ارزآوری صنایع‌دستی را جدی بگیریم
صنایع‌دستی بیشتر کشورها شامل ظروف سفالی، مسی، شیشه‌کاری، تمثال‌های چوبی، زیورآلات، بافت انواع جامه و حصیر یا ساخت محصولات چرمی می‌شود که از زمان‌های گذشته به‌جامانده‌اند و بیشتر براساس ضروریات زندگی و نیازهای مردم آن زمان ساخته می‌شدند؛ اما امروز آنچه آنها را زنده و خاص نگه داشته، زیبایی منحصربه‌فرد، دست‌ساز بودن و تعلق داشتن به یک فرهنگ خاص است.
صنایع دستی بیشتر کشورها شامل ظروف سفالی، مسی، شیشه کاری، تمثال های چوبی، زیورآلات، بافت انواع جامه و حصیر یا ساخت محصولات چرمی می شود که از زمان های گذشته به جامانده اند و بیشتر براساس ضروریات زندگی و نیازهای مردم آن زمان ساخته می شدند؛ اما امروز آنچه آنها را زنده و خاص نگه داشته، زیبایی منحصربه فرد، دست ساز بودن و تعلق داشتن به یک فرهنگ خاص است. همین خصوصیات باعث شده است تا مردم از سایر نقاط جهان، خریدار صنایع دستی دیگر کشورها باشند. تنها کافی است، بهترین بازار برای صادرات صنایع دستی ایران را پیدا کنید، ذائقه مشتریان هدف را بشناسید و محصول خود را به خوبی بازاریابی کنید. براساس آمار، می توان کشورهای اروپایی، امریکایی، آسیای شرقی، عراق، افغانستان و کشورهای همسایه شمالی را مشتری های پرطرفدار صنایع دستی ایران اعلام کرد. کشورهایی مانند عراق طرفدار محصولاتی مانند سفال، شیشه و محصولات با کارکرد مصرفی هستند؛ اما کشورهای اروپایی و امریکایی بیشتر از کالاهای تزئینی استقبال می کنند. آنچه در ادامه می خوانید، نگاهی کلی به ظرفیت های این هنر ـ صنعت و راهکارهای توسعه اقتصاد با ارزآوری این ظرفیت است.
بهره از فرصت های جدید در بازارهای جهانی
باتوجه به روند رشد بازارهای جهانی و افزایش تقاضا برای محصولات صنایع دستی، کسب وکارهای صادرکننده می توانند از فرصت های جدیدی در بازارهای جهانی بهره مند شوند. برای موفقیت در صادرات، مدیران باید بازارهای جهانی را به دقت بررسی کنند و به دنبال فرصت های جدید و نوآورانه باشند. همچنین، نیاز به ارتقای کیفیت محصولات و ارائه خدمات بهتر به مشتریان در بازارهای جهانی است. در نهایت، برای موفقیت در صادرات صنایع دستی، نیاز به برنامه ریزی دقیق، مدیریت منابع و همکاری با سایر شرکای تجاری و دولتی و غیردولتی است. با ایجاد یک برنامه کاری جامع و به دنبال آن پیگیری مستمر، کسب وکارهای صادرکننده می توانند از بازارهای جهانی به خوبی بهره ببرند و در نتیجه، بازدهی و سودآوری بیشتری را برای خود به دست آورند. برای موفقیت در صادرات صنایع دستی، به شناخت دقیق از بازارهای جهانی و نیازهای مشتریان نیاز است. بنابراین، برنامه ریزی و تحقیقات بازار و تجزیه و تحلیل رقبا و فرصت های بازار بسیار مهم است. همچنین، باید به نوع و کیفیت محصولات، بسته بندی و برچسب گذاری محصولات، روش های حمل ونقل و پشتیبانی و خدمات پس از فروش توجه شود. علاوه بر این، برای موفقیت در صادرات صنایع دستی، باید به مشکلات مربوط به تجارت بین الملل مانند مشکلات مالی، نوسانات نرخ ارز و تغییرات قوانین و مقررات تجاری در بازارهای جهانی توجه شود. برای مدیریت این چالش ها، باید از رویکردهای بازاریابی و تجارت بین المللی مناسب استفاده کرد و به دنبال راه حل های مناسب برای مدیریت ریسک های مربوط به تجارت بین المللی بود.همچنین، باید به مشکلات مربوط به تولید و مدیریت فرآیند تولید و موجودی ها و همچنین به مشکلات مربوط به کیفیت و نوعیت مواد اولیه توجه کرد. برای حل این چالش ها، باید از فناوری و روش های نوآورانه در تولید و مدیریت استفاده کرد و در پی بهبود کیفیت محصولات و مواد اولیه و همچنین بهبود فرآیند تولید و مدیریت موجودی ها بود.
