طی روزهای اخیر بازار بورس شاهد ریزش‌های پی در پی است به طوری که تابلو معاملات سهام به‌صورت مستمر قرمز است، این موضوع باعث شده تا نگرانی تحلیلگران بازار سرمایه از شرایط این روزهای بورس افزون شود. در این بین بسیاری با اشاره به بحران ریزش‌‌های مکرر در تالار شیشه‌ای بر سکوت نهادهای امنیتی و ناظر انتقاد و تاکید دارند هیچکس ابعاد فاجعه‌‌آمیز این هولوکاست سرمایه سهامداران را درک نکرده است. در همین حال برخی از کارشناسان بازار سرمایه با اشاره به اینکه ریزش بورس در روزهای اخیر به خاطر ریسک‌هایی از نوع سیستماتیک است، از وجود فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری در تک‌سهم‌ها با رشد سودآوری و ضریب P/E مناسب خبر داد.

تصمیم‌گیری برای تغییر دامنه نوسان

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اینکه دامنه نوسان بورس به مثبت و منفی یک درصد تغییر می‌کند، گفت: تصمیمات لازم در خصوص تغییر دامنه نوسان برای هفته آینده نیز با توجه به شرایط اتخاذ خواهد شد.

مجید عشقی با اشاره به تصمیمات هیات مدیره سازمان بورس برای کاهش نوسانات حاکم بر بازار اظهار کرد: بازار سرمایه در حال گذر از روزهای سخت است. سهامداران از ابتدای سال با ریسک‌های متعدد سیاسی و امنیتی مواجه بودند که این امر بعضا باعث ایجاد فضای هیجانی در معاملات بازار شد.

وی افزود: با توجه به رسالتی که سازمان بورس و اوراق بهادار برای حفظ حقوق سهامداران بر عهده دارد، به این موضوع ورود کرد و به پیشنهاد شرکت بورس تهران و فرابورس برای کاهش هیجانات حاکم بر بازار به ایجاد محدودیت در دامنه نوسان اقدام کرد. رئیس سازمان بورس ادامه داد: اتخاذ تصمیمات اصلاحی مهم از سوی دولت در ۲ ماه گذشته و نیز اعلام رویکردهای جدید دولت چهاردهم می‌توانست با تاثیر مثبت بر روند بازار همراه شود اما وجود فضای امنیتی روند بازار را تغییر داد و به هیجان در روند معاملات بازار منجر شد.

عشقی با تاکید بر تغییر دامنه نوسان اعلام کرد: به دنبال بررسی‌های انجام شده و دریافت نظرات فعالان بازار و نیز پیشنهاد فرابورس و بورس تهران، دامنه نوسان معاملات سهام از فردا، یک‌شنبه، تا پایان هفته به مثبت و منفی یک درصد و معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی به مثبت و منفی دو درصد تغییر می‌کند.

وی با اعلام اینکه این تصمیم برای کنترل و کاهش هیجانات کاذب بازار اتخاذ شد، گفت: درخصوص تغییر دامنه نوسان برای معاملات بحث‌های کارشناسی زیادی صورت گرفت که موافقان و مخالفان متعددی را به همراه داشت. رئیس سازمان بورس تاکید کرد: تصمیمات لازم در خصوص تغییر دامنه نوسان برای هفته آینده نیز با توجه به شرایط اتخاذ خواهد شد.

جلوگیری از ریزش‌های هیجانی بورس

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند منفی بازار بورس، ضمن تاکید بر لزوم جلوگیری از ریزش‌های هیجانی بازار گفت: حمایت‌های دولت بدون تصمیم‌گیری هدفمند، حاصلی نخواهد داشت.

امیر توپچی پور کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با مهر با اشاره بهروند بازار بورس طی روزهای آینده، گفت: ترور شهید اسماعیل هنیه در تهران طی روزهای اخیر موجب ایجاد ناآرامی‌های در بازار بورس شد. این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: با تصمیم‌گیری‌های هدفمند، سازمان بورس برای جلوگیری از ریزش هیجانی بازار سرمایه باید دامنه نوسان را محدود کند.

وی افزود: اگر تصمیم‌گیری هدفمندی در این بازار شکل نگیرد، حمایت و تزریق‌های مالی از سوی دولت نیز بی تأثیر خواهد بود. بر اساس پیش‌بینی‌ها با معاملات رو به بالا و مثبت در بازار بورس نیز می‌توان مقداری از حجم ریزش را کنترل کرد، زیرا اگر حرکت بازار بورس به غیر از این روند باشد، نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه بازار با افت‌های بیشتری مواجه می‌شود، به طوری که سهامداران خرد هم از معامله هراس خواهند داشت.

