خطر فروپاشی یک تمدن کهن
تورم به معنای افزایش مداوم نرخ کالاها و خدمات در اقتصاد است، وقتی تورم در زندگی چنبره بزند پول کم ارزش می‌شود و قدرت خرید پایین می‌آید؛ برای مثال اگر فرض کنیم که نرخ یک قرص نان ۱۰ هزار تومان و نرخ تورم سالانه ۱۰ درصد باشد، نرخ همان نان در سال آینده به حدود ۱۱ هزار تومان می‌رسد. اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تهران عوامل مؤثر بر تورم را در عرضه و تقاضا، هزینههای تولید و سیاست‌های پولی می‌داند و در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: وقتی تقاضا برای کالاها و خدمات بیشتر از عرضه باشد، قیمتها افزایش می‌یابند.
در اقتصاد عامل تورم وابسته به عوامل خرد و کلانی است، در این راستا متخصصان اقتصاد یکی از دلایل افزایش تورم در اصفهان را خشکی زاینده رود می‌دانند.
علی‌اکبر نیکو اقبال می‌افزاید: افزایش هزینههای تولید، مانند افزایش نرخ مواد اولیه، می‌تواند منجر به افزایش قیمتها شود، در نتیجه اگر بانک مرکزی پول بیشتری چاپ کند، ممکن است ارزش پول کاهش و تورم افزایش یابد.این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: تورم می‌تواند تأثیرات مختلفی بر اقتصاد و زندگی روزمره داشته باشد که از آن جمله کاهش قدرت خرید، افزایش هزینههای زندگی و تغییرات در الگوی مصرف است.
وی علت تورم در اصفهان را بی‌ارتباط با بحران خشکی زاینده رود نمی‌داند و می‌گوید: بحران آب در اصفهان باعث کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش هزینه تولید شده است؛ مشکلات زیست محیطی مانند کمبود منابع آب به فشار اقتصادی و افزایش قیمتها دامن می‌زند.
نیکو اقبال نوسانات نرخ ارز و کسری بودجه و استقراض دولتی را یکی دیگر از عوامل تورم در اصفهان می‌داند و توضیح می‌دهد: کسری بودجه و افزایش استقراض دولتی می‌تواند به افزایش نقدینگی و تورم منجر شود از سوی دیگر نوسانات اقتصادی جهانی و مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصاد داخلی نیز می‌توانند به عدم موفقیت در کنترل تورم کمک کنند.
مدیریت منابع آب و تلاش برای کاهش بحران زایندهرود
این اقتصاددان راهکارهای احتمالی کاهش تورم در اصفهان را در مدیریت منابع آب و تلاش برای کاهش بحران زاینده رود می‌داند و بر اجرای سیاست‌های مالی و پولی مناسب و منسجم برای کنترل تورم تأکید می‌کند و می‌گوید: حل مشکلات تورم نیاز به همکاری میان دستگاهی، سیاست‌های اقتصادی مناسب و نظارت مستمر بر شرایط اقتصادی و اجتماعی دارد.
تمدنی که مبنای شکل گیری آن بر وجود رودخانه دایمی زاینده رود بوده است اکنون با خطر کم آبی، تغییر اقلیم معتدل به کویری، خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی، فرونشست، مشکلات محیط زیستی متعدد، آلودگی هوا، از میان رفتن حوزه‌های مختلف کشاورزی و مشکلات اقتصادی و در نهایت مهاجرت روبه‌رو شده است با توجه به این موضوع که بیش از ۹۷ درصد مساحت استان اصفهان در حوضه زاینده رود واقع شده است و ۹۷ درصد استان مجاور در حوضه کارون قرار دارد، بی‌توجهی به این مسئله مهم و خشک کردن زنده رودِ اصفهان با بارگذاری‌های تعریف نشده و خارج از توان زاینده رود، فروش غیرقانونی حقابه قانونی کشاورزان توسط وزارت نیرو و عدم جبران مافات با وجود قول‌های مکرر در طول دهه‌های گذشته، اجرایی نشدن طرح‌های آبی مختلف و به طور کلی عمل نکردن به قوانین تعریف شده در این حوضه، موجب شده تا تمدنی که مبنای شکل گیری آن بر وجود رودخانه دائمی زاینده رود بوده است؛ اکنون با خطر کم‌آبی، تغییر اقلیم معتدل به کویری، خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی، فرونشست، مشکلات محیط زیستی متعدد، آلودگی هوا، از میان رفتن حوزه‌های مختلف کشاورزی و مشکلات اقتصادی و در نهایت مهاجرت روبه‌رو باشد. حتی آن گونه که مهدی طغیانی نماینده اصفهان در مجلس عنوان کرده است مطابق تحقیقات انجام شده با ادامه روند فعلی، تا هشت سال آینده شاید از این تمدن کهن چیزی باقی نماند.
