پرخاشگری در جامعه، تبدیل به امری عادی شده و روزانه شاهد آن هستیم که افراد زیادی در اماکن عمومی، به صورت لفظی و فیزیکی با یکدیگر درگیر می‌شوند. پرخاشگری می‌تواند باعث آسیب رساندن به دیگران از نظر عاطفی و جسمی بشود. پرخاشگری، مرزهای اجتماعی را نقض می‌کند و زیر پا می‌گذارد و باعث ایجاد مشکل در روابط خواهد شد.

وقتی در شرایطی هستید که شما مجبور به پرخاشگری می‌شوید، احساس بی‌قراری به شما دست می‌دهد و فشاری را روی خود احساس می‌کنید. کنترل رفتار در چنین موقعیت‌هایی دشوار می‌شود و امکان دارد که ندانید چه رفتارهای اجتماعی در آن موقعیت مناسب هستند. گاهی‌اوقات هم برخی از افراد به‌طور عمدی دست به پرخاش و عصبانیت می‌زنند. مثلا ممکن است شخصی با هدف انتقام گرفتن یا آزار و تحریک شخصی دیگر دست به رفتارهای پرخاشگرانه بزند.

یکی از مکان هایی که همه ما شاهد پرخاشگری در آن هستیم، مترو تهران است. زمانی که صف عظیمی از جمعیت منتظر هستند تا وارد واگن‌ها شوند، یکدیگر را کنار می‌زنند تا بتوانند روی صندلی بنشینند. همین حرکت، صدای خیلی هارا دراورد و شروع به اعتراض کردند. « چه وضعشه آقا مگه از جنگل فرار کردی؟» این حرف شروع دعوا بود. « تو خوبی آقاجون وایسادی جلوی راه نمیذاری رد شم، مجبورم بزنمت کنار دیگه» حسابی به یکدیگر ناسزا گفتند و در نتیجه با صحبت‌های مردم همه چیز به حال قبل بازگشت.

گسترش خشونت در جامعه

اما خشونت فقط به مترو ختم نمی‌شود. بیشتر راننده‌های تاکسی سر مبلغ کرایه، درگیری‌های کلامی را با مسافران داشته‌اند. یکی از مسافران مبلغ ۱۰هزار تومان پرداخت کرد. راننده در جواب گفت: « آقا ۱۲ تومن میشه ها» مسافر گفت« من هر روز دارم این مسیر رو میام کی میگه ۱۲ تومنه؟ من همیشه ۱۰تومن دادم.» راننده با صدای بلند جواب داد« ناراحتی پیاده شو. نمیخوام پول زور بگیرم که. کرایش مشخصه دیگه چونه زدن نداره که» مسافر ۱۲تومان پرداخت کرد و گفت« من که راضی نیستم» در طول مسیر با عصبانیت با یکدیگر صحبت کردند که قطعا مسئله‌ای نبود که بخواهد انقدر ذهنشان را درگیر کند. قطعا می‌شد با صدای کوتاه تری مشکل پیش آمده را حل کنند.

یکی دیگر از مسائل، فرهنگ رانندگی است. به دفعات شاهد آن بودیم که شخصی سر خود را از پنجره ماشین بیرون آورده و به ماشین جلویی ناسزا می‌گوید. همین امر باعث می‌شود تا به جان هم افتاده و عواقب جبران نا‌پذیری را داشته باشد. پرخاشگری برخی رانندگان به یکی از عوامل استرس زای زندگی روزمره تبدیل شده که با کوچک‌ترین تلنگری مانند یک تصادف ساده می‌تواند به یک دعوا و نزاع خونین خیابانی تبدیل شود.

اما چه عواملی می‌تواند در بروز این پرخاشگری موثر باشد؟ اگر همه شما رانندگی را تجربه کرده‌اید یا کنار شخصی راننده است نشسته اید، متوجه شدید که این عوامل به چیز هایی بستگی دارد. ویژگی هایی که می‌توان با دارا بودن آنها یک راننده را پرخاشگر و عصبی معرفی کنیم زیاد هستند، ولی در بین آنها می‌توان به رفتارهایی مثل تغییر مسیر ناگهانی و خطرناک، سبقت غیرمجاز، بوق زدن‌‌های مکرر، استفاده از نور بالا برای تنبیه دیگران، سرعت‌های بسیار بالا، مانور و تغییر مسیر به ‌طور مکرر، اشغال طولانی خط سبقت، ترمزهای ناگهانی و مکرر، انحراف از مسیر اصلی و عبور از خط مقابل برای رهایی از ترافیک اشاره کرد.

در بیشتر اوقات، زمانی که در پیاده رو مشغول حرکت هستیم، ممکن است به دلیل درگیری فکری یا اینکه سرمان در گوشی باشد، به فرد دیگری برخورد کنیم که همین امر باعث بروز درگیری می‌شود. در یکی از پیاده رو‌های پر تردد تهران، شخصی با عجله از کنارم رد شد و به فرد مقابل برخورد کرد. با فریاد گفت« آهای آقا چیکار میکنی؟ جلوی پاتو ببین» در جواب گفت« ببخشید آقا چیزی نشده که» این را که گفت انگار عصبانی تر شد.« چیزی نشده؟ سرتو بگیر بالا موقعی که داری راه میری و اون چشماتو باز کن تا یه بلایی سرت نیاوردم» مغازه دار‌ها بیرون آمدند و درگیری برطرف شد. یک مسئله پیش پا افتاده چرا باید انقدر مهم شود که ۲نفر به جان هم بی‌افتند.

