صنعت فولاد در رده صنایعی است که تاکنون به‌خوبی و براساس برنامه‌های توسعه‌ای کشور پیشرفت کرده و ظرفیت‌سازی مناسبی در این صنعت ایجاد‌ شده است. براساس سند چشم‌انداز توسعه کشور در افق ۱۴۰۴، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری شده و در طول سال‌های گذشته نیز سرمایه قابل‌توجهی به این زنجیره جذب ‌شده است.

ظرفیت تولید فولاد کشور در حال حاضر، افزون بر ۴۰ میلیون تن برآورد می‌شود، با این وجود، میزان تولید فولاد در این زنجیره به‌مراتب کمتر است. تولید فولاد براساس ظرفیت‌سازی‌های انجام‌شده در این صنعت به الزاماتی نیاز دارد که از جمله این الزامات می‌توان به تامین مواد اولیه، تامین انرژی موردنیاز صنایع و همچنین توسعه زیرساخت‌ها اشاره کرد.

تولید در یک صنعت در کنار سایر صنایع معنا می‌یابد؛ بنابراین می‌توان این‌طور ادعا کرد که رشد همگون زنجیره فولاد لازمه توسعه فولادسازی در کشور است. با این وجود، صنعت فولاد ما در موقعیت کنونی از کمبود مواد اولیه رنج می‌برند. این محدودیت از توسعه نیافتن حلقه‌های ابتدایی این زنجیره نشأت می‌گیرد. در واقع فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی در حلقه‌های ابتدایی زنجیره فولاد، همپای فولادسازی توسعه نیافته‌اند که این موضوع در آینده چالش‌زا خواهد بود. کمبود انرژی نیز در ۲ سال گذشته به چالشی جدی برای فعالان این زنجیره بدل شده است. این کمبود حکایت از آن دارد که صنعت برق کشور به‌قدر کافی توسعه نیافته‌ است. این‌گونه چالش‌ها مسیر توسعه صنایع را با چالش روبه‌رو خواهد کرد.

در ادامه از صادرات باید به‌عنوان الزام جدی دیگری در مسیر توسعه صادرات فولاد ایران نام برد. حضور در بازار جهانی و برقراری تعاملی سازنده با جهان، مسیر تولید فولاد را تسهیل می‌کند. فولاد ایران در طول سال‌های گذشته توانسته از اقبال خوبی در بازارهای جهانی برخوردار شود؛ هرچند تحریم‌ها همچون مانعی در مسیر صادرات کشور واقع شده‌اند.

چنانچه امکان بهره‌مندی از این فرصت فراهم باشد می‌توان با تکیه بر آن، زمینه توسعه صنایع فولاد کشور را فراهم کرد. به‌علاوه آنکه ارز حاصل از صادرات در داخل کشور عرضه خواهد شد و گامی مثبت در بهبود شرایط اقتصادی برداشته می‌شود. در همین حال باید تاکید کرد که توسعه ظرفیت‌های فولادی کشور به‌منزله ایجاد موقعیت‌های شغلی گوناگون در منطقه است و در مجموع به نفع اقتصاد کشور خواهد بود.

با این وجود در موارد متعددی شاهد اخذ سیاست‌های ضدصادراتی از سوی مسئولان و سیاست‌گذاران هستیم که از جمله این سیاست‌های اشتباه می‌توان به وضع عوارض صادراتی روی محصولات گوناگون صنایع معدنی ازجمله فولاد در ماه‌های ابتدایی امسال اشاره کرد. اجرای این سیاست در یک بازه زمانی ۲ ماهه و در دوران اوج قیمت جهانی فولاد، منجر به از دست رفتن بخشی از بازار صادراتی ایران شد.

در ادامه باید تاکید کرد که جانمایی صنایع فولادی کشور نیز تاثیر بسزایی بر موقعیت صادراتی این صنایع دارد. متاسفانه برخی واحدهای فولادی کشور به اشتباه و با اصرارهای سیاسی یا تحت‌فشار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مناطقی که ظرفیت و امکانات لازم را ندارند، احداث شده‌اند، چراکه به این واحدها به چشم موقعیتی برای اشتغالزایی و توسعه منطقه‌ای نگاه می‌شود.

با این وجود، انتظار می‌رود سایر طرح‌های توسعه صنعت فولاد در مناطق جنوبی کشور و در نزدیکی آب‌های آزاد احداث شود، تا از یک‌سو تامین آب موردنیاز برای این واحدها راحت‌تر باشد و از سوی دیگر، صادرات محصولات تولیدشده در آنها نیز راحت‌تر و با هزینه کمتر انجام شود.

در همین حال، انتظار می‌رود برای تداوم تولید و رشد صنعت فولاد و همچنین تسهیل فروش این محصولات در بازارهای جهانی، توسعه زیرساخت‌ها در حوزه‌های مختلف ازجمله حمل‌ونقل ریلی در دستور کار سیاست‌گذاران قرار گیرد. حمل‌ونقل یکی از فاکتورهای اثرگذار بر نرخ تمام‌شده تولید یک محصول به‌شمار می‌رود و می‌تواند به رقابت‌پذیری هرچه بیشتر یک محصول در بازار جهانی منتهی شود.