ابزاری برای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی
صادرات صنایع دستی یکی از راهکارهای موثر برای توسعه اقتصادی کشور محسوب می شود. با افزایش صادرات صنایع دستی، ارزش افزوده تولیدی این صنعت بیشتر خواهد شد و در نتیجه، ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی در کشور افزایش خواهد یافت. همچنین، باتوجه به تنوع محصولات صنایع دستی، با صادرات این محصولات به بازارهای جهانی، تصور می شود که ارزش صادرات کشور نیز افزایش خواهد یافت. باتوجه به اینکه صنایع دستی در کشور ایران به واسطه فرهنگ و هنر ایرانی مشهور شده اند، صادرات این محصولات به بازارهای جهانی می تواند به عنوان یک فرصت برای معرفی فرهنگ و هنر ایران به دنیا مطرح شود.برای افزایش صادرات صنایع دستی در بازار جهانی، باید به راهکارهای مختلفی توجه شود که از جمله این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تنوع محصولات
تنوع محصولات و ابتکار در طراحی و تولید محصولات صنایع دستی، می تواند باعث افزایش رقابت پذیری این محصولات در بازارهای جهانی شود.
بازاریابی و تبلیغات
بازاریابی و تبلیغات مناسب محصولات صنایع دستی می تواند باعث جذب مشتریان بیشتر در بازارهای جهانی شود. برای مثال، استفاده از شبکه های اجتماعی، رویدادهای نمایشگاهی و ارائه محصولات با کیفیت و نرخ مناسب می تواند به افزایش فروش و بهبود قابل توجه در صادرات صنایع دستی در بازارهای جهانی منجر شود. استفاده از فناوری در طراحی و تولید محصولات صنایع دستی، می تواند باعث بهبود کیفیت و کارآیی این محصولات شود. همچنین، استفاده از فناوری های مدرن مانند فضای مجازی و تجربه واقعی گیت و پیاده سازی سیستم های اتوماسیونی می تواند بهبود مدیریت و فرآیند تولید را فراهم کند.
ارتباط با بازارهای جهانی
ارتباط با بازارهای جهانی و شناخت روندهای بازاریابی و تبلیغات در این بازارها، می تواند به افزایش صادرات صنایع دستی در این بازارها کمک کند. همچنین، ارتباط با تجار و توزیع کنندگان در بازارهای جهانی، می تواند به افزایش فروش و بهبود فرآیند صادرات کمک کند.
چالش های سد راه توسعه صادرات
صادرات صنایع دستی همواره با چالش ها و فرصت هایی همراه است. کیفیت محصولات صنایع دستی به عنوان یکی از عوامل مهم در بازار جهانی بسیار حائزاهمیت است. بنابراین، افزایش کیفیت و بهبود فرآیند تولید می تواند به افزایش رقابت پذیری در بازار جهانی کمک کند. از سوی دیگر، مشکلات حمل ونقل و انتقال محصولات صنایع دستی به بازارهای جهانی می تواند به چالشی برای صادرات این محصولات تبدیل شود. بنابراین، استفاده از راهکارهای جایگزین مانند حمل ونقل هوایی و دریایی می تواند به بهبود فرآیند صادرات کمک کند. در کنار موارد یادشده، تنوع محصولات صنایع دستی می تواند به چالشی برای صادرات این محصولات تبدیل شود. بنابراین، باتوجه به رقابت شدید در بازارهای جهانی، بازاریابی و تبلیغات موثر محصولات صنایع دستی می تواند به چالشی برای صادرات این محصولات تبدیل شود. بنابراین، برنامه ریزی و اجرای یک استراتژی بازاریابی و تبلیغات مناسب می تواند به بهبود فرآیند صادرات کمک کند.علاوه بر چالش های داخلی، مشکلات مربوط به تجارت بین المللی را نیز نباید از قلم انداخت. تجارت بین المللی نیز با چالش های خود مواجه است؛ از جمله مشکلات مربوط به نوسانات نرخ ارز و تغییرات قوانین و مقررات تجاری در بازارهای جهانی. این چالش ها می توانند به چالشی برای صادرات صنایع دستی تبدیل شوند، بنابراین، اطلاعات و آگاهی از روندهای بازاریابی و تجارت بین المللی می تواند به بهبود فرآیند صادرات کمک کند.همچنین، صادرات صنایع دستی ممکن است با مشکلات مالی مواجه شود، از جمله مشکلات مربوط به پرداخت و دریافت وجه و تامین مالی برای تولید و حمل ونقل محصولات. بنابراین، مدیریت مالی و به دست آوردن منابع مالی لازم می تواند به بهبود فرآیند صادرات کمک کند.به علاوه اینکه، مدیریت فرآیند تولید محصولات صنایع دستی می تواند به چالشی برای صادرات این محصولات تبدیل شود، بنابراین، بهبود فرآیند تولید و مدیریت موجودی می تواند به بهبود فرآیند صادرات کمک کند.