تاثیرات قابل توجه خشکی زاینده رود بر تورم و اقتصاد
حال این سوال پیش می‌آید که چرا و چگونه خشکی زاینده رود، به‌عنوان یکی از منابع اصلی تامین آب در استان اصفهان، تأثیرات قابل توجهی بر تورم و اقتصاد این منطقه دارد؟!
کارشناس دیپلماسی آب تأثیرات خشکی زایندهرود بر افزایش تورم در اصفهان را در کاهش تولیدات کشاورزی می‌داند و در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: خشکی زاینده رود منجر به کاهش تولیدات کشاورزی از جمله محصولات اساسی مانند گندم، جو و میوه‌‌ها شده است. کاهش عرضه محصولات کشاورزی باعث افزایش قیمتها در بازار محلی می‌شود. همچنین کاهش تولید و عرضه محصولات کشاورزی به طور مستقیم بر نرخ مواد غذایی تأثیر می‌گذارد و موجب افزایش قیمتها می‌شود که به نوبه خود به تورم کمک می‌کند.
هزینههای نیاز به استفاده از منابع آب جایگزین
علی مهران‌فر، به افزایش هزینههای آب اشاره‌ای می‌کند و توضیح می‌دهد: با کاهش جریان زاینده رود، نیاز به استفاده از منابع آب جایگزین مانند آب‌‌های زیرزمینی افزایش یافته است که هزینههای بالاتری به دنبال دارد. این افزایش هزینه به تولیدکنندگان و مصرف‌‌کنندگان منتقل می‌شود؛ همچنین هزینههای مربوط به تصفیه و توزیع آب نیز افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند به افزایش قیمت‌‌های خدمات و کالاها منجر شود.
کارشناس دیپلماسی آب با اشاره به کاهش کیفیت زندگی به علت مشکلات زیست محیطی و اجتماعی، تصریح می‌کند: خشکی زایندهرود و بحران آب باعث کاهش کیفیت زندگی مردم می‌شود. مشکلات زیست‌محیطی و کمبود آب به طور مستقیم بر معیشت مردم تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به افزایش هزینههای زندگی و تورم کمک کند و همچنین مشکلات اقتصادی ناشی از خشکی آب می‌تواند موجب مهاجرت از اصفهان به دیگر مناطق شود.
مهاجرت و فشار بر بازار مسکن
وی اضافه می‌کند: از سویی این مهاجرت می‌تواند فشار بر بازار مسکن را افزایش دهد و باعث افزایش نرخ مسکن و اجاره‌بها شود که به تورم کمک می‌کند.
مهران فر، تأثیر خشکی زایندهرود بر صنایع وابسته به آب را به‌عنوان یکی دیگر از عوامل رشد تورم در اصفهان می‌داند و اضافه می‌کند: صنایع وابسته به آب مانند صنایع نساجی و تولید مواد غذایی به‌شدت تحت‌تأثیر خشکی زایندهرود قرار دارند.
وی اضافه می‌کند: کاهش تولید در این صنایع می‌تواند به افزایش قیمتها و فشار تورمی در بازار کمک کند که در نهایت به کاهش فعالیت‌های اقتصادی به دلیل بحران آب منجر می‌شود و پیامدهایی نظیر بیکاری و کاهش درآمدها را در پی دارد که به نوبه خود می‌تواند به تورم و افزایش هزینههای زندگی منجر شود.
سخن پایانی
کارشناسان معتقدند خشکی زایندهرود به طور مستقیم و غیرمستقیم بر تورم در اصفهان تأثیرگذار است و نیاز به اقدامات مؤثر در مدیریت منابع آب و سیاست‌های اقتصادی برای کاهش تأثیرات منفی آن به ویژه در دولت جدید وجود دارد.
