حمل‌ونقل هوشمند تنها یک اپلیکیشن مسیریابی نیست
شروین سیار کارشناس حمل‌ونقل هوشمند
یکی از شکاف های موجود در بحث حمل ونقل هوشمند، شفاف نبودن این واژه برای برنامه ریزان است. هوشمندی از سطوح مختلفی برخوردار است، معاونت علمی به عنوان پرچم دار علم و فناوری لازم است که در این عرصه ورود قدرتمندی داشته باشد. به همین دلیل، از سال گذشته ستادی با عنوان توسعه فضایی و حمل ونقل پیشرفته تشکیل شد. تا پیش از شکل گیری این ستاد، بیشتر فعالیت ها به طور پراکنده انجام می شد که همگی تحت نظر یک ستاد واحد با این عنوان به فعالیت پرداختند. در این ستاد، افزون بر حمایت از شرکت های دانش بنیان در عرصه فناوری های فضایی، حمایت های ویژه ای از حمل ونقل هوشمند در تمام بخش ها اعم از ریلی، دریایی، جاده ای و هوایی شده است. نزدیک به ۱۶ تا ۱۷ هزار کشته و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار مصدوم در سال بر اثر تصادفات رانندگی خود دلیل قانع کننده است که در راستای ایجاد و توسعه شهر هوشمند حمل ونقل کشور در بسیاری از ابعاد هوشمند شود. همچنین، هزینه تحمیل شده تصادفات در عرصه حمل ونقل هم دلیل دیگری است که بیشتر مجموعه های مرتبط به سمت حمل ونقل هوشمند روی بیاورند. حمل ونقل هوشمند می تواند پیشگیری قابل توجهی از بروز تصادفات و تخلفات کند. نظیر سیستم ADAS که از برخی تخلفات نظیر خروج از خط یا خواب آلودگی می کاهد. همچنین، برخی پروژه ها مربوط به بعد از وقوع سانحه می شود؛ اینکه سیستمی در خودرو کار گذاشته شده است که پس از وقوع حادثه اطلاعات تکمیلی را به پلیس راه اورژانس مخابره کند تا رسیدگی با سرعت بیشتری انجام شود. در میان کشورهای دنیا، آمریکا و کشورهای اروپایی پیشروترین کشورها در بحث حمل ونقل هوشمند هستند که امریکا با طرح معماری جهانی خود بیش از ۱۵۰ سامانه حمل ونقل خود را در حوزه های مختلف نظیر مدیریت ترافیک حمل ونقل عمومی و تجاری و توزیع و پخش معرفی کرد. در این طرح تمامی این بخش ها را در بستری هوشمند برای کاربران تعریف کرد و بر همین مبنا در معاونت علمی، با بررسی این الگوها تلاش شد، سامانه ای برای گذر از مرزهای کشور بدون توقف برای حمل ونقل تجاری بین المللی طراحی شود، اما راه اندازی این نوع حمل ونقل به لحاظ امنیتی برای کشور ما امکان پذیر نبود، چرا که شاید برخی الزامات مهم تر که مربوط به امنیت و سیاست گذاری در این عرصه می شود، نگذارد که حمل ونقل هوشمند در همه ابعاد در کشور عملیاتی و پیاده سازی شود، چرا که باتوجه به شرایط فعلی کشور، اجازه شفاف سازی در همه ابعاد از سوی دستگاه ها بالادستی داده نمی شود. در واقع، الزامات امنیتی یکی از دست اندازهای توسعه حمل ونقل هوشمند است که برای پیشگیری از رخدادهای نامطلوب احتمالی ناگزیر به تبعیت از آن هستیم. در برخی موارد هم زیرساخت موجود اجازه پیاده سازی برخی رویکردهای هوشمندسازی را نمی دهد، نظیر ارتباط خودرو با خودرو یا خودرو با زیرساخت که در بیشتر کشورهای توسعه یافته راه افتاده است. اهمیت طرح های هوشمندسازی آنجایی است که بیشتر باتوجه به تقاضا و نیازهای عمومی طراحی شده اند و شرکت ها در تلاش هستند تا امکاناتی را ارائه دهند که به طورقطع می دانند در کشور عملیاتی می شوند و با سرمایه گذاری بخش خصوصی و حمایت های دولتی امکان پذیر است. برای مثال، درباره ایجاد حمل ونقل اشتراکی برخی شرکت های دانش بنیان توانستند خودشان خطوطی از حمل ونقل به صورت جداگانه در قالب سرویس عمومی هوشمند ایجاد کنند. برخی شرکت های دانش بنیان خدمات حمل ونقل هوشمند را برای حمل ونقل بار جاده ای راه اندازی کردند. در همین راستا، برخی شرکت های حمل ونقل سنتی دست اندازهایی را در راه توسعه این شرکت ها ایجاد کردند، اما معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با حمایت همه جانبه باعث پیشرفت توسعه قابل قبول این شرکت ها تا به امروز شده است و روزانه 7 هزار بار در بستر حمل ونقل هوشمند لجستیکی جابه جا می شود. در کنار آن، موضوع رگولاتوری بار در بحث حمل ونقل هوشمند تعریف شد. در این مسیر یک سیستم یکپارچه با کد یکتا اطلاعات بار و راننده در اختیار کاربران قرار داده می شود و این سامانه با حمایت معاونت علمی در حال توسعه و گسترش است. پهپاد هوشمند پلیس هم از دیگر امکاناتی است که موجب پیشگیری جدی از تخلفات می شود.
