کیفیت در تولید و تجارت، به ‌ مفهوم برتری محصولات یا خدمات است. کیفیت و بهبود مستمر آن، موضوع مهم و حیاتی در هر سازمان ‌ و بنگاه ‌ تولیدی است. برخی کیفیت را تنها انطباق با ضوابط از پیش تعیین ‌ شده می ‌ دانند و گاهی کیفیت مترادف با استاندارد تلقی می ‌ شود، در حالی که کیفیت مفهومی وسیع ‌ تر دارد و به ‌ معنی پاسخگویی به درخواست ‌ های منطقی و حق ‌ مدارانه مشتریان است. از این حیث تولید محصول مبتنی بر دانش و باکیفیت، مشتریان را به خرید محصول ترغیب و تشویق می ‌ کند. البته دوام و مرغوبیت کالا، برخورد مطلوب در فروش، حمل و تحویل مناسب و خدمات پس از فروش گسترده، موجب توسعه فروش خواهد شد.

امروزه صنعت به ‌ عنوان مهم ‌ ترین بخش کسب ‌ وکار و تجارت در کانون توجه مصرف ‌ کنندگان قرار دارد و کیفیت ارائه محصول، عنصری ضروری در بازارهای رقابتی فعلی شده است؛ بنابراین تولید دانش ‌ بنیان و با کیفیت رقابتی، رویکردی برای توسعه تولید و فروش و تقویت برند کالاهای باکیفیت داخلی است. شرط توسعه تولید دانش ‌ بنیان، افزایش کیفیت و بهره ‌ وری در تولید است و ارتقای کیفیت از ویژگی ‌ های تولید دانش ‌ بنیان است؛ به ‌ نحوی که کیفی ‌ تر شدن محصولات، قدرت رقابت ‌ پذیری در بازار، میزان فروش و توان صادرات را افزایش می ‌ دهد.

برای دستیابی به تولید دانش ‌ بنیان نباید صرفا به افزایش تولید محصول در کارخانه ‌ ها و سیستم ‌ های تولیدی متکی باشیم، زیرا در این صورت فقط رونق تولید رخ خواهد داد و ممکن است روند دستیابی به تولید دانش ‌ بنیان و باکیفیت کند شود؛ بنابراین در شرایط فعلی باید به ظرفیت ‌ های داخلی کشور توجه بیشتری داشته باشیم و به ‌ طور همزمان برای ایجاد اقتصاد و تولید دانش ‌ بنیان برنامه ‌ ریزی کنیم تا به سمت ارتقای تولید داخلی و باکیفیت حرکت کنیم. اقتصاد دانش ‌ بنیان استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات و یکی از الزامات اساسی در افزایش تولید دانش ‌ بنیان است و از آنجا که اقتصاد دانش ‌ بنیان برپایه تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده، اصلاح فضای کسب ‌ وکار برای تحقق اقتصاد دانش ‌ بنیان اهمیت زیادی دارد.

در بحث تولید دانش ‌ بنیان باید دو موضوع کیفیت و نرخ همواره مدنظر تولیدکنندگان قرار گیرد. برای توسعه تولید و تقویت برند کالاهای داخلی، توجه به کیفیت کالا و نرخ مناسب بسیار حائز اهمیت است. در واقع تولید کالاهایی با کیفیت و نرخ رقابتی، منجر به تولیدات باکیفیت، اشتغالزایی، ایجاد ارزش ‌ افزوده، افزایش درآمدهای کشور و تامین رضایت مصرف ‌ کنندگان کالاهای داخلی می ‌ شود.

در حال ‌ حاضر شرکت ‌ های تولیدی و سازمان ‌ ها باید برای افزایش اعتبار و تقویت برند و ارتقای جایگاه اجتماعی، خود را به ‌ درستی به جامعه معرفی کنند و این امر جز در سایه تولید و ارائه کالای مرغوب و خدمات رضایت ‌ بخش میسر نخواهد شد.