برای فهم بیشتر در باره دلایل بروز خشم در جامعه ، گفت گوی کوتاهی با یک جامعه شناس داشتیم.

امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس در ارتباط با خشونت در جامعه گفت: بی‌تردید حضور افراد پرخاشگر در جامعه سبب آسیب‌های اجتماعی بسیاری مانند درگیری‌های فیزیکی، قتل و اعتیاد می‌شود بنابراین خشونت باید به طور سازنده مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

وی گفت: یکی از مواردی که خشونت را در جامعه انسانی بالا می‌برد محدودیت‌ها و کمبودهاست برای مثال وقتی قیمت‌ها روز به روز افزایش پیدا می‌کند، بعضی از مسائل آسیب شناختی مانند خشونت و نزاع به دنبال آن به وجود می‌آید درواقع بدون شک یکی از دلایل اصلی خشونت بین مردم همین افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و نابسامانی اوضاع اقتصادی است که باعث شده مردم ذهنشان درگیر شود.

این جامعه شناس، گفت‌وگو را بهترین راه مقابله با پرخاشگری دانست و گفت: گفت‌وگو بهترین روش برای حل مشکلات در جامعه است اما برخی افراد سواد گفت‌وگو کردن را یاد نگرفته‌اند و با هر اتفاق کوچکی با افراد درگیر می‌شوند بنابراین وظیفه روانشناسان و مشاوران است که در محیط‌های مجازی که امروزه رونق یافته، راه گفت‌وگو و حل مشکلات را آموزش دهند و به مردم یاد دهند که آستانه صبر خود را بالا ببرند این درحالی است که همچنان تاکید دارم یکی از نکات مهم در کاهش نزاع افزایش مجازات است که تا حدودی می‌تواند بازدارنده باشد.

حریرچی اظهار کرد: خشم مانند حس‌های دیگر یک احساس درونی در افراد است. کمک گرفتن از روش‌های تمدد اعصاب، عوض کردن شیوه تفکر، حل کردن مشکلات، تغییر دادن شرایط و محیط و استفاده از راهنمایی‌های مشاوران از جمله راه‌های است تا بتوان خشم را کنترل کرده و از بروز اتفاقات بدتر جلوگیری کرد.

پرخاش در زندگی زناشویی تعریف دیگری دارد

خشونت قرار نیست همیشه به شکل جار و جنجال ظاهر شود، گاهی خشونت‌های عاطفی و خاموش مخرب تر و کشنده تر از خشونت‌های بارز هستند.

در زندگی مشترک، یکی از مخرب‌ترین و کشنده‌ترین روش‌های خشونت نادیده انگاری طرف مقابل است. از آن جایی که مهم بودن و مورد توجه قرار گرفتن از نیازهای مهم هر انسانی است لذا نادیده گرفتن احساسات، ارزش‌ها، اعتقادات، نیازها و شخصیت طرف مقابل موجب می‌شود که شدیدا احساس اضطراب، خشم، طرد شدگی، ناکامی، درماندگی و افسردگی نموده و زندگی برایش پوچ باشد. و هویت خود را از دست داده و مرتکب اشتباهات و رفتارهای غیر معقول فراوانی می‌شود که به دور مخرب رابطه می‌انجامد.

گاهی بین دعواهای زوجین دیده می‌شود که به هر بهانه‌ای تا ساعت‌ها و حتی روز‌ها قهر می‌کنند و این امر در ابتدا به صورت قهر و آشتی‌های زناشویی اهمیت خود را نشان نمی‌دهد. ولی هنگامی که به صورت عادت رفتاری ثبت شده و به شکل خرده فرهنگ خانوادگی درآمد، می‌تواند آثار مخربی بر جای بگذارد زیرا که موجب قطع ارتباط عاطفی بین آنها می‌شود و این برای رابطه زناشویی بسیار خطر ناک است.

این رفتار ها، بعضی اوقات با درگیری‌های فیزیکی هم ممکن است همراه باشد. اگر خانواده دارای فرزندی باشند و جلوی او اقدام به درگیری کنند حتی اگر کلامی باشد نه فیزیکی، ممکن است تاثیرات بدی را روی بگذارد و از این رفتار الگو برداری کند. پس این رفتار در خانواده می‌تواند برای آینده خطرناک باشد. چرا که این رفتار ممکن است توسط فرزندشان در محیط بیرون از خانه و در ادامه، در زندگی مشترکی که قرار است تشکیل دهند نمایان شود.

یکی دیگر از راه های شروع درگیری بین افراد، یک اصطلاح جالب به اسم( چشم تو چشم) است. زمانی که ۲نفر برای مدت کوتاهی در چشم یک دیگر نگاه می کنند، می تواند حساسیت بالایی را به وجود بیاورد. اصولا این مدل درگیری ها با این جمله آغاز می شود« چیه نگاه میکنی؟» جوابی که داده می شود این است« تو به چی نگاه میکنی؟» همین کار ساده باعث می شود که درگیری شدید شود و ممکن است آسیب های زیادی بهم برسانند.

منبع:روزگار معدن