گروه آب و انرژی: اعداد مختلفی برای قاچاق سوخت از ایران اعلام می شود. پیش از این مسئولین شرکت پخش فرآورده های نفتی آن را حدود ۱۰ میلیون لیتر اعلام می کردند. کارشناسان اما اعداد بیشتری برای قاچاق سوخت متصور بوده و آن را حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز اعلام می کردند. اما در تازه ترین اظهار نظر رئیس مجلس مدعی شد روزانه ۳۰ میلیون لیتر قاچاق سوخت از کشور صورت می‌گیرد. براساس سخنان رئیس ‌مجلس شورای اسلامی، اگر هر تانکر ۳۰ هزار لیتر حمل کند، روزانه هزار تانکر، سوخت قاچاق بارگیری می‌کنند. به نوشته محمد فاضلی، «علی‌القاعده کل ناوگان درگیر این کار باید دو سه برابر این تعداد باشد تا کاسبی زمین نماند. این تعداد تانکر پنهان نیست. مگر اینکه شکل قاچاق متفاوت باشد.»

سود قاچاق سوخت چقدر است؟

به گفته کارشناسان انگیزه قیمتی قاچاق سوخت در ایران به قدری بالاست که کار از فروش اندک مرزی و پراکنده گذشته و شبکه‌های متعددی ذیل این پدیده شکل گرفته است.

هاشم اورعی کارشناس انرژی در گفتگو با صمت با اشاره به حاشیه بالای سود قاچاق سوخت از ایران، گفت: در حال حاضر اختلاف قیمت زیادی بین بهای سوخت در ایران و کشورهای همسایه ما وجود دارد. به عنوان مثال هر لیتر بنزینی که در کشور ما به قیمت ۳ هزار تومان فروخته می شود در کشورهای دیگر حدود ۵۳ هزارتومان است. البته تفاوت قیمت سوخت در ایران و برخی کشورها همچون ترکیه به ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان هم می رسد. حالا شما اگر مقدار قاچاق سوخت را حدود ۱۰ میلیون لیتر و اختلاف آن را ۵۰ هزار تومان محاسبه کنیم می توان گفت که سود قاچاق سوخت در کشور دست کم روزانه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان و ساعتی حدود ۲۰ میلیارد تومان است.

او در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه رقم سود قاچاق سوخت خیلی بیشتر از این مقدار است، ادامه داد: بررسی های انجام شده نشان می دهد که مقدار قاچاق سوخت از ایران به حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز هم رسیده است. بی تردید چنین حجم از سوختی در قالب یک شبکه سازمان یافته توسط افراد صاحب قدرت و دارای لابی های متعدد از کشور خارج می شود.

این کارشناس انرژی بر این باور است که وقتی چنین گردش مالی و سود بالایی از قبل قاچاق سوخت در کشور برای عده ای حاصل شده است، طبیعی است که این افراد یا همان مافیای سوخت بخواهند مانع اجرای سیاست های درست در حوزه اقتصاد انرژی شوند. چرا که هر روزی که اجرای سیاست های اصلاحی به تعویق می افتد به معنی دست کم ۵۰۰ میلیارد تومان سود بیشتر است.

قاچاق سازمان یافته سوخت

اورعی در صحبت‌های خود به موضوع قاچاق سازمان‌یافته اشاره می‌کند؛ قاچاقی که توسط نهادهای دولتی و شبه‌دولتی در کشور رقم می‌خورد. متاسفانه مصادیق زیادی این ادعای رئیس مجلس را تایید می‌کند. مثلا در مردادماه امسال رئیس کل دادگستری کرمان از دستگیری ۷ نفر از مسئولان و کارمندان شرکت نفت و اداره صنعت، معدن و تجارت در کرمان به اتهام اخذ رشوه و قاچاق سوخت خبر داد. طبق این خبر، ۷۵۰ سکه و یک کیلو طلای آب شده از متهمان کشف شد و متهمان توانستند در سه سال بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر گازوئیل از کشور خارج کنند.

در این مثال شاهد بودیم که ۷ مسئول دولتی اقدام به قاچاق گازوئیل کردند، قاچاقی که با توجه به اختلاف قیمت گازوئیل در داخل و خارج از ایران، مجموعا بیش از ۲۰۰۰ میلیارد تومان سود به همراه داشته و سهم هر مدیر از این سود سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان محاسبه می‌شود.

چاره ای جز واقعی کردن قیمت ها نداریم

قیمت انرژی در ایران اختلاف بالایی با سایر کشورها و متوسط جهانی دارد اما بسیاری از کارشناسان افزایش قیمت ها در شرایط فعلی را برای اقتصاد ایران مناسب نمی دانند چرا که به گفته آنها حامل های انرژی همچون بنزین تاثیر فزاینده ای در رشد قیمت ها و افزایش نرخ تورم دارند. اما اورعی این ادعا را قبول ندارد و می گوید سهم سوخت در سبد انرژی خانوار آن قدر هم زیاد نیست اما برخی با طرح چنین مسایلی به دنبال فضا سازی هستند که به قاچاق خود ادامه دهند. از طرفی در شرایط فعلی کشور ما دیگر راهی جز واقعی کردن قیمت ها نداریم. در حال حاضر بحران انرژی در کشور به شدت نگران کننده بوده و ناچار هستیم که برای درمان آن حتی درمان های دردناک را هم بپذیریم.

به گفته او، البته قرار نیست و نباید به دنبال اصلاحات چکشی برویم. چرا که اگر بنا به واقعی سازی قیمت ها باشد این فرآیند باید در یک بازه زمانی ۴ تا ۵ ساله صورت گیرد.

او در ادامه سخنان خود اظهار داشت: از طرفی نباید فراموش کنیم که قرار بود قیمت حامل‌های انرژی و باقی کالاهایی که توسط دولت قیمت گذاری می‌شد، متناسب با تورم افزایش پیدا کند. این امر سبب می‌شد قیمت انرژی به قیمت واقعی خود نزدیک شود. مجلس هفتم در یک اقدام پوپولیستی، طرح تثبیت قیمت‌ها را در پیش گرفت. این طرح سبب شد حوزه انرژی نابود شود.

رییس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: اگر قرار باشد با همین وضعیت ادامه دهیم، ۵ سال دیگر باید خودروهای ما در پارکینگ بخوابد چرا که دیگر سوختی در کشور برای مصرف در نداریم.