توپچی پور گفت: اگر صندوق توسعه ملی در محدوده‌های مثبت خرید انجام دهد و منابع نیز در محدوده‌های مثبت بازار تزریق شود، سهامداران خرد نیز برای خرید راغب می‌شود؛ بدین ترتیب از میزان ریزش‌های هیجانی بازار کاسته می‌شود.

دلیل ریزش بورس در روزهای اخیر

شهاب خدابخشیان با اشاره به اینکه بازار بورس بازتابی از اقتصاد واقعی کشور است، اظهار کرد: ریزش های روزهای کاری اخیر بورس به خاطر ریسک سیستماتیک ناشی از اتفاق های سیاسی است.

وی با بیان اینکه ریزش هایی که قبل از این دوره اتفاق می افتاد به خاطر کاهش قابل توجه حاشیه و کیفیت سود صنایع بزرگ از جمله فولادی‌، پالایشی و پتروشیمی بود، یادآور شد: این شرکت‌ها به خاطر برخی عوامل از جمله فاصله دلار نیما با آزاد و افزایش بی‌قاعده هزینه انرژی و نرخ خوراک به کاهش حاشیه سود رسیدند.

خدابخشیان، صنایع پتروشیمی و فلزی که ایران در این صنایع مزیت دارد را صنایع قابل توجیه در جهان با حاشیه سود مشخص دانست و اضافه کرد: با توجه به عوامل مربوط به  قیمت گذاری دستوری در مدیریت اقتصاد، تورم، افزایش مالیات، حذف برخی معافیت های مالیاتی و ... صنایع مهم در کشور متضرر شدند و حاشیه سودشان کاهش پیدا کرد و گزارش های فصلی به خصوص زمستان سال گذشته نشان داد که تصمیمات اشتباهی در این خصوص اخذ شده‌است. این کارشناس بورس با اشاره به اینکه قطع برق صنایع که به خاطر جلوگیری از فشار به خانوار صورت گرفت نیز باعث ایجاد مشکلاتی برای شرکت های بورسی شد، افزود: اگر این قطع برق برای صنایع و خانوار یکسان صورت می‌گرفت، صنایع تا این اندازه دچار مشکل نمی‌شدند. به گفته وی، تعطیلی‌های ناشی از گرما و کسری برق باعث شد تا صنایع مجبور به تعدیل نیرو شوند و در نهایت در بلندمدت خانوار متضرر اصلی این موضوع می‌شود.

خدابخشیان با تاکید بر اینکه به دلیل عدم اتخاذ تصمیمات سخت در شرایط بحرانی اقتصادی و بازار سهام، اگر در شرایط ریزشی قبل از این دوره، سرمایه گذاری اقدام به فروش سهام می کرد دچار مشکل نمی شد، یادآور شد: در شرایط فعلی اگر سهامدار بتواند سهام مناسب و رشدی را نگهداری کرده، این دوران بگذرد و اتفاق سیستماتیک بزرگی رخ ندهد، می‌تواند بازدهی خوبی در میان‌مدت از بازار بورس داشته باشد، زیرا در حال حاضر با توجه به ریزش بازار سهام، شاهد محدوده قیمتی جذاب برای بسیاری از شرکت‌ها از جمله شرکت های کوچک بورسی هستیم.

مجوزهای رانتی

وی ادامه داد: متاسفانه در ارکان بازار سرمایه و اداره آن، دچار مشکلات عدیده‌ای هستیم و اگر آقای پزشکیان و تیم اقتصادی‌اش می‌خواهند به قول‌هایی که داده‌اند عمل کنند باید به آنها توجه داشته باشند و برای هر کدام راه حل ارائه دهند. اهالی بازار سرمایه، حامی آقای پزشکیان بودند و اکنون به نظر می رسد بدون اینکه سهم خواهی کنند و به او فشار آورند، تاوان این حمایت را می‌دهند. متاسفانه، در این دوره شاهد هدایت نقدینگی به سمت صندوق‌های درآمد ثابت که عمدتا از طرق رانتی مجوز گرفته‌اند، هستیم و سهامداران خرد در بازار سرمایه قربانی این سیاست شده‌اند. در حالی که کار این صندوق‌ها تنها بالاتر بردن نرخ بهره در اقتصاد ما است و هیچ خروجی مفیدی برای اقتصاد ما نداشته اند.

