جمعه 28 اردیبهشت 1403 - 17 May 2024
کد خبر: 20022
تاریخ انتشار: 1401/07/25 11:01

به‌نام دانش به‌کام دولت

مصطفی قانعی ـ دبیر ستاد زیست‌فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری

با نگاهی گذرا به آمار واردات محصولات غذایی چند دهه قبل کشور میفهمیم که محصولات غذایی و کشاورزی سرآمد کالاهای وارداتی در کشور بودند. در واقع، جهتگیری اینگونه بوده که بیشتر خوراک دام، طیور و دیگر محصولات دامی از خارج وارد میشده است. برای مثال، بذر از اوکراین، جوجه از انگلیس و واکسن از روسیه وارد میشد. این در حالی بود که رفتن بهسوی امنیت غذایی در گام نخست، تامین این نهادهها و دیگر نهادههایی است که در لیست واردات کشور قرار داشتند. بر همین اساس، ستاد زیستفناوری در معاونت علمی چندین پروژه را با هدف کاهش واردات بهثمر رساند. در این یک دهه اخیر، محصولاتی از سوی شرکتهای دانشبنیان در حوزه کشاورزی با دانش زیستفناوری تولید شد که در بسیاری از بخشها میزان واردات کاهش یافت. از 2 سال اخیر تاکنون، ۲۰۰ میلیارد تومان برای امنیت غذایی هزینه شده است، در حالی که واردات، رقم 10 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. برای مثال تصور کنید، ایران مرغ آرین را داشت، اما بهدلیل بیتوجهی به این رده در مرغ باعث شده بود ما به واردات مرغ از کشورهای خارجی وابسته شویم، همچنین توان تولید واکسن داشتیم، اما همیشه واردکننده بودهایم. بهتازگی دانشبنیانها توانستهاند بیش از ۲۰ نوع واکسن دام و طیور و آبزیان را تولید کنند و خوشبختانه تا حد زیادی از واردات واکسن جلوگیری شد. این موارد باعث شد، ارزبری بهطور جدی کاهش یابد. در زمینه امنیت زیستی نهادهها، از کودهای زیستی به جای سموم شیمیایی بهره گرفتیم و استفاده از زیست دریا و جلبکها و حوزههای مختلف امنیت غذایی فعالیتهای مثمر ثمری داشتیم و جایگزینهای زیستی را هم تولید کردیم و در حال کاهش واردات در این زمینه هم هستیم.

فناوری زیستی تنها مولفهای است که میتواند پاسخ نیازهای کشور را بدهد. در حال حاضر نزدیک به ۳ میلیارد دلار کاهش ارزبری را هدف قرار دادیم. در حقیقت بهدنبال آن هستیم که دستکم تراز تجاری را مثبت کنیم. در بخش زیست نهادهها فعالیتهای موثری را بهثمر رساندیم و یکی از محورهای اصلی رفتن بهسمت زیست دریا است. باتوجه به ماهیت دریا میتوانیم محصولات غذایی برای دام و طیور بهدست بیاوریم که میتواند یک منشأ سالم و پایانناپذیر باشد. بخش دوم به استفاده از توان زیست فناوری در تولید بذرها و نهادههایی است که به خشکی و تنشهای محیطی مقاوم باشد و بهرهوری چندین برابری داشته باشد. با زیست فناوری میتوانیم محصولات عاری از ویروس تولید کنیم که علاوه بر افزایش بهرهوری، سلامت ماده غذایی هم حفظ شود. در واقع، با فناوریهای زیستی میتوان محصولات ارگانیک را هم افزایش داد، بنابراین مقاومسازی و افزایش بهرهوری با مهندسی ژنتیک برای یک نهاده فراهم کنیم و برای موفقیت در این عرصه در حوزه بذر ورود کردیم که یکی از واردات جدی در کشور بود، در واقع، زیست فناوری  کاری میکند که میزان واردات بذر را بهشدت کاهش دهد و تولید داخلی افزایش یابد. در حوزه نهادهها به هستههای عاری از ویروس نفوذ کردیم تا کشاورزان اطمینان زیادی از نبود آفتزدگی پیدا کنند. در حوزه جایگزینی کود از کود زیستی بهره میگیریم که موجب تولید محصولات ارگانیک است. همچنین با کمک زیست فناوری از پسماندهای کشاورزی که در چرخه خوراک و زیست کشاورزی بازگردانده میشود، استفاده کردیم، چرا که دارای مواد غذایی است و این باعث میشود که هم آسیب محیطزیستی نداشته باشیم و هم جلوی واردات گرفته میشود، خوشبختانه ورود فناورانه در بحث امنیت غذایی شرایط خوبی دارد. معضل اصلی در توسعه بهرهگیری از فناوری بهویژه فناوریهای زیستی، نبود آن نیست، بلکه ترویج و شناخت آن از سوی بازار هدف است، در واقع، ما در رسوخ فناوری دچار ضعفهایی هستیم که تلاش کردیم با همکاریهای بینسازمانی در یک بستر استاندارد به ترویج آن بپردازیم. گفتنی است، اجباری در بکارگیری این فناوریها در عرصه تولیدات مواد غذایی و محصولات کشاورزی برای کشاورزان و تولیدکنندگان نیست. بههمین دلیل بودجه و یارانهای به آن تعلق نمیگیرد و ما تنها بهعنوان یک راهکار در اختیار آنها قرار میدهیم.

 


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4y8mya