای قطعی برق نیز کار غیرقانونی دیگری است که به ظلم به‌کارگران منجر خواهد شد، تاکید کرد: طبق نص صریح قانون کارگران می‌توانند با ادله به دستگاه‌های قضایی مراجعه و مستقیما این امر را پیگیری کنند حتی اگر از اخراج و برخورد می‌ترسند می‌توانند از دستگاه قضایی درخواست کنند که پرونده را بدون نام رسیدگی کند و مطمئن باشند که با کارفرما برخورد جدی خواهد شد.
همه‌چیز باید توافقی باشد
سرپرست تعاون کار و رفاه اجتماعی استان سمنان با بیان اینکه در وضعیت عادی و جاری قرارداد کاری را کارگران با کارفرمایان منعقد می‌کنند که متضمن شرایط کار اعم از ساعات کار، مرخصی‌ها و تعطیلات است، گفت: برخی شرایط خارج از اراده طرفین امکان اجرای این قرارداد را متوقف می‌کند مثلا اختلالاتی که در فصل تابستان به دلیل قطعی برق و زمستان به دلیل قطعی گاز شاهدش هستیم.
علی نورانی با بیان اینکه قرارداد کار یک قرارداد لازم و توافقی است، یعنی طرفین در قبال همدیگر تعهداتی دارند که باید اجرا شود، بیان کرد: اگر فعالیت یک کارگاه متوقف شد امکان اجرای قرار داد نیز غیرممکن می‌شود قانون پیشنهاد می‌کند که در فصل هفتم مذاکراتی باید بین طرفین قرار داد صورت گیرد یا حتی نمایندگان قانونی آنها به جهت رفع مشکلات شغلی کارگران و رفع موانع تولید و... صحبت و تصمیم‌گیری کنند.
وی با بیان اینکه این مذاکرات باید به اقدام در راستای تبیین شرایط جدید کار منجر شود، افزود: در خصوص ساعات کار، روزهای کار، مرخصی‌ها و...می توان در این مذاکرات صحبت کرد ما این موضوع را به تشکل‌های کارگری استان به‌کرات متذکر شده‌ایم زیرا ظرفیت خوبی در فصل هفتم قانون کار وجود دارد تا مشکلات کارگران حل شود.
مذاکره بهتر از دعوا
سرپرست اداره کل تعاون کار و رفاه عمومی اجتماعی با بیان اینکه مرخصی به اعتبار قانون ۶۹ حقوق کار، توافقی است و تابع اراده یک‌طرفه کارفرما و یا کارگر نیست، تاکید کرد: استفاده از مرخصی کارگر در روزهایی که برق قطع می‌شود به واسطه اینکه یک‌طرفه از سوی کارفرما است و کارگر در آن رضایت ندارد غیر قانونی است و نباید صورت گیرد.
نورانی با بیان اینکه ما به کارگران سازش و مذاکره را در چنین مواردی توصیه و تاکید می‌کنیم اما واقعا اگر قصد پیگیری قانونی امور از سوی کارگران وجود دارد می‌توانند به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان سمنان مراجعه کنند، تاکید کرد: ما کارفرما را خواسته و از او توضیح می‌خواهیم در نهایت هم سعی می‌کنیم که با سازش موضوع را ختم کنیم.
سخن پایانی
برخی مسئولان معتقدند، با توافق فقط می‌تواند روز دیگری به جای روز قطعی برق در نظر گرفته شود و کارفرما یک‌طرفه نمی‌تواند این موضوع را تکلیف کند تحت هر شرایطی ۴۰ درصد عدم استفاده از تعطیلی روز جمعه به عنوان مزد بیشتر، به کارگران تعلق خواهد گرفت در واقع اگر جمعه کارگران بر سر کار حاضر شوند باید حقوق بیشتری بگیرند اگر کارفرمایی تخطی کند، می‌توان این امر را پیگیری کرد.
