در چشم انداز به سرعت در حال تحول مالی، سیستم‌های بانکداری سنتی با جایگزین‌های غیرمتمرکز به چالش کشیده می‌شوند و در خط مقدم این انقلاب اتریوم قرار دارد. امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi به عنوان یک نیروی مخرب علیه سیستم‌های بانکداری سنتی ظاهر شده‌اند و از قابلیت‌های قرارداد هوشمند اتریوم برای تعریف مجدد نحوه تعامل و مدیریت امور مالی خود استفاده می‌کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران حوزه ارز دیجیتال هم با خرید اتریوم، سعی دارند از توسعه این پروژه به سود دست پیدا کنند. در این بخش، به نقش محوری اتریوم در اکوسیستم دیفای خواهیم پرداخت و چگونگی تغییر شکل آینده مالی را بررسی خواهیم کرد.

بنیاد اتریوم

اتریوم که توسط ویتالیک بوترین  (Vitalik Buterin) در سال 2015 معرفی شد، یک پلتفرم بلاک چین است که برای پشتیبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) از طریق قراردادهای هوشمند طراحی شده است. قراردادهای هوشمند قراردادهایی هستند که خوداجرا هستند و شرایط توافق نامه به طور مستقیم در کد برنامه نویسی نوشته شده است. این ویژگی در ظهور دیفای بسیار موثر بوده است، زیرا امکان ایجاد ابزارها و پروتکل‌های پیچیده مالی را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کند.

در واقع دیفای یک فناوری مالی است که بر اساس دفتر کل توزیع شده ایمن مشابه بلاک چین عمل می‌کند. اکوسیستم دیفای در اتریوم بر اساس اصول شفافیت، دسترسی و فراگیری عمل می‌کند. با حذف دروازه‌‌های سنتی مانند بانک‌ها، اتریوم به کاربران این امکان را می‌دهد تا کنترل مستقیم بر دارایی‌های خود داشته باشند و در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های مالی شرکت کنند.

نحوه عملکرد مالی غیرمتمرکز (DeFi)

از طریق شبکه‌های مالی همتا به همتا، دیفای از پروتکل‌های امنیتی، اتصال، نرم افزار و پیشرفت‌های سخت افزاری استفاده می‌کند. دیفای از فناوری بلاک چین به عنوان راهی برای کاهش نیاز به واسطه‌ها استفاده می‌کند.

بلاک چین

بلاک چین یک پایگاه داده یا دفتر کل توزیع شده و ایمن است. در بلاک چین، تراکنش‌ها در بلوک‌ها ثبت می‌شوند و از طریق فرآیندهای خودکار تأیید می‌شوند. اگر تراکنش تأیید شود، بلوک بسته و رمزگذاری می‌شود. سپس بلوک دیگری ایجاد می‌شود که اطلاعات مربوط به بلوک قبلی را به همراه اطلاعات مربوط به تراکنش‌های جدیدتر در خود دارد.

بلوک ها از طریق اطلاعات موجود در هر بلوک در حال انجام به یکدیگر "زنجیره" می‌شوند و نام بلاک چین را به آن می دهند. اطلاعات موجود در بلوک‌های قبلی را نمی توان بدون تأثیر بر بلوک‌های زیر تغییر داد، بنابراین هیچ راهی برای تغییر زنجیره بلوک وجود ندارد. این مفهوم همراه با سایر پروتکل‌های امنیتی، ماهیت امن یک بلاک چین را فراهم می‌کند.

برنامه‌های دیفای برای برقراری ارتباط با بلاک چین طراحی شده‌اند و به افراد این امکان را می‌دهند تا بدون شخص ثالث از پول خود برای خرید، وام، هدیه، معامله یا هر روش دیگری که می‌خواهند استفاده کنند. این موارد برنامه‌هایی هستند که روی دستگاهی مانند رایانه شخصی، تبلت یا گوشی هوشمند نصب می‌شوند و استفاده از آن را آسان‌تر می‌کنند. بدون برنامه‌ها، دیفای همچنان وجود داشت، اما کاربران باید با استفاده از خط فرمان یا ترمینال در سیستم عاملی که دستگاهشان را اجرا می کند، راحت و آشنا باشند.

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) :

یکی از پایه‌های دیفای در اتریوم، گسترش صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است. پلتفرم‌هایی مانند سوشی سواپ، یونی سواپ و پنکیک سواپ با تسهیل معاملات همتا به همتا بدون تکیه بر یک مرجع متمرکز، جذابیت قابل توجهی به دست آورده‌اند. قراردادهای هوشمند اتریوم امکان ایجاد استخرهای نقدینگی را فراهم می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا یک ارز دیجیتال را با ارز دیگری به‌طور یکپارچه تعویض یا همان سواپ کنند، همه اینها در حالی که کنترل کلیدهای خصوصی (Private Keys) خود را حفظ می‌کنند.

