در سالنامه آماري سازمان راهداري و حمل‌ونقل جاده‌اي كشور در سال گذشته حدود ١٠٢ هزار دستگاه از ناوگان كالاي جاد‌ه‌اي داراي سن بالاي ٢٥ سال ثبت شده، اين در حالي است كه مجموع ناوگان باري فعال كشور، ٢٦٥ هزار دستگاه است. آمارها نشان مي‌دهد درصد بالايي از كاميون‌هاي فعال جاده‌اي فرسوده هستند. در حال حاضر ظرفيت و امكان توليد و عرضه ناوگان سنگين كافي نيست. از یک سو خودروسازان داخلی توان پوشش نیاز این بخش را ندارند و از سوی دیگر، قیمت تولیدات داخلی بسیار بالاست و صاحبان کامیون‌های فرسوده امکان مالی برای جایگزینی ناوگان را ندارند. از سوی دولت و متوليان حمل‌ونقل هم برای نوسازي ناوگان هيچ‌گونه حمايتي براي ارائه و تخصيص تسهیلات بانکی انجام نمی‌شود يا در حدی نیست که صاحبان ناوگان فرسوده بتوانند در این زمینه اقدام و مبادرت به جایگزینی کامیون قديمي خود با مدل روز و نو کنند. البته به‌دليل ضرورت تامين بخشي از ناوگان موردنياز كشور طي يكي دو سال اخير امكان واردات كاميون‌هاي زير ۳ سال و كاركرده ميسر شد تا جايگزيني براي كاميون‌هاي فرسوده باشند. در این میان، تحریم‌ها هم اثر زیادی بر افزایش قیمت وسایل حمل بار و هزينه‌هاي نگهداري و تامين قطعات آنها داشته است. بخشی از دلایل بالا بودن قیمت‌ كاميون، هزينه‌هاي حمل‌ونقل و افزايش كرايه جابه‌جايي كالا به تحریم‌ها برمی‌گردد، چون ارتباط مستقیم صنعت خودروسازي برای تامين قطعات و خودروسازهای خارجی برای واردات وجود ندارد؛ بنابراين برای هر گونه مبادلات و خريد و واردات خودرو و قطعات موردنیاز باید از چندین لایه عبور کنیم که خود باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود و باید تحريم‌ها را دور بزنيم و از طریق دلال‌ها و واسطه‌ها اقدام کنیم که این امر افزايش هزینه‌ها را به‌دنبال خواهد داشت. البته تمام این ماجرا ربطي به تحريم ندارد. متاسفانه قيمت بازار اغلب كاميون‌هاي وارداتي بيش از 2 برابر قيمت تمام‌شده است. علاوه بر این سوء‌مديريت‌هاي حاكم بر تصميم‌گيري‌ها، نوسانات و افزایش نرخ دلار و کاهش ارزش پول ملی هم تاثیر بسیار زیادی بر قيمت‌ها و ناوگان حمل باری و خدمات حمل‌ونقل داشته و در نهایت منجر به بروز اختلالاتی در این بخش و بازار و تورم در كشور شده است. در کشور به میزان موردنیاز کامیون فعال وجود دارد که در حال جابه‌جايي كالا هستند. حدود ٣٦٥ هزار کامیون فعال در ناوگان حمل‌ونقل عمومی و بین‌شهری داریم، اما به‌دليل ضعف در برنامه‌ريزي و مديريت حمل‌ونقل، ميانگين عملکرد آنها در مقایسه با نرم جهانی، خیلی پایین است. با قيمت ٨ تا ١٢ ميليارد توماني كشنده‌هاي نو و هزينه‌هاي عمليات حمل‌ونقل شامل هزينه استهلاك، قطعات، تاير، روغن موتور و... بايد کرایه به میزانی باشد که برای صاحبان سرمایه صرفه اقتصادی داشته باشد. قيمت كاميون‌ها و هزینه‌های نگهداری، استهلاک، لوازم یدکی، لاستیک و سوخت، قطعا موجب افزايش كرايه و در نهايت قیمت ‌تمام‌شده اقلام و كالاهاي مصرفي خواهد شد و بر بازار تاثیر مستقيم دارد.

درباره اینکه چه تعداد کامیون حمل بار از رده خارج در کشور تردد دارند، آمار دقیقی نداریم. کامیون‌های نو با سیستم‌های فنی جدید، امنیت سفر بالاتری دارند. یک کامیون نو، از ايمني و چالاکی لازم برخوردار است و بار ترافيك کمتري نسبت به کامیون‌های فرسوده ايجاد مي‌كند. سرعت و شتاب پایین کامیون‌های فرسوده، به‌ویژه در مناطق كوهستاني، سربالایی‌ها و پیچ‌ها، مزاحمت‌هایی برای سایر وسایل نقلیه در جاده‌ها اعم از کامیون‌ها و سواری‌ها ایجاد می‌کند و می‌تواند عامل ترافيك، ناامني و تصادف باشد. در حال حاضر حتی شاهد تردد کامیون‌هایی با عمر بالای ۵۰ سال در جاده‌های کشور هستیم که در زمینه حمل بار فعالیت می‌کنند و طبیعتا مشکلاتی را ایجاد خواهند کرد. موضوعات مربوط به ناوگان حمل‌ونقل در کشور به‌ویژه واردات پیچیده است. یکی از شرایط واردات خودروهای نو، پشتیبانی لجستیک توسط شرکت سازنده و ایجاد نمایندگی برای ارائه خدمات پس از فروش است. ما از این جهت مشکل زیادی نداریم و به‌راحتی می‌توانیم تعهداتی برای اشخاص و شرکت‌ها و حتی کسانی که به‌طور مستقیم سازنده هستند که تعداد آنها هم محدود است، ایجاد کنیم. باید موضوع لجستیک فنی و ارائه خدمات پس از فروش مخصوصا در واردات دیده شود. یک مشکل اصلي در حمل بار جاده‌ای، حضور واسطه‌ها در این بخش است که پیامدهای منفی برای آن دارد. به‌عنوان نمونه، کامیونی که قیمت آن حدود ۱۵۰ هزار دلار است تا وارد شود و به دست مصرف‌کننده نهایی برسد، قیمت آن بسیار بالاتر می‌رود و اگر سود اقتصادی و عوارض دولتی را هم در نظر بگیریم این هزینه بیشتر هم می‌شود. از سویی هم، رویکرد مناسبی در تخصیص سوخت نداریم و می‌توان گفت کامیون‌های فرسوده باتوجه به قیمت بسیار پایین سوخت، از سوخت مجانی استفاده می‌کنند. سوخت کامیون‌ها را با حدود نرخ ۳۰۰ تومان تخصيصي و ۶۰۰ تومان آزاد در جايگاه‌ها توزيع می‌كنيم، در حالی‌که بهای اصلی آن حدود ۲۰ هزار تومان است.