 علت سکوت نهادهای ناظر و امنیتی

خدابخشیان با بیان اینکه متاسفانه هیچ نهاد نظارتی و امنیتی در این زمینه ورود نمی‌کند که ببیند چه بلایی بر سر سهامداران می‌آید، گفت: به نظر می رسد هیچ کسی ابعاد فاجعه آمیز این هولوکاست سرمایه سهامداران را درک نکرده است. قیمت‌ها به سال ۹۸ یعنی ۵ سال پیش برگشته و باید دید در این ۵ سال ما چند درصد تورم را تجربه کرده‌ایم! سهامداران برای کمک به تولید وارد بازار شده‌اند و سرمایه‌شان را وارد بازار دلار و سکه نکرده‌اند و در بانک نگذاشته‌اند تا از نرخ بهره استفاده کنند. آنها به تولید در کشور کمک کردند، مگر غیر از این است که در همین ۵ سال ما هر سال را به عنوان تولید سرمایه گذاری کرده‌ایم نقره داغ کردن مردم در این بازارها چه پیامی را به خارج از کشور مخابره می‌کند!؟ فعالان بازار سرمایه ۵ سال سرمایه‌گذاری کرده‌اند و متضررترین اقشار جامعه بودند. چگونه می‌خواهید سرمایه‌گذار خارجی را تشویق کنید، وقتی سرمایه‌گذاران داخلی را نقره داغ می‌کنید؟

شخص آقای پزشکیان باید وارد عمل شود

این کارشناس بازار سرمایه اظهارداشت: متاسفانه صنایع را نابود کردند و حاشیه سود شرکت‌ها را از بین بردند. دستشان را در جیب سهامداران کرده‌اند و هر چه سود بوده از شرکت‌ها خارج کردند. با پول سهامداران پز می‌دهند که ما قیمت بنزین را کنترل کرده‌ایم و اجازه ندادیم افزایش یابد! شما در جیب بانک‌ها دست بردید و از جیب سهامداران بانکی برداشتید! ما اکنون در شرایط بسیار بدی قرار داریم. مشخص نیست چرا شورای عالی بورس سکوت کرده است! شخص آقای پزشکیان باید وارد عمل شود.

 توجه به صرفه ریسک

وی افزود: حتی تا یک روز بازار مثبت می‌شود، تمام صفهای خرید را عرضه می‌کنند! اصلا صرفه ریسک را متوجه نمی‌شوند و درک نمی‌کنند وقتی یک سری سهامدار قدیمی در قیمت‌هایی، سهام را خریده‌اند و امروز سهامدار جدیدی می‌خواهد وارد شود باید صرف ریسک دیگران و خودتان را رعایت کنید و به او سهم

بفروشید.  آقایان همان لحظه به هر قیمتی که بخواهند می‌توانند خرید کنند، چه کسی به شما مجوز داده که که با پولی که در اختیار دارید این گونه هدر رفت منابع داشته باشید و عطش بازار را سیر کنید!؟ این بازار حالا حالاها عقب است. ۵ سال است در رکود دست و پا می‌زند و پایین می‌رود و هر بار کف جدیدی را می‌شکند، اما تا یک نفر در صف خرید است و تماسی می‌گیرد به او سهم می‌دهند. چرا اجازه نمی‌دهید صرفه ریسک بهای تمام شده همه منطقی باشد!؟ فقط می‌خواهید خودتان را به پول نزدیک کنید، بدون اینکه هیچگونه مدیریتی در بازار نشان دهید!؟

این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه همه اتفاقات بازار به دلیل ریسک‌های سیاسی نیست، با انتقاد از برخی ناکارآمدی‌ها ابراز عقیده کرد: چرا بازارهای دیگر از جمله بازار دلار و سکه به اندازه بازار سرمایه متاثر نمی‌شوند!؟ این شرایط حدود 2.5 درصد در بازار دلار اثر گذاشته، اما به دلیل مسائل منطقه بازار سرمایه روزانه ۶ درصد زیان می‌بیند. بعد انتظار دارید بازار سرمایه مان پویا شود!؟ همه دنیا شرایط اقتصادی ما را نگاه می‌کنند! ۲۶۵ میلیارد دلار ارزش بازار بورس ما بوده به ۱۲۲ میلیارد دلار رسیده است، فقط ۱۴۰ میلیارد دلار سرمایه مردم را در بازار سرمایه نابود کردید!

سخن پایانی

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار، با انتقاد از میزان دقت و صحت رقم شاخص کل در تبیین واقعی وضعیت بازار، معتقدند در سال‌های گذشته به دنبال افت و خیزهای بالای بازار، اعتماد مردم به بازار سرمایه از بین رفته است.

به نظر می‌رسد آنها که همه سرمایه‌ها و دارایی‌شان در املاک و سپرده‌های بانکی و صندوق‌های درآمد ثابت است هیچ اعتقادی به بازار سرمایه ندارند. بنابراین برای احیای این بازار مالی باید با تدابیر ویژه‌تری وارد میدان شد.