تامین کنندگان نقدینگی و ییلد فارمینگ:

چشم انداز دیفای اتریوم مفاهیم جدیدی مانند تامین نقدینگی و ییلد فارمینگ (Yield Farming) را معرفی کرده است. ارائه‌دهندگان نقدینگی دارایی‌ها را به صرافی‌های غیرمتمرکز می‌برند و کارمزدی را از معاملات انجام‌شده با وجوه مشارکت‌شان دریافت می‌کنند. ییلد فارمینگ این مورد را یک گام فراتر می‌برد و کاربران را تشویق می‌کند تا دارایی‌های خود را در پروتکل‌های مختلف قفل کنند تا توکن‌های اضافی یا حقوق حاکمیتی به دست آورند. این مکانیزم‌ها راه‌های جدیدی را برای کاربران ایجاد کرده‌اند تا درآمد غیرفعالی تولید کنند و اکوسیستمی پویا را تقویت کنند.

وام دهی و استقراض غیرمتمرکز

سیستم‌های بانکداری سنتی مدت‌هاست که انحصار وام و استقراض را در اختیار دارند، اما دیفای اتریوم این فضا را نیز مختل کرده است. پلتفرم‌هایی مانند آوه (Aave)، کامپوند (Compound) و MakerDAO به کاربران امکان می‌دهند تا دارایی‌ها را به صورت غیرمتمرکز قرض بگیرند و وام دهند. از طریق قراردادهای هوشمند، وام گیرندگان می‌توانند دارایی‌های خود را وثیقه بگذارند و راه‌هایی را برای کسانی که به طور سنتی از سیستم‌های وام دهی سنتی کنار گذاشته شده‌اند، ایجاد کنند.

استیبل کوین‌ها و مکانیزم آن‌ها

استیبل کوین‌ها که با ارزش ارزهای فیات سنتی مرتبط هستند، نقش مهمی در اکوسیستم دیفای دارند. استیبل کوین‌های مبتنی بر اتریوم مانند DAI، USDC و USDT یک واحد حساب پایدار برای کاربرانی که در فعالیت‌های مالی غیرمتمرکز شرکت می‌کنند، فراهم می‌کنند. این استیبل کوین‌ها اغلب به عنوان وثیقه برای وام‌ها و به عنوان وسیله‌ای برای انتقال ارزش در فضای دیفای استفاده می‌شوند.

چالش‌ها و مقیاس پذیری

در حالی که اتریوم در خط مقدم انقلاب دیفای بوده است، با چالش‌هایی در رابطه با مقیاس‌پذیری و هزینه‌های گس مواجه است. با افزایش تقاضا برای برنامه‌های دیفای، شبکه اتریوم با ازدحام مواجه می‌شود که منجر به افزایش هزینه تراکنش‌ها می‌شود که توسعه‌دهندگان امیدوارند که این موضوع در آینده حل شود.

البته که موارد بیشتری نیز وجود دارد اما از طرفی هک و امنیت قراردادهای هوشمند نیز جز ریسک‌ها به حساب می‌آید.

همانطور که گفته شد آسیب پذیری قراردادهای هوشمند، سوء استفاده از پروتکل و نوسانات بازار چالش‌هایی را برای امنیت پلتفرم‌های دیفای ایجاد می‌کند. توسعه دهندگان و کاربران به طور یکسان باید احتیاط کنند، آدیت (audit) یا ممیزی‌های کامل انجام دهند و از خطرات احتمالی برای کاهش این چالش‌ها مطلع باشند.

نتیجه‌گیری

اتریوم با ارائه یک پلتفرم قوی برای ایجاد برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند، به توسعه دهندگان این قدرت را داده است که خدمات مالی را مجدداً تصور کنند. از صرافی‌های غیرمتمرکز گرفته تا پلتفرم‌های وام‌دهی و استقراض، تأثیر اتریوم بر اکوسیستم دیفای تحول‌آفرین بوده است. همانطور که این فضا همچنان به تکامل خود ادامه می‌دهد، ارتقاء مقیاس پذیری اتریوم و نوآوری‌های مداوم نقشی محوری در شکل دادن به آینده مالی غیرمتمرکز ایفا می‌کند و نگاهی اجمالی به چشم انداز مالی فراگیرتر و قابل دسترس‌تر ارائه می‌دهد.