در کل، صادرات صنایع دستی با چالش هایی مواجه است، اما با رعایت رویکردهای مناسب و بهره گیری از فرصت های موجود در بازارهای جهانی، می توان به بهبود فرآیند صادرات و افزایش فروش این محصولات در بازارهای جهانی دست یافت.به عنوان چالش های دیگر صادرات صنایع دستی می توان به دسترسی نداشتن به زیرساخت های مناسب برای تولید و صادرات، نبود تسهیلات و امکانات مالی و بانکی مناسب برای تسهیل صادرات و مشکلات مربوط به نوع و کیفیت مواد اولیه اشاره کرد. همچنین، برخی صنایع دستی ممکن است با محدودیت های قوانینی و مشکلات مربوط به حقوق کارگران مواجه شوند. بنابراین، برای حل این چالش ها، نیاز به همکاری بین صنعتی، دولتی و غیردولتی و همچنین پیشرفت در فناوری و مدیریت محصولات و فرآیند تولید و صادرات است.
پرچمداری هند در بازار صنایع دستی جهان
صنایع دستی به محصولاتی اطلاق می شود که با استفاده از ابزارهای ساده دست ساز ساخته شده اند و نشان دهنده فرهنگ و سنت های یک کشور یا منطقه هستند. گاه ممکن است برخی از این محصولات کارکردهای غیرتزئینی داشته باشند، حتی در بعضی کشورها مانند برخی اعضای اتحادیه افریقا، صنایع دستی، نمایانگر هویت ملت ها هستند.این صنعت که به عنوان یکی از زیرشاخه های گردشگری در جهان شناخته می شود، توانسته جایگاه خود را در 2 دهه گذشته در سبد هزینه گردشگران سراسر جهان باز کند، به نحوی که خرید صنایع دستی هر کشور، شهر یا روستا به عنوان سوغاتی همه گیر شده است و همین موضوع باعث شده، بسیاری از صنعتگران این حوزه برای گسترش و توسعه کسب وکار خود اقدام کنند. از سویی هم، توسعه صنعت گردشگری در جهان این زمینه را فراهم کرد که حجم گردش بازارهای صنایع دستی به طورکلی در جهان از ۷۰ میلیارد دلار در سال ۹۴ میلادی به حدود ۸۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ برسد که نشانگر اهمیت و جایگاه این صنعت در کشورهای گوناگون است.
اما وقتی کمی دقیق تر به آمار نگاه کنیم، پرچمداری هند و برخی دیگر از کشورهای آسیایی و خاورمیانه ای کاملا مشهود خواهد بود. همان طور که گفته شد، هندوستان به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده و عرضه کننده محصولات صنایع دستی در جهان شناخته می شود که توانسته در سال ۲۰۲۰ میلادی از این محل درآمد قابل توجهی را کسب کند. در بیشتر کشورهای توسعه یافته، جنبه های غیراقتصادی این صنعت انگیزه ای به دست دولت ها داده تا با تمام توان در راستای توسعه این حوزه تلاش کنند. برای مثال، می توان به انگیزه های فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد که باعث شده اند تا کشورها از طریق تقویت تولید صنایع دستی، فرهنگ خود را به جهانیان عرضه و جای پای خود را در جهان محکم تر کنند، زیرا افراد می توانند با هزینه اندکی این محصولات را خریداری کرده و مورداستفاده قرار دهند. از همین رو کشورهای توسعه یافته تلاش می کنند حاشیه سود صنایع دستی را کاهش دهند تا میزان فروش این محصولات افزایش یابد و فرهنگ های سنتی و کهن ملل خود را در جهان به نمایش بگذارند.
توسعه بازار با ظهور خرده فروشی آنلاین
در سال های اخیر با ظهور خرده فروشی آنلاین و گسترش کانال های گوناگون تجارت الکترونیکی، دسترسی به صنایع دستی برای مصرف کنندگان بسیار ساده تر از قبل شده است و حتی کارشناسان معتقدند دلیل جهش این صنعت نسبت به سال ها و دهه های گذشته، رسوخ اینترنت در بین اقشار گوناگون و ملت های سراسر جهان است که باعث شده کشورها روی کره زمین به مثابه یک دهکده کوچک مدام در ارتباط با یکدیگر باشند، اما دلایل رشد این صنعت فقط مربوط به اینترنت نیست، بلکه روابط بین ملت ها پس از جنگ جهانی دوم در دهه ۴۰ میلادی با سرعت بسیار بالایی افزایش یافت و همچنین رشد و توسعه صنعت نفت در کشورهای خاورمیانه باعث شد که ملت های مختلف جهان برای آشنایی بیش از پیش با فرهنگ سایر ملل از خودشان تمایل بیشتری نشان دهند. صنایع دستی نیز یکی از نمادهای فرهنگ ملل محسوب می شود، اما آنچه باعث فراگیر شدن و توسعه بازارهای این صنعت در مقایسه با سایر محصولات فرهنگی شده، ارزان تر بودن آنها است که منجر به همه گیر شدن خریدوفروش محصولات صنایع دستی در بین خانواده ها شده است. بررسی های نهادهای ناظر اقتصادی نشان می دهد که بخش جدیدی از مشتریان نیز به این بازار اضافه شده اند که چشم انداز این بخش را بسیار روشن تر از قبل کرده است. این مشتریان که پول به مراتب بیشتری نیز در اختیار دارند، ادارات و مراکز دولتی هستند که تمایل کم سابقه ای به خرید تزئینات مربوط به فرهنگ ملل مختلف را از خود نشان می دهند. حتی برخی کارشناسان معتقدند اگر این مشتریان در سال ۲۰۲۰ فعال نبودند، احتمالا میزان افت گردش مالی این صنعت به بیش از ۳۰ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۹ هم می رسید، اما ادارات، بیمارستان ها، مدارس، شرکت ها و... در اقدامی عجیب دست به خرید محصولات صنایع دستی از کشورهای مختلف زدند و به همین دلیل آسیب واردشده به این صنعت در مقایسه با سایر صنایع کلان مانند خودروسازی به مراتب کمتر بوده است. با نگاهی به کشورهایی مانند هند، چین، ایران، افغانستان و کشورهای عربی، متوجه وجود بازارهایی غیرمجازی می شویم که از رونق بسیار خوبی برخوردار و طبق گزارش ها به نظر می رسد این بازارها به تدریج در حال بازگشایی هستند. در کشورهای یادشده، سهم فروش محصولات صنایع دستی در بازارهای فیزیکی بیشتر از فروشگاه های اینترنتی بوده، اما در اروپا و امریکای شمالی کفه بازارهای مجازی مقداری سنگین تر از مدل خاورمیانه ای و آسیایی فروش این محصولات است، اما باید توجه داشت که به طورکلی میزان فروش محصولات این بخش در بازارهای فیزیکی در کشورهای تولیدکننده بسیار بیشتر از فروشگاه های اینترنتی است، زیرا گردشگران می توانند در سفر به شهرها و روستاهای مختلف اقدام به خرید این محصولات از بازارهای محلی کنند، اما این اتفاق در برخی کشورها مانند امریکا و کانادا که بیشتر مصرف کننده این تولیدات هستند، کاملا عکس این است، چون افراد برای تهیه محصولات صنایع دستی نیازی به سفر ندارند و به همین دلیل هم اقدام به خرید از طریق اینترنت می کنند.
سخن پایانی
صنایع دستی به عنوان یکی از شاخه های مهم صنعت کشور ایران، از نظر تولید محصولات و اشتغالزایی بسیار مهم و حیاتی است. باوجود تنوع بسیار در صنایع دستی مختلف، این صنعت در سال های گذشته با مشکلاتی روبه رو بوده است، از جمله کاهش تقاضای داخلی و خارجی برای محصولات صنایع دستی، افزایش رقابت در بازارهای جهانی و مشکلات مربوط به نقل و انتقال محصولات، بنابراین برای بهره از ظرفیت های این هنر ـ صنعت ریشه دار باید با تدبیر و برنامه ریزی دقیق تر در مسیر تولید صادرات محور این محصولات گام برداشت.