یکی از عواملی که موجب تحقق تولید دانش ‌ بنیان، توسعه صنعت کشور و بقا و دوام بنگاه ‌ های تولیدی و اقتصادی می ‌ شود و رقابت ‌ پذیری را در بازار جهانی تضمین می ‌ کند، کیفیت کالاهای تولیدی است. مهم ‌ ترین مسئله ‌ ای که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکت ‌ های صنعتی و کشورها در بازار جهانی شده و رقابت آنها را در این بازارها غیرممکن کرده، فقدان ویژگی ‌ های کیفی در محصولات تولیدی ‌ شان بوده است. همچنین با گسترش تجارت جهانی، تغییرات سریع در الگوی مصرف و تقاضا، انقلاب در فناوری اطلاعات و نیز افزایش تعداد و کیفیت رقبای محلی و بین ‌ المللی در 2 دهه اخیر مفهوم رقابت ‌ پذیری از اهمیت ویژه ‌ ای برخوردار شده است. تولید هر کشور نقش مهمی در رشد، رفاه، وضعیت اقتصادی و آسایش مردم ایفا می ‌ کند. بسیاری از کشورها با تلاش زیاد صنعت خود را به سطحی از رشد و شکوفایی رسانده ‌ اند که بتوانند محصولات خود را به سایر کشورها صادر کنند و درصد بالایی از اشتغال، درآمد و ارزش افزوده کشورشان را به آن اختصاص دهند.

به ‌ هر حال توجه به کیفیت تولیدات و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان برای حمایت مالی دولت ضروری به ‌ نظر می ‌ رسد. حمایت از تولیدات داخلی کشور برای بررسی مسئله نقدینگی و صنعت، علل توقف و رکود واحدهای تولیدی، بحران در صنعت ملی، بررسی نقش سیاست در تقویت تولید ملی، اختصاص تسهیلات مربوط به خوداشتغالی و توجه دادن مسئولان به رفع مشکلات کارگران و واحدهای تولیدی به ‌ عنوان مهم ‌ ترین ذی ‌ نفعان که از مهم ‌ ترین زیرساخت ‌ های ارتقای کیفیت و نیل به کیفیت ‌ مداری و در نهایت مشتری ‌ مداری هستند، ضروری است.

بنا بر آنچه گفته شد در بحث تولید داخلی موضوع استراتژیک کیفیت و تعیین نرخ منطقی محصول یا خدمت همواره باید موردتوجه قرار گیرد. در شرایط فعلی برای توسعه تولید دانش ‌ بنیان و رونق کسب ‌ وکار داخلی، کیفیت دارای نقش راهبردی است که باید موردتوجه تولیدکنندگان داخلی قرار گیرد. استفاده از فناوری ‌ های نوین، احساس مسئولیت و وجدان ‌ کاری از پیش ‌ شرط ‌ های مهم تولید باکیفیت محصولات داخلی است و به ‌ اعتقاد کارشناسان حوزه اقتصاد و بازار، کیفیت محصول در کنار قیمت ‌ گذاری مناسب، ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه ‌ ای و جهانی است که اگر به ‌ صورت جدی موردتوجه تولیدکنندگان کشور قرار گیرد، رشد تولید باکیفیت و رقابتی محقق می ‌ شود. با این اقدام و در راستای تحول اقتصادی در شرکت ‌ های تولیدی، بازگشت سرمایه، سود فروش، سهم بازار، کاهش هزینه ‌ ها و نرخ سهام از رشد قابل ‌ توجهی برخوردار خواهند شد.

باتوجه به آنچه گفته شد برای توسعه تولید دانش ‌ بنیان و تقویت برند، باید با بهره ‌ گیری از ظرفیت نخبگان جوان، توسعه تحقیق و پژوهش، ایجاد نوآوری و تمرکز تولیدات نوآورانه و باکیفیت بر ظرفیت ‌ ها و توان داخلی و افزایش بهره ‌ وری در تمامی بخش ‌ های تولیدی کشور و توجه به ارتقای کیفیت و کمیت تولیدات صادرات ‌ محور، شرایط و فضای مناسبی برای ارائه محصول تولیدی به بازارهای داخلی و خارجی فراهم شود.