نقش راهبردی کیفیت در توسعه کسب‌وکار
شهرام شیرکوند ـ پژوهشگر صنعت
کیفیت در تولید و تجارت، به مفهوم برتری محصولات یا خدمات است. کیفیت و بهبود مستمر آن، موضوع مهم و حیاتی در هر سازمان و بنگاه تولیدی است. برخی کیفیت را تنها انطباق با ضوابط از پیش تعیین شده می دانند و گاهی کیفیت مترادف با استاندارد تلقی می شود، در حالی که کیفیت مفهومی وسیع تر دارد و به معنی پاسخگویی به درخواست های منطقی و حق مدارانه مشتریان است. از این حیث تولید محصول مبتنی بر دانش و باکیفیت، مشتریان را به خرید محصول ترغیب و تشویق می کند. البته دوام و مرغوبیت کالا، برخورد مطلوب در فروش، حمل و تحویل مناسب و خدمات پس از فروش گسترده، موجب توسعه فروش خواهد شد.
امروزه صنعت به عنوان مهم ترین بخش کسب وکار و تجارت در کانون توجه مصرف کنندگان قرار دارد و کیفیت ارائه محصول، عنصری ضروری در بازارهای رقابتی فعلی شده است؛ بنابراین تولید دانش بنیان و با کیفیت رقابتی، رویکردی برای توسعه تولید و فروش و تقویت برند کالاهای باکیفیت داخلی است. شرط توسعه تولید دانش بنیان، افزایش کیفیت و بهره وری در تولید است و ارتقای کیفیت از ویژگی های تولید دانش بنیان است؛ به نحوی که کیفی تر شدن محصولات، قدرت رقابت پذیری در بازار، میزان فروش و توان صادرات را افزایش می دهد.
برای دستیابی به تولید دانش بنیان نباید صرفا به افزایش تولید محصول در کارخانه ها و سیستم های تولیدی متکی باشیم، زیرا در این صورت فقط رونق تولید رخ خواهد داد و ممکن است روند دستیابی به تولید دانش بنیان و باکیفیت کند شود؛ بنابراین در شرایط فعلی باید به ظرفیت های داخلی کشور توجه بیشتری داشته باشیم و به طور همزمان برای ایجاد اقتصاد و تولید دانش بنیان برنامه ریزی کنیم تا به سمت ارتقای تولید داخلی و باکیفیت حرکت کنیم. اقتصاد دانش بنیان استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات و یکی از الزامات اساسی در افزایش تولید دانش بنیان است و از آنجا که اقتصاد دانش بنیان برپایه تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده، اصلاح فضای کسب وکار برای تحقق اقتصاد دانش بنیان اهمیت زیادی دارد.
در بحث تولید دانش بنیان باید دو موضوع کیفیت و نرخ همواره مدنظر تولیدکنندگان قرار گیرد. برای توسعه تولید و تقویت برند کالاهای داخلی، توجه به کیفیت کالا و نرخ مناسب بسیار حائز اهمیت است. در واقع تولید کالاهایی با کیفیت و نرخ رقابتی، منجر به تولیدات باکیفیت، اشتغالزایی، ایجاد ارزش افزوده، افزایش درآمدهای کشور و تامین رضایت مصرف کنندگان کالاهای داخلی می شود.
در حال حاضر شرکت های تولیدی و سازمان ها باید برای افزایش اعتبار و تقویت برند و ارتقای جایگاه اجتماعی، خود را به درستی به جامعه معرفی کنند و این امر جز در سایه تولید و ارائه کالای مرغوب و خدمات رضایت بخش میسر نخواهد شد.
یکی از عواملی که موجب تحقق تولید دانش بنیان، توسعه صنعت کشور و بقا و دوام بنگاه های تولیدی و اقتصادی می شود و رقابت پذیری را در بازار جهانی تضمین می کند، کیفیت کالاهای تولیدی است. مهم ترین مسئله ای که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکت های صنعتی و کشورها در بازار جهانی شده و رقابت آنها را در این بازارها غیرممکن کرده، فقدان ویژگی های کیفی در محصولات تولیدی شان بوده است. همچنین با گسترش تجارت جهانی، تغییرات سریع در الگوی مصرف و تقاضا، انقلاب در فناوری اطلاعات و نیز افزایش تعداد و کیفیت رقبای محلی و بین المللی در 2 دهه اخیر مفهوم رقابت پذیری از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. تولید هر کشور نقش مهمی در رشد، رفاه، وضعیت اقتصادی و آسایش مردم ایفا می کند. بسیاری از کشورها با تلاش زیاد صنعت خود را به سطحی از رشد و شکوفایی رسانده اند که بتوانند محصولات خود را به سایر کشورها صادر کنند و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزش افزوده کشورشان را به آن اختصاص دهند.
به هر حال توجه به کیفیت تولیدات و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان برای حمایت مالی دولت ضروری به نظر می رسد. حمایت از تولیدات داخلی کشور برای بررسی مسئله نقدینگی و صنعت، علل توقف و رکود واحدهای تولیدی، بحران در صنعت ملی، بررسی نقش سیاست در تقویت تولید ملی، اختصاص تسهیلات مربوط به خوداشتغالی و توجه دادن مسئولان به رفع مشکلات کارگران و واحدهای تولیدی به عنوان مهم ترین ذی نفعان که از مهم ترین زیرساخت های ارتقای کیفیت و نیل به کیفیت مداری و در نهایت مشتری مداری هستند، ضروری است.
بنا بر آنچه گفته شد در بحث تولید داخلی موضوع استراتژیک کیفیت و تعیین نرخ منطقی محصول یا خدمت همواره باید موردتوجه قرار گیرد. در شرایط فعلی برای توسعه تولید دانش بنیان و رونق کسب وکار داخلی، کیفیت دارای نقش راهبردی است که باید موردتوجه تولیدکنندگان داخلی قرار گیرد. استفاده از فناوری های نوین، احساس مسئولیت و وجدان کاری از پیش شرط های مهم تولید باکیفیت محصولات داخلی است و به اعتقاد کارشناسان حوزه اقتصاد و بازار، کیفیت محصول در کنار قیمت گذاری مناسب، ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه ای و جهانی است که اگر به صورت جدی موردتوجه تولیدکنندگان کشور قرار گیرد، رشد تولید باکیفیت و رقابتی محقق می شود. با این اقدام و در راستای تحول اقتصادی در شرکت های تولیدی، بازگشت سرمایه، سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینه ها و نرخ سهام از رشد قابل توجهی برخوردار خواهند شد.
باتوجه به آنچه گفته شد برای توسعه تولید دانش بنیان و تقویت برند، باید با بهره گیری از ظرفیت نخبگان جوان، توسعه تحقیق و پژوهش، ایجاد نوآوری و تمرکز تولیدات نوآورانه و باکیفیت بر ظرفیت ها و توان داخلی و افزایش بهره وری در تمامی بخش های تولیدی کشور و توجه به ارتقای کیفیت و کمیت تولیدات صادرات